Mazelen is wereldwijd een ernstige kinderziekte die door de jaren heen al heel wat dodelijke slachtoffers heeft gemaakt. Uit cijfers van de wereldgezondheid organisatie (WHO) blijkt dat de helft van de totale kindersterfte mazelen als doodsoorzaak heeft. In dit artikel lees je alles over de ziekte, het vaccin in de westerse wereld die verder onheil voorkomt en welke de symptomen er zijn. Een kleine handleiding die je wegwijs maakt over deze ziekte die veroorzaakt wordt door het rubeola-virus.

Wat zijn mazelen?

Mazelen is een virus dat zich supersnel kan verspreiden. Het wordt veroorzaakt door het rubeola-virus. In medische termen wordt het omschreven als een endemische ziekte. Dit staat synoniem dat het overal aanwezig is binnen een gemeenschap. Heel veel mensen bouwen echter een weerstand op tegen deze aandoening. Het is een akelige ziekte die zonder behandeling in de meeste gevallen na zeven of tien dagen overgaat.

In de westerse wereld bestaat er een inentingsprogramma om de ziekte te kunnen onderdrukken. Na een aanval van mazelen krijgt een persoon immuniteit voor de rest van zijn leven. Het is niet aannemelijk dat een persoon voor de tweede keer de ziekte oploopt. Sinds 1976 worden kinderen in Nederland automatisch gevaccineerd met een BMR-prik (ook wel bekend als de 14 maanden prik) tegen de rodehond, bof en mazelen bij 14 maanden en nog een keer als het kind 9 jaar oud is.

vaccinatie mazelen - kind krijgt prik

In 2000 was er in Nederland een epidemie van mazelen

Tijdens de eeuwwisseling in 1999 en 2000 was er een uitbraak van de mazelen in Nederland. De epidemie trof in 1999 2.300 slachtoffers en in 2000 ongeveer 1000 slachtoffers van de ziekte. Het overgrote deel van de slachtoffers die ziek werden, hadden geen BMR-prik ondergaan. In 1999 kwamen honderden mensen in het ziekenhuis terecht met de symptomen van mazelen. Een jaar later waren er dat nog slechts zestien slachtoffers. De kans dat in de toekomst in Nederland nog zo’n epidemie voordoet, is vrij groot. Dat heeft te maken door het groeiende aantal mensen dat uit geloofsovertuiging hun kinderen niet willen laten inenten.

De symptomen van de ziekte

De ziekteverschijnselen van mazelen omvatten altijd koorts en zijn merkbaar aanwezig na plus minus negen of elf dagen na de besmetting met het virus. De lichaamstemperatuur schommelt van lichte koorts tot hoge temperaturen die kunnen oplopen tot 40,6 graden celcius. De duurtijd van de aandoening kan enkele dagen zijn en gaat met ups en downs gepaard.

De huiduitslag die roodbruin is, komt drie tot vier dagen later na de besmetting naar voor. Dit kan soms meer dan een week duren. De huiduitslag ontsluiert zich vaak achter de oren en zaait zich uit naar de nek en het hoofd. Een paar dagen later is het hele lichaam bedekt met de roodbruine vlekken, inclusief de benen. De volgende symptomen treden in de meeste gevallen op:

  • Verkoudheid en je kind heeft last van een loopneus
  • Steeds weerkerende hoest, die meestal droog is
  • Ogen die rood en doorlopen zijn
  • Ontstoken ogen die waterig zijn
  • Je kind is heel gevoelig voor licht en kan het moeilijk verdragen
  • De hele tijd niezen
  • Een roodbruine huiduitslag
  • In de mond en de keel zijn kleine witte vlekken waar te nemen

mazelen - kind met koorts moeder met thermometer

Complicaties van mazelen komt heel vaak voor

Complicaties komen vrij veel voor. Ze kunnen ernstig zijn en zijn niet te onderschatten. Patiënten die het grootste risico lopen zijn mensen met HIV, AIDS, leukemie of vitaminegebrek, zeer kleine kindjes en volwassenen die ouder zijn dan twintig jaar. Oudere mensen hebben een grotere kans op complicaties dan gezonde kinderen die ouder dan vijf jaar zijn. De volgende complicaties treden op:

  • Ogen die geïnfecteerd raken
  • Braakneigingen
  • De hele tijd diarree
  • Infecties aan de luchtwegen
  • Problemen om te ademhalen
  • Last van infecties aan de oren. In die mate zelfs dat het kan leiden tot permanent gehoorschade.
  • Koortsstuipen

Mazelen kunnen een miskraam veroorzaken tijdens de zwangerschap

Mazelen kunnen tijdens de zwangerschap een miskraam, een laag geboortegewicht en een vroege bevalling veroorzaken. Vrouwen die zwanger willen worden en niet zijn ingeënt tegen de mazelen, moeten zeker hun arts raadplegen voor het noodzakelijke advies.

Twee soorten types mazelen

De kinderziekte wordt in twee types onderscheiden:

  • rubelio virus: dit is de normale gestandaardiseerde vorm van mazelen
  • rubella of Duitse virus: het rodehondvirus is de grote boosdoener

Rubella manifesteert zich in de meeste gevallen als goedaardig, maar vormt een groter risico voor baby’s die ongeboren zijn als een vrouw het virus heeft opgelopen tijdens de zwangerschap. Het is niet zo besmettelijk als het rubelio virus. Het vaccin – beter bekend als de BMR-prik – voorkomt beide soorten van de ziekte.

De oorzaken die aanleiding geven tot mazelen

Het rubeola-virus is de veroorzaker van de mazelen. De biotoop van het virus zit in het slijm van de keel en de neus van een kind of volwassene dat besmet is. De ziekte is meestal vier dagen besmettelijk voordat de huiduitslag verschijnt. Daarna blijft het eveneens tot vijf dagen overdraagbaar. De verspreiding van de infectie vindt plaats op verschillende manieren:

  • Een fysiek contact met een andere persoon
  • In de omgeving zijn van mensen die niezen of hoesten
  • Besmette druppels aanraken en vervolgens je vingers in de mond, neus of ogen duwen

Is er een behandeling?

Voor mazelen bestaat er geen specifieke behandeling. Als er geen verwikkelingen zijn, zal de geconsulteerde arts veel rust en voldoende vloeistoffen aanbevelen om vooral uitdroging te vermijden. Over het algemeen verdwijnen de symptomen van mazelen binnen de zeven tot tien dagen.