Waar komt de traditie van beschuit met muisjes vandaan?

Bij iedere geboorte nemen Nederlanders bij hun kraambezoek steevast beschuit met muisjes mee. Kinderen doen hetzelfde. Bij de geboorte van hun klein broertje of zusje nemen ze muisjes mee naar school. Maar waar komt de traditie van beschuit met muisjes eigenlijk vandaan?

Een geboorte vieren met beschuit met muisjes

Een geboorte moet uiteraard gevierd worden en hier bij ons doen we dat sinds mensenheugenis met het geven van beschuit met muisjes. Al in de middeleeuwen waren ze ervan overtuigd dat een geboorte niet onopgemerkt voorbij kon gaan en moest gevierd worden. Daar hadden ze toen lang niet altijd de gelegenheid toe. In die tijd overleefden niet veel moeders en baby's zo'n geboorte. Dat was een risicovolle onderneming als gevolg van de beperkte medische mogelijkheden die ze toen hadden. Een bevalling die dan goed verliep, werd begrijpelijk uitgebreid gevierd met familie, vrienden en kennissen. Net als de moeder kregen ook de kinderen allerlei zoetigheden bij de geboorte. Dat evolueerde uiteindelijk naar de bekende beschuit met muisjes. Nog niet zo lang geleden, namelijk tijdens de achttiende eeuw, werden de beschuiten versuikerd met anijszaadjes.

Anijs goed voor borstvoeding

Ook nu nog bestaan muisjes uit anijszaadjes met een laagje suikerglazuur. Ook dit gebruik is al eeuwen oud. In de eerste plaats om de borstvoeding te verbeterde. Anijs genoot nog andere voordelen. Zo zou het de baarmoeder weer in zijn oorspronkelijke omvang terug brengen. Muisjes zijn dus niet alleen lekker, maar ook nog goed voor het herstel van de kraamvrouw.

Aansterken met anijs

Er waren nog andere redenen om bij het maken van beschuit met muisjes anijszaad te gebruiken. Omdat kraamvrouwen sneller te laten aansterken, kregen ze halfweg de zeventiende eeuw kraamanijs voorgeschoteld. Dat bestond toen uit geplette anijszaadjes kaneel en een drank bestaande uit wijn, eieren, suiker en kaneel. Dat moest niet alleen voor een gezonde baarmoeder zorgen maar tegelijk ook de moedermelk aandikken en voedzamer maken. Omdat er dan toch meer dan genoeg anijs in voorraad was, gaven ze toen kraamanijs met kruiden als geboortegeschenk.

Symbool van vruchtbaarheid

Over de afkomst van de naam 'muisjes' hebben historici de meest uiteenlopende verklaringen. Er wordt aangenomen dat het uiterlijk van het suikergoed uiteindelijk die naam bepaalde. En omdat een steeltje uit de bolletjes stak, nemen ze aan dat dit het staart van het muisje was. Muizen planten zich ook razendsnel voort waardoor ze nu nog altijd als vruchtbaarheidssymbool worden aanzien.

De kleur van de muisjes

Oorspronkelijk waren er witte, roze en blauwe muisjes. Roze muisjes werden gekozen bij de geboorte van een meisje, witte voor een jongen. Dat laatste is nu niet meer het geval. Maar de traditie om bij de geboorte van een jongen blauwe muisjes te serveren ontstond pas in 1994.

Beschuit met muisjes of… wit suikerbrood

Beschuit was vroeger een luxeproduct en werd alleen bij uitzonderlijke gebeurtenissen gegeten. Allen de rijke burgerij kon zich beschuit als geboortegeschenk veroorloven. Anderen stelden zich noodgedwongen tevreden met wit suikerbrood. En nog vroeger aten ze beschuiten met een dikke laag suiker. In delen van Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en ook in Vlaanderen werden die later bestrooid met anijszaadjes met een dikke laag suikerglazuur. Beschuit is zeker in Nederland al eeuwenlang populair. Zo namen de Romeinen al beschuit mee vanwege zijn lange houdbaarheid omdat het toen tweemaal werd gebakken. Ontdekkingsreizigers namen tijdens hun verre reizen ook beschuit mee, scheepsbeschuit. Het was Louis Pasteur die in de negentiende eeuw een soort gist samenstelde die voor de meest uiteenlopende doeleinden kon gebruikt worden. Zo ontstonden krokante beschuiten zoals we die vandaag kennen. Nederland kent ondertussen al een lange traditie van beschuitbakkers. Rond 1600 ontwikkelden de Zaanse dorpen Wormer en Jisp zich tot de beschuitcentra van Europa. Toen kregen ook diegenen die aan een begrafenisplechtigheid deelnamen beschuiten voorgeschoteld. Dat stond symbool voor de vergankelijkheid van het leven.

Oranje muisjes voor koninklijke familie

Ondanks beschuit met muisjes al tijdens de middeleeuwen als geboortegeschenk bekend was, werd dit bij ons in Nederland pas echt bekend toen in 1938 de bakker De Ruijter onze koninklijke familie een reuze blik Oranje Muisjes op Paleis Soestdijk aanbood. Dat gebeurde bij de geboorte van hun dochter, prinses Beatrix. Deze gebeurtenis groeide toen razendsnel uit tot een heuse traditie. Muisjes werd de merknaam van deze producent. Nu nog altijd zijn Nederlanders echt verlekkerd op hun beschuit met muisjes die bij iedere geboorte hoort.

De bereiding van beschuit met muisjes versnellen

De bereiding van beschuit met muisjes neemt heel wat tijd in beslag. Je kunt die tijd verkorten door de beschuit te besmeren met boter en ze ondersteboven in een dood te leggen. Nadat ze met boter zijn besmeerd, moet je ze alleen nog ondersteboven leggen. Zo blijven de muisjes vanzelf plakken aan het beschuit en zijn ze mooi egaal. verspreid.

Gestampte muisjes

Aan het eind van de negentiende eeuw ontstonden gestampte muisjes. Oudere dames met een slecht gebit lagen aan de basis van die gestampte muisjes. Ze konden de harde anijs bollen niet meer bijten waardoor ze fijn gemalen werden met een vijzel. Gestampte muisjes worden zelden als geboortegeschenk gegeven.

Beschuit met muisjes niet overal een traditie

Het eten van beschuit met muisjes groeide niet overal in Nederland uit tot een geboortetraditie. Zo worden in de provincie Overijssel bijvoorbeeld dikwijls reuze krentenbroden of krentenwegge geschonken. Ze zijn dikwijls meer dan een meter lang. Alle kraambezoekers krijgen van dit feestbrood te eten. In Noord-Brabant, Zeeland, Limburg en in Vlaanderen worden bij dan weer suikerbonen uitgedeeld. Ook deze traditie werd door de Romeinen in het leven geroepen. Die deelden bij huwelijken en geboorten amandelen uit omhuld met een laagje honing.

Gezonde alternatieven

Beschuiten besmeren met een dikke laag boter en muisjes er bovenop. Niet iedereen houd ervan. Nu we gelukkig meer en meer oog hebben voor gezonde voeding en tussendoortjes zoeken we naar meer gezonde alternatieven voor de beschuit met muisjes. Hou je van suiker en zoetigheden? Dan zijn beschuit met muisjes uiteraard iets voor jou. Lekker zijn ze zeker, maar voor onze gezondheid zijn ze minder aan te raden. Ze bevatten namelijk grote hoeveelheden suiker. Dat is een van de belangrijkste oorzaken van overgewicht en daaraan verbonden en veel voorkomende aandoeningen.

Leuke alternatieven beschuit met muisjes

Wil je van het kraambezoek iets origineels maken, of weet je dat enkele familieleden, vrienden of kennissen niet van beschuit met muisjes houden? Dan zijn er voldoende lekkere alternatieven om je bezoekers te verrassen.

• Slagroomsoesjes: dip die eerst in witte chocolade en daarna in een doos met muisjes
• Cupcakes: bedekt met een laag blauwe of roze glazuur. Gebruik muisjes als topping
• Lange vingers: dompel ze voor de helft onder in gesmolten witte chocolade en vervolgens in een doos met muisjes
• Geboortetaart: die kun je opvrolijken met een laag muisjes in het midden. Koos je voor een slagroomtaart? Strooi de muisjes dan over de slagroom
• Geboortesnoepjes: laat die speciaal maken met de naam van je baby erop
• Bak zelf een cake met een laagje slagroom en muisjes
• Buys zoenen: verwijder het topje van de zoenen. Dip ze ondersteboven in de muisjes of strooi ze over de zoenen. Makkelijk om te maken en zeker leuk om uit te delen op school omdat je eerstgeborene broer of zus is geworden.

Hou je verrassend genoeg toch niet van muisjes? Vervang die dan door roze of blauwe suikersnippers.