Complimenten geven aan je kind

Je kindje een compliment geven, zorgt voor een positieve aanmoediging van gedrag of een prestatie. En laten we eerlijk zijn, het eerste (duidelijk verstaanbare) woordje, het eerste hapje en de eerste stapjes, brengen je ook in een jubelstemming. Logisch dat je je kindje dan overlaadt met complimentjes. Maar als je bij alles wat ze (redelijk tot goed) doen, overdreven enthousiast complimentjes blijft uitdelen, dan verliest jouw positieve, goed bedoelde aanmoediging wel enigszins zijn glans. Wees daarom niet al te scheutig met je gejubel en bewaar een compliment voor bijzondere inspanningen of prestaties.

Wat is een compliment?

Volgens Nederlands bekendste dikke woordenboek is een compliment, “een woord van lof”. Dat is natuurlijk een vrij korte uitleg. Gelukkig geeft de vrije encyclopedie van het wereld wijde web een uitgebreidere toelichting: “een lovende uitdrukking (verbaal of non-verbaal) die als prikkel dient om het bedoelde gedrag te herhalen”. En dat is natuurlijk wat je wilt. Je kindje op een positieve manier stimuleren, in de hoop dat hij/zij het goede gedrag, zal herhalen. Maar is een compliment hier wel op zijn plaats? Waarom niet gewoon zeggen “ik vind het fijn dat je je kamer hebt opgeruimd”, in plaats van “wat heb jij je kamer mooi opgeruimd, dat is fijn zeg”. Bij de eerste mededeling, vertel je je kind onomwonden dat je blij bent dat hij/zij de moeite heeft gedaan om de kamer op te ruimen. Hier hoef je geen compliment aan te hangen. Die kun je beter voor de echte prestaties bewaren.

Wanneer geef je een compliment?

Wat die echte prestaties dan zijn, dat is helemaal afhankelijk van je kindje. Uiteraard speelt leeftijd een rol (jonge kinderen stimuleer je beter door goede gedragingen ook te complimenteren), maar natuurlijk ook zijn of haar persoonlijkheid. Hier gaan we iets verder op in:

Complimenten naar leeftijd

Baby's en peuters kun je eigenlijk niet genoeg complimentjes geven. Kinderen leren in de eerste drie jaar van hun leven zo ontzettend veel. Iedere ontwikkeling die ze maken, is echt een topprestatie en een compliment (met kusjes en knuffels) dubbel en dwars waard!

Maar vanaf een jaar of vier moet je de realiteit wel langzaam binnen laten sijpelen. Dit houdt natuurlijk niet in dat je gewenst gedrag niet mag erkennen. Maar in plaats van complimenteren, kun je langzaam overgaan naar valideren. Gewoon het fijne gedrag benoemen en je kindje tonen (nog steeds met kusjes en knuffels) dat je blij bent met hem/haar.

Naar mate je zoon/dochter ouder wordt, zul je merken dat hij/zij zich steeds minder duidelijk tot jou wendt voor bevestiging. Dit houdt echter niet in dat deze (jouw validatie van goed gedrag dus), minder belangrijk is. Uiteraard speelt bevestiging van hun leeftijdgenootjes een steeds grotere rol, maar goedkeuring van je ouders, is voor een kind altijd een fijne bevestiging (wellicht nu -helaas- wel met minder kusjes en knuffels). Tot aan de pubertijd blijft deze behoefte eigenlijk ook wel aanwezig. En in de pubertijd zelf… tja, dat is een heel ander verhaal.

Welk compliment past bij welke persoonlijkheid?

Ieder kind heeft een eigen persoonlijkheid. Sommige kinderen zijn van nature verlegen of onzeker, en bij sommige kinderen lijkt het alsof zij geen enkele moeite hoeven te doen om uit te blinken in wat ze doen. Hier pas je je complimenten op aan.

Bij een onzekere zoon of dochter is het van belang om er achter te komen waar die onzekerheid vandaan komt. Heeft dit te maken met het gebrek aan een bepaalde vaardigheid, dan kun je deze extra oefenen en bij ieder behaald succes (hoe klein dan ook), een welgemeend compliment uitdelen. Vooral ook benadrukken dat door de extra inspanningen die hij/zij heeft geleverd, de vaardigheid is verbeterd. Hiermee leert je kindje ook dat moeite wordt beloond en je stimuleert hem/haar om door te zetten en niet op te geven.

Komt de onzekerheid voort uit een meer algemeen gebrek aan zelfvertrouwen, dan zijn complimentjes alleen vaak niet afdoende. Je kunt je kindje dan beter helpen door activiteiten te zoeken die een positief effect hebben op het zelfbeeld. Welke activiteiten dit precies zijn, is zeer afhankelijk van het kind zelf. Maar je kunt denken aan sportbeoefening (in een team of juist individueel), het leren bespelen van een instrument, dansen of een activiteit in clubverband met leeftijdgenoten.

Een kindje waarbij eigenlijk alles wel makkelijk lijkt te gaan, heeft er weinig aan om bij alles wat hem/haar lukt, een compliment te krijgen. Het is immers zonder echte extra inspanningen of moeite gelukt. Dit houdt natuurlijk absoluut niet in dat je niet mag erkennen dat het fijn is dat hij/zij zo moeiteloos goede resultaten behaalt. Maar zeg dát dan. Bewaar een compliment liever voor een echte prestatie. Iets waarvan je weet dat het moeite en inspanning heeft gekost. Of, als echt alles moeiteloos geweldig gaat, benoem iets zeer specifieks en geef daar een welgemeend compliment over. Hiermee toon je oprechte interesse en waardering voor hetgeen je zoon/dochter heeft gemaakt, bereikt of gedaan.

Positief, bijzonder en specifiek

Hoewel complimenten van nature positief zijn, worden ze nog wel eens gevolgd door het woordje 'maar'. “Super goed gedaan, maar daar ben je iets vergeten”. Tja, hiermee zeg je dus eigenlijk: Ik zeg wel dat je het super goed hebt gedaan, terwijl ik eigenlijk bedoel te zeggen dat je iets bent vergeten maar ik wil je niet ontmoedigen, dus ik begin met een compliment. Op zich niets mis mee natuurlijk. Toch, als je vaak het woordje 'maar' na een compliment gebruikt, dan zal je kind op den duur het compliment niet meer horen. De focus ligt dan op wat na het woordje 'maar' volgt. Houd het gewoon bij een compliment (en bewaar de 'maar' maar voor later).

Wat ook belangrijk is, is dat je je complimenten bijzonder houdt. En hiermee bedoelen we: geef bijzondere complimenten en deel ze niet te pas en te onpas uit. Echt, ze verliezen hun glans en betekenis, zodra je bij alles wat lukt een compliment geeft.

Een bijzonder compliment, is een specifiek compliment. Heeft je dochter, bijvoorbeeld, een mooie tekening gemaakt? Kijk dan eens goed naar de tekening en complimenteer een speciaal detail van die tekening. En als je zoon een goede voetbalwedstrijd heeft gespeeld, maak dan een compliment over die geweldige sliding die hij maakte om de tegenstander de bal af te pakken (andersom kan natuurlijk ook: een zoon met een mooie tekening en een dochter die de sliding maakte…).

Zomaar, uit het niets

Realiseer je dat je niet altijd een directe aanleiding nodig hebt om een complimentje te geven. Je kunt ook zomaar, uit het niets tegen je zoon of dochter zeggen dat je vindt dat hij/zij lief (mooi, grappig, aardig, etc.) is. Zeker kinderen die wat ouder zijn, zullen dit zeer waarderen.