Help! Mijn kind ontploft!

Kleine kinderen zijn op emotioneel vlak nog echt ongeleide profielen. De verhouding tussen wat er aan de hand is en hun emoties zijn dan ook vaak buiten alle proporties. Meestal is het een gevoel van onmacht wat zich van hen meester maakt en omdat ze nog niet alles geleerd hebben, zijn hun emoties nog niet afgemeten aan de ernst van wat er gebeurt. Vergeet in zulke situaties vooral niet dat jij het grote voorbeeld bent. Hoe jij reageert op zijn of haar gedrag zal gretig gekopieerd worden en zal bepalend zijn voor zijn manier van reageren als volwassene.

Niets is zoals het lijkt

De felle reacties van een kind in bepaalde situaties zijn vaak niet evenredig met wat er eigenlijk aan de hand is. Het roepen en schreeuwen, het boos of verdrietig zijn zorgen voor deze uitspattingen omdat de emotionele lading bij een kind nog geen enkele filter heeft. Dit is iets wat jij zal moeten aanleren en de manier waarop zal afhangen van hoe jij het zelf geleerd hebt. Het gaat vaak niet om het legoblokje wat niet past of het niet willen opruimen. Waar het meestal wél om gaat is de frustratie dat een kind iets niet lukt of het niet kunnen uiten waarom het hem iets dwars zit.
Als je dit doorhebt en je begrip kunt opbrengen voor het feit dat hij nog zoveel moet leren zal je rustiger kunnen reageren in crisissituaties. Dit komt niet alleen het leerproces van jouw kleintje ten goede maar ook jouw eigen zielenrust.

Actie – reactie

Om beter te kunnen inspelen op het gedrag van kinderen is het nodig de behoefte en zien die schuil gaan achter hun houding. Ook hier kan geduld, en je inleven in zijn wereldje, het hele proces bepalen. Een kind leert uit herhaling en dat is wat je steeds zal moeten blijven doen; het goede voorbeeld geven, engelengeduld opbrengen en rustig en kalm reageren. Wanneer je zelf gaat roepen en schreeuwen werkt dit op een kind als een spiegel en krijg je enkel geroep en geschreeuw terug. Indien je rustig de gevoelens uit die zijn of haar gedrag in jou naar boven brengt gaat jouw kindje zelf ook veel flegmatischer reageren. Hou vooral in gedachten dat een kind nooit heftig emotioneel reageert omdat het dit zelf fijn vindt.

Aanvaarden is ook een kunst

Wellicht had je gehoopt op een telg waarop je elk van de dag trots kon zijn en zie je in zijn driftbuien geen reden daartoe. Waarschijnlijk heb je dan niet eens door dat jouw kind zich normaal gedraagt en dat jij hier de stoorzender bent. Het niet kunt aanvaarden dat het nog niet weet hoe het zich moet gedragen als de emoties hoog oplopen is jouw gebrek, niet dat van jouw spruit. Hoe vaak gebeurt het niet dat je jouw kind tegenspreekt als het je iets wil duidelijk maken? Vaak doe je net het tegenovergestelde van het signaal dat je krijgt. Als ouder doe je dat onbewust en vooral niet met de bedoeling om zijn vuurpijl te ontwijken. Volgende situaties zijn jou zeker niet onbekend;

'Lieverd, het kan niet dat je nu dorst hebt, je hebt net gedronken.' of 'Hoezo ben je verdrietig? Je hebt toch alles om niet verdrietig te moeten zijn?'

Met deze antwoorden geef je aan dat je de emoties van je kind niet ernstig neemt en dat het zelf niet weet wat het voelt. Dit voelt voor hem of haar net hetzelfde aan als dat je geen vertrouwen hebt en kan heel verwarrend zijn. Wanneer je inzicht hebt in het gevoelsleven van je kind en neemt zijn boodschappen ernstig, zet je de eerste stap naar het aanvaarden van zijn groei in de emotionele ontwikkeling.

Een kat een kat noemen

Kinderen die van kleins af geleerd hebben om hun emoties te benoemen kunnen deze later ook veel makkelijker tonen op de juiste manier. Vooral bij hele kleine kindjes die zelf nog niet de juiste woorden kennen om hun gevoelens te omschrijven helpt het als jij ze benoemt. Ook is een kind zich niet altijd bewust van de oorzaak waarom het zich boos of verdrietig voelt. Boos is boos, of het nu ligt aan vermoeidheid, frustratie of afgunst. 'Ik zie dat je boos bent schat, je vindt het niet fijn als iemand je speelgoed stuk maakt hè. Hij deed het niet opzettelijk maar ik begrijp dat je boos bent.'
'Ben je verdrietig omdat Pieter jouw pet afgepakt heeft? Dat begrijp ik hoor, lieverd. Jij mag daar verdrietig om zijn want dat is niet fijn.' Als je de emoties gaat benoemen en je koppelt er een gebeurtenis aan vast gaat het kind meer inzicht krijgen over het waarom hij zich zo voelt.

1… 2… 3… BOEM!

Uit eigen ervaring zul je vast en zeker weten dat een emotionele explosie niet zomaar uit het niets verschijnt. Dit wordt opgebouwd en je kunt de adrenaline voelen aangroeien in je aderen. Bij een kind is dat niet anders alleen, ze herkennen het nog niet. Wanneer je de eerste tekenen opmerkt van gemoederen die opwellen, zorg je er best voor dat je de ruimte creëert om ze op tijd te benoemen. Op die manier maak je de kans op een ontploffing veel kleiner. Blijf je de signalen negeren en onderdruk je de emoties, dan heb je gegarandeerd binnen de kortste keren kermis in de tent.

Herkennen is erkenning

Elke ouder weet dat negatief gedrag meestal een schreeuw naar aandacht is. Dit kan gaan omdat een kind op een bepaald moment de verbinding mist, hulp nodig heeft bij iets en het nog niet op de juiste manier kan uiten of gewoon aandacht om de aandacht. Elke keer jouw kleintje in een situatie terecht komt waarin het vastloopt zal het jou op zijn eigen manier duidelijk proberen maken wat het van jou verlangt. En daar is niets mis mee.
Indien je dat herkent zal je kind ook voelen dat het er echt toe doet hoe het zich voelt en zich veilig en erkend weten. Zorg er daarom voor dat je, hoe druk je het soms ook hebt, genoeg aandacht schenkt ook al is het maar door oogcontact, een knuffel of samen bijvoorbeeld te zingen terwijl je bezig bent met andere dingen.

Op die manier kun je de emotionele pieken verzachten zodat een uitbarsting uitblijft en jullie van fijne momenten samen kunnen genieten.