Het toetsen van een kleuter

Over het toetsen voor kleuters bestaat veel discussie. Sommige mensen in het onderwijs zijn er een groot voorstander van. Je kunt dan namelijk goed de ontwikkeling in de gaten houden. Anderen vinden echter dat het niet noodzakelijk is omdat ze al genoeg getoetst worden op de basisschool. Deze discussie speelt al een aantal jaren. Wat zijn de voordelen van het toetsen van kleuters? En wat zijn de nadelen van kleuters toetsen? In dit artikel worden zowel de voordelen en nadelen genoemd, om er vervolgens een eindconclusie aan te verbinden.

De voordelen van een kleuter toets

Allereerst zullen de voordelen van kleuters toetsen worden genoemd. Welke argumenten halen voorstanders graag aan? Lees hieronder een overzicht van de voordelen van een kleutertoets.

Voordeel 1: Je kunt snel achterstanden signaleren

Hoe sneller je toets, hoe sneller je ook te weten kunt komen op welk niveau een kleuter zit. Dit kan zeer voordelig zijn, want dan kun je zien of een kind een eventuele achterstand heeft of bijvoorbeeld een voorsprong. Er kan dan al in een vroeg stadium actie worden ondernomen. Op die manier kunnen de kleuters veel beter voorbereid naar de basisschool gaan. Stel je voor dat een kind niet goed kan leren en dit wordt al duidelijk op de kleuterschool. Je kunt dan als ouder of begeleider actie ondernemen en maatregelen nemen, zodat het kind wel goed voorbereid naar de basisschool kan. Hoe sneller een ontwikkeling wordt opgemerkt, hoe groter de kans is dat dit gerepareerd kan worden. Een achterstand kan namelijk op latere leeftijd veel moeilijker worden ingehaald. Ook als een kind een voorsprong heeft kan dit al worden vastgesteld op de kleuterschol. Hierdoor kan hij of zij op de basisschool misschien sneller instromen of meer uitdagende opdrachten krijgen. Dit bevordert de ontwikkeling dan op een deugdelijke manier.

Voordeel 2: een toets is een betrouwbaar middel

Het voordeel van een toets is dat deze volledig objectief is. Iedereen krijgt immers dezelfde vragen en er wordt op geen enkele manier onderscheid gemaakt tussen de kinderen. Dit maakt de toets dus objectief en een goed meetinstrument om na te gaan waar een kind zit qua niveau. Dit gegeven mag niet onderschat worden, aangezien andere vormen van toetsen doorgaans minder objectief zijn. Dit komt omdat er voor de rest niet echt een goede manier is om kleuters te toetsen. Dat is voor begeleiders zeer lastig en een objectieve toets maakt dit gemakkelijker. Ook kun je met een gestandaardiseerde toets het algehele niveau bekijken en ook of er onderscheid is in het niveau van verschillende kleuterscholen.

Voordeel 3: monitoren van de kwaliteit van het onderwijs.

Zoals hierboven al even werd aangeven, kan een gestandaardiseerde toets meehelpen om de kwaliteit van het onderwijs vast te stellen. Vaak is het lastig om na te gaan of een kleuterschool goed onderwijs geeft. Met een gestandaardiseerde toets kan hier een juiste en duidelijk analyse van worden gemaakt. Aan de hand van de resultaten kunnen onderwijsinstanties zien welke kleuterscholen het goed doen. Bovendien kan dan worden vastgesteld welke kleuterscholen het een stuk minder goed doen. Daar kan dan worden bijgesprongen om de kwaliteit van die kleuterschool omhoog te gooien. Niet alleen stelt een algemene toets het niveau van een kleuter vast, maar het helpt bovendien dus ook om inzicht te krijgen in de kwaliteit van het onderwijs van de verschillende scholen.

De nadelen van een kleutertoets

Hierboven zijn enkele voordelen van de kleutertoets opgegeven. Voordelen die voorstanders van de kleutertoets tijdens een discussie vaak gebruiken. Natuurlijk zijn er ook tegenstander van het kleutertoets-systeem. Wat zijn de nadelen van een kleutertoets volgens deze tegenstanders? Lees hieronder enkele nadelen die tegenstanders vaak naar voren brengen.

Nadeel 1: resultaatgericht in plaats van de focus op het kind

Een nadeel volgens tegenstanders is dat er op deze manier te resultaatgericht les wordt geven. Kleuterscholen zullen namelijk goed willen presteren, omdat ze worden afgerekend op de resultaten van de kleutertoets. Dit kan ervoor zorgen dat niet de ontwikkeling van het kind vooropstaat, maar juist de resultaatgerichtheid omtrent de toets. Het gaat dan om de resultaten halen van de school in het algemeen en niet over de ontwikkeling van het individu. Dit is volgens tegenstanders erg kwalijk. In het nieuwe onderwijs wordt namelijk ook minder gekeken naar resultaten en zij vinden dat op de kleuterschool ook al meer aandacht moet zijn voor individuele ontwikkelingen.

Nadeel 2: kleuters zijn te jong

Een ander probleem waar veel tegenstanders tegenaan lopen is dat ze vinden dat kleuters te jong zijn om getoetst te worden. Ze zijn nog niet genoeg ontwikkeld en daardoor zijn de resultaten niet betrouwbaar. Door de toetsen geef je dan een vertekend beeld van de werkelijkheid. Ook vinden ze dat een vroege toetsing een soort stigma teweeg kan brengen. Een kleuter wordt dan op basis van de resultaten gelijk al in een hokje gedrukt. Dit kan slecht zijn, want een kleuter kan zich daardoor minderwaardig gaan voelen. Daarom vinden ze dat er weinig waarde aan een kleutertoets moet worden gehecht. Tegenstanders vinden dat de individuele kwaliteiten naar voren moeten worden gebracht en dat er niet enkel gefocust moet worden op de nadelen.

Nadeel 3: jonge kinderen kijken er anders tegenaan

Veel kleuters begrijpen vaak nog niet het belang van een toets. Je moet voor een toets geconcentreerd zijn en een goede voorbereiding hoort daar ook bij. Kleuters zijn zich daar echter nog niet bewust van. Als ze deze toets dan maken, dan bestaat er een grote kans dat ze het belang ervan niet van snappen. Daardoor kan het zijn dat de resultaten van de toets tegenvallen van een kleuter. Deze resultaten zijn dan echter misleidend, want misschien had de kleuter wel veel betere resultaten gehad als deze de toets serieuzer had genomen. Je kunt een kind echter niet verwijten dat deze een toets niet altijd serieus neemt.

Nadeel 4: qua kwaliteit is de toets niet goed

Volgens tegenstanders zijn deze toetsen ook van erbarmelijke kwaliteit en sluiten ze niet aan bij de leerdoelen van de kleuters. Het kan dus zijn dat de ontwikkeling van het kind niet strookt met de Cito-toets voor kleuters. Dit met resultaat dat het vrijwel onmogelijk is om waarde aan de Cito-toets te hechten. Bovendien stellen tegenstanders dat de instantie die de Cito-toets maakt ook niet bereid is om deze te verbeteren. Bovendien wordt vaak aangehaald dat de Cito-toets een commercieel bedrijf is en ze voornamelijk op winst uit zijn, maar niet op de goede ontwikkeling van het kind.

Nadeel 5: een toets kan niet alle vaardigheden meten

Tegenstanders stellen ook dat een toets niet alle vaardigheden kan meten. Het kan maar enkele onderdelen toetsen, maar lang niet alles wat een rol speelt bij de ontwikkeling van een kleuter. Ook hierdoor kan er een vertekend beeld worden gegeven.

Afwegingen en nuance

In dit artikel zijn tot nog toe de voordelen en nadelen van een Cito-toets voor kleuters genoemd. Zelf ben ik ervan overtuigd dat er aan beide kanten wel iets voor valt te zeggen. Het is namelijk belangrijk om kinderen te toetsen, maar ook belangrijk dat er niet te veel waarde aan wordt gehecht. Een Cito-toets voor kleuters kan bijvoorbeeld worden gebruikt om een beeld te geven van waar een kind staat. Niet alleen in vergelijking met andere kinderen van de kleuterschool, maar ook in vergelijking met de rest van het land. Zonder algemene toets kan dit niet worden bekeken. Maar daarbij moet een begeleider natuurlijk ook andere zaken in het oog houden bij de ontwikkeling. Zeker wanneer een kind nog erg jong is.

Waar moet een begeleider op de kleuterschool dan nog meer rekening mee houden? Je kunt daarbij denken aan het empathische vermogen van het kind. Hoe verhoudt het kind zich tot de rest van de groep? Is de kleuter sociaal? Dergelijke zaken zeggen ook heel veel over het kind. Een toets traint alleen de cognitie maar houdt verder geen rekening met bovenstaande zaken.

Eindconclusie

Er is in het hedendaagse tijdperk veel discussie over de kleutertoets voor kinderen. Is het de beste manier om kinderen te toetsen, of werkt het juist tegen? Net als andere zaken in de wereld zal onderwijs ook meegaan met de technologie van de huidige wereld. Zoals iedereen wel weet gaat deze technologie erg snel. Hoe dit er in de toekomst uit komt te zien is dus nog niet geheel duidelijk. Over 50 jaar zijn er misschien wel veel betere manieren om de ontwikkeling van kleuters te toetsen. Over de huidige manier ontstaat in ieder geval nog veel discussie.