Hoe bescherm ik mijn kind tegen de eikenprocessierups?

Ieder jaar hoor je het weer, de eikenprocessierups kwelt intussen heel Nederland. Met op veel plaatsen in Nederland zelfs een verdrievoudiging van het aantal rupsen ten opzichte van vorig jaar. Het aantal nachtvlinders groeit jaarlijks enorm en hierdoor neemt ook het aantal nieuwe eitjes toe.  Intussen heeft vrijwel iedereen kennisgemaakt met de (gevolgen van de) eikenprocessierups.

Maar hoe bescherm ik mijn kind tegen de eikenprocessierups? Niks zo vervelend als je kind wordt geteisterd door deze nare brandhaartjes. Maar is het ook schadelijk? En wat kun je er nu het beste tegen doen? De belangrijkste informatie hebben we in een overzicht gezet. Zo ben je optimaal gewapend tegen de eikenprocessierups.

Wat is de eikenprocessierups?

De eikenprocessierups is de rups van een nachtvlinder, de eikenprocessievlinder. Deze is sinds 1990 weer veel in Nederland gezien. De rups heeft gevaarlijke brandharen, die door de wind worden verspreid (tot op behoorlijke afstand van het rupsennest in de eikenstammen). De brandharen kunnen bij droog weer vervolgens lang in de lucht blijven zweven en op mensen (ook de kinderen) en dieren terecht komen. Je hoeft hiervoor de rups niet aan te raken.
De eikenprocessierups levert in de meeste gevallen huiduitslag, hevige jeuk, zwelling en irritatie aan de luchtwegen en ogen op.

Tot begin september kun je de eikenprocessievlinder zien vliegen. In de winterperiode overwintert de eikenprocessierups als een pop in de grond, dicht bij een eik. Vervolgens, als de vlinder tevoorschijn is gekomen, legt de vlinder boven in de eik haar eitjes. De eitjes komen uit in april/mei, uit deze eitjes komt de eikenprocessierups. Tussen half mei en eind juni groeien de brandharen op de rupsen, die overlast veroorzaken. De rups voedt zich met de blaadjes van de eik. Het eten gebeurt vooral ’s nachts, ze lopen als ware in een processie, op zoek naar eten, vandaar de naam processierups.

Helaas blijven de brandharen nog lang in de nesten achter en kan de rups nog lang overlast veroorzaken. De verwachting is dat de overlast nog erger zal gaan worden. Er is veel voedsel voor de rups (de eiken) en de temperaturen zijn optimaal voor de processierups, door de droge winters en warme zomers.

Klachten van de eikenprocessierups

De rups heeft lange, witte haren, met daartussen als afweer tegen bedreigingen kleine brandhaartjes. Deze zijn slechts 0,2 mm lang en hebben kleine weerhaakjes.
In de brandhaartjes zit een giftig eiwit, Thaumetopoeïne. Dit is de stof die klachten veroorzaakt, zoals: huiduitslag, hevige jeuk, zwelling en irritatie aan de luchtwegen en ogen.
In ernstige gevallen, of bij een allergie tegen het eiwit kunnen verschijnselen zoals: braken, koorts en duizelingen ontstaan.

Ondanks zorgvuldige preventie (bedekken van de lichaamsdelen), uitleggen dat je kind niet in de buurt van de bomen moet komen en nog een aantal tips (zie preventie), kan het zijn dat je kind klachten krijgt.
Dit zullen dezelfde klachten zijn als bij volwassenen, je kind heeft veel jeuk, rode uitslag met blaasjes en zwellingen over het lichaam, last van hoesten, een kriebel in de keel of een loopneus en geïrriteerde ogen.
Soms bij een lichte allergie zijn deze klachten erger, het is dan raadzaam om naar de huisarts te gaan, bijvoorbeeld bij overgeven, hevige oogklachten, duizelingen en koorts.

In geval van hevige klachten, bijvoorbeeld zwelling in de lippen, keel en tong, flauwvallen en plotseling hoge koorts, kan dit een ernstige allergische reactie zijn. In dit geval moet je 112 bellen en zo snel mogelijk hulp raadplegen.

Naar de huisarts?

Klachten die ontstaan na contact met de brandharen van de eikenprocessierups zullen in de meeste gevallen vanzelf weer overgaan. Je hoeft dus ook niet gelijk naar de huisarts te gaan. Hoewel de klachten heel vervelend zijn, zijn de klachten niet schadelijk voor de gezondheid van je kind.

Bij hevige klachten is het belangrijk naar de huisarts te gaan. Dit hoeft niet altijd in het geval van een allergische reactie. Door veel te braken in de zomer kan je kind bijvoorbeeld uitdrogen. Of door hevige pijn aan de ogen, kunnen er oogklachten ontstaan. Bij twijfel is het dus zeker raadzaam om naar de huisarts te gaan. De huisarts kan je eveneens adviseren en goede crème voorschrijven tegen de jeuk.

In lichte gevallen verdwijnen de klachten vanzelf. Maar wat kun je nog meer doen bij klachten? Er zijn een aantal belangrijke en zinvolle tips, om het zo draaglijk mogelijk te maken.

Wat moet je doen bij klachten?

Wat moet je doen als je kind thuis komt en klachten heeft. Op het moment dat je kind in contact is gekomen met de brandharen is het goed mogelijk dat er meerdere brandharen in de kleren verstopt zitten.

• Trek de kleding uit en was deze op minimaal 60 graden, zo stollen de eiwitten in het de gifpijltjes.
• De brandhaartjes op de huid kun je met plakband verwijderen, plak het op de huid met brandhaartjes en trek deze weer los.
• Of je verwijdert deze door te douchen. Spoel de huid en ogen goed met lauw/warm water, warmte doet eiwit stollen en dit verminderd de klachten.
• Voorkom ondanks de hevige jeuk krabben of wrijven! Door te wrijven, verplaatst het gif over het gehele lichaam, wat de klachten verergert.
• De jeuk kan heel heftig zijn, een jeukstillende crème kan dan prettig zijn, bijvoorbeeld met menthol of Aloë Vera.

Blijft de jeuk aanhouden en is het heel hevig? Tabletjes met niet sederende Antihistaminica kunnen door de huisarts aan kinderen worden voorgeschreven (hooikoortstabletten.
Of er de huisars kan een Cortisone zalf voorschrijven, dit is een crème met Corticosteroïden.

Hoe bescherm ik mijn kind preventief tegen de eikenprocessierups?

Het liefst wil je aanraking met de brandharen natuurlijk voorkomen. Vooral wanneer je lekker met het gezin op de camping of in de natuur bent, zit je niet te wachten op de processierups. Juist in de zomer, rond de vakantie tijd geven de brandharen de meeste overlast.
Een algemene tip: kijk om je heen of je eikenbomen in de buurt ziet, met aangevreten bladeren en een soort spinnenwebben. Blijf uit de buurt van deze bomen.
Het is belangrijk om je kind ook goed uit te leggen dat hij uit de buurt van deze bomen moet blijven.

Wat kun je verder doen ter preventie?

• Bedek de armen, benen en hals van je kind bij het vermoeden dat de eikenprocessierups voorkomt
• Ga niet op de grond zitten in gebieden waar de rups voorkomt
• Blijf zeker uit de buurt van eikenbomen en ga er niet onder zitten
• Vermijd contact met de nesten van de eikenprocessierups en met de rupsjes
• Houd je huisdier uit de buurt van de eikenbomen, zij kunnen hier last van krijgen en de brandharen thuis verspreiden
• Let op de camping op waar je de tent opzet en vermijd plekken rondom eikenbomen

Mocht je kind toch klachten krijgen, zorg er dan voor dat je de tips bij klachten zo snel mogelijk uitvoert, zodat de schade beperkt blijft.Zo ben je goed voorbereid, op naar een onbezorgde zomer!