Hoe kan mijn kind een scheiding verwerken?

Plus minus 70.000 scheidingen zijn er jaarlijks in Nederland. In deze blog “Hoe kan mijn kind een scheiding verwerken?” enkele tips om je kinderen door deze nare periode te loodsen. Elk kind reageert anders op deze vervelende situatie. Veel hangt ook af van de leeftijd en het karakter. De wijze hoe de scheiding plaatsheeft, heeft beslist een grote invloed op het gedrag van je kind. Bij ruzie werkt de impact zonder meer erg traumatiserend.

Ouders onderschatten vaak de impact voor de kinderen bij een scheiding

Ouders beseffen niet altijd heel goed de draagwijdte die zo een scheiding bij kinderen veroorzaakt. Ze geloven te vlug dat hun kinderen weinig last hebben van deze helletocht. Dat komt omdat kinderen hun emoties meestal onderdrukken en willen hun affectie verborgen houden ten opzichte van hun ouders. Veel kinderen worden ook volledig opgeslorpt door het verdriet en weten niet goed hoe ze zich moeten uiten. Omdat een echtscheiding als een normaal onderdeel van het leven wordt aanzien tegenwoordig, wil dit nog niet zeggen dat een kind zich niet boos, angstig of verdrietig voelt. Ook voor kinderen breekt tijdens de scheidingsperiode een stressvolle episode aan.

Reacties van kinderen verschillen bij een scheiding

Voor het overgrote deel van de kinderen heeft een scheiding invloed op vrij korte termijn die ongeveer een jaar in beslag neemt. De symptomen om te ontdekken dat je kind lijdt aan de situatie, merk je op verschillende vlakken. Een laag zelfbeeld, neerslachtigheid, overmand door angstgevoelens, een levensstandaard die duidelijk verminderd is en het contact met de ouders loopt niet meer zo vlotjes als vroeger. In bepaalde voorvallen kunnen de gevolgen van een scheiding blijven hangen. Net zoals volwassenen bestaat de kans dat er bij kinderen psychische problemen ontstaan. Naarmate ze ouder worden zullen kinderen vlugger de familiebanden doorknippen op latere leeftijd.

Een vechtscheiding laat bij kinderen sporen na

Bij ouderlijk bekvechten overvalt kinderen vaak een verscheurd gevoel tussen hun vader en moeder. Als een kind wordt geconfronteerd met bitsige of venijnige situaties, creëert het angst. Het is geen uitzondering op de regel dat ze vaak partij kiezen voor één van de ouders. Ervaar dit niet als ouder dat het de schuld is van je kind dat zo wordt gereageerd. De vertrouwensband van de andere ouder kan soms moeilijk zijn om te herstellen omdat kinderen op zoek zijn naar geborgenheid, afhankelijk van hun leeftijd. Het logische gevolg is dat ze over het algemeen een ouder kiezen waar ze de meeste tijd bij doorbrengen. Ze willen vooral niet aan hun lot worden overgelaten.

De emotionele gevolgen bij kinderen van een echtscheiding

Een echtscheiding heeft vooral een impact op de emotionele gemoedsrust van kinderen. Voor het hele gezin is het sowieso al een emotionele rollercoaster tijdens het eerste jaar van een scheiding, maar bij kinderen kan de situatie als frustrerend en chaotisch worden ervaren. Kinderen vertonen meestal drie reacties op een echtscheiding:

• Kinderen op jonge leeftijd hebben vaak moeite waarom ze nu moeten kiezen. Zij beelden zich vaak in dat ouders die niet meer van elkaar houden op een dag zeggen dat ze ook niet meer van hun kind gaan houden
• Leerlingen die naar de basisschool gaan, leven vaak met de gedachte dat zij aan de basis liggen van de scheiding en leven met een groot schuldgevoel
• Tieners zetten zich heel schrap ten opzichte van hun ouders en vertonen vaak een agressief gedrag door hun boosheid. Ze geven vaak de ouders de schuld van de ontbinding van het huwelijk of nemen het één van de ouders bijzonder kwalijk dat de relatie is gestrand

Uiteraard is elke situatie hierbij uniek. In bepaalde uitzonderlijke omstandigheden is een kind opgelucht dat er een echtscheiding is. Bijvoorbeeld wanneer vaak geweld in een relatie werd gebruikt. Hierdoor lijkt de stress te verminderen.

Voor bepaalde kinderen is de scheiding niet het moeilijkste

Een scheiding is niet voor alle kinderen het moeilijkste. In plaats daarvan zorgen de bijhorende stressfactoren wel voor een naar gevoel. Denk maar aan een verhuis naar een nieuw huis, het veranderen van een school of het samenwonen met een alleenstaande ouder die zich ontredderd voelt de eerste maanden na de scheiding. Bovendien mogen de ontberingen op financieel vlak niet worden onderschat. Denk maar dat je moet verhuizen naar kleinere huizen, een nieuwe buurt moet ontdekken of dat er minder materiële dingen beschikbaar zijn.

Een echtscheiding vergroot gedragsproblemen

Kinderen uit gezinnen die een scheiding achter de rug hebben, ontwikkelen meer gedragsproblemen zoals impulsief gedrag, delinquentie of gedragsstoornissen dan kinderen uit twee oudergezinnen. Gedragsproblemen hebben vaak te maken met het gebrek van controle bij impulsieve gedragspatronen. Een ongeremde zesjarige slaat toe wanneer die zijn of haar zin niet krijgt. Een zestienjarige anderzijds plaatst ongepaste inhoud op sociale media zonder na te denken over de nodige gevolgen. Zonder gepaste interventie van één van de ouders kan dit gedrag ergere vormen aannemen.

Kinderen van ouders die gescheiden zijn tonen meer risicovol gedrag

Adolescenten met gescheiden ouders vertonen meer risicogedrag. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat jongeren na een echtscheiding vlugger experimenteren met marihuana en andere drugs, alcohol, tabak en eerder seksueel actief zijn. Adolescenten van wie de ouders zijn gescheiden toen de kinderen vijf jaar of jongere waren, blijken uit recent gevoerd onderzoek ook seksueel actief voor de leeftijd van zestien jaar.

De belangrijke rol van ouders ten opzichte van hun kinderen bij een scheiding

Ouders spelen een heel grote rol hoe kinderen zich aanpassen tijdens het scheidingsproces. Hieronder enkele strategieën die helpen om de problemen op psychisch vlak te helpen oplossen:

Vreedzaam co-ouderschap

Het is bewezen dat een langdurig intens conflict tussen ouders nefast is voor kinderen. Overdreven geruzie zoals uitzinnig naar elkaar roepen en elkaar bedreigen wordt gelinkt met gedragsproblemen bij kinderen. Als je moeite hebt om samen te werken met je ex-partner, zoek dan professionele hulp.

Plaats je kinderen niet voor een keuze

Kinderen voor een dilemma plaatsen en laten kiezen welke ouder zij het leukst vinden, is niet gepast. Kinderen die voor een keuze worden geplaatst dragen vaak psychische problemen met zich mee zoals angst en depressie.

Zorg voor een goede relatie met je kind

Persoonlijke communicatie op een positieve manier, ouderlijke geborgenheid en het vermijden van conflicten helpen kinderen zich aan te passen tijdens een echtscheiding. Het is bewezen dat een gezonde ouder-kindrelatie helpt om een hoger zelfbeeld te creëren en betere leerprestaties te ontwikkelen na een scheiding.

Hou adolescenten nauwkeurig in de gaten

Als ouders kijken wat de tieners doen in hun vrije tijd en met welke vrienden zich bezig houden, vertonen adolescenten minder gedragsstoornissen na een scheiding. Dat zorgt dat je kinderen een kleinere kans maken in aanraking te komen met drugs en studieproblemen minder aan de orde zijn.

Motiveer je kind op alle vlakken

Kinderen die zichzelf in een hulpeloze slachtofferrol hijsen, maken een grotere kans om af te rekenen met psychologische problemen. Leer je kind dat – hoewel het omgaan met een scheiding moeilijk is – alles ook een positieve kant heeft.

Geef je kind een veiligheidsgevoel

Verlatingsangst en zorgen over de nabije toekomst kunnen veel problemen veroorzaken. Het risico op psychische problemen vermindert als je je kind stimuleert door hij of zij een veilig en geborgen gevoel te geven.

Zoek professionele hulp voor jezelf

Het verminderen van stress helpt ook onrechtstreeks bij het gedrag van je kind. Overweeg eventueel een gesprekstherapie of andere medische hulpmiddelen om je aan te passen aan de nieuwe gezinssituatie.

Zijn kinderen beter af als ouders getrouwd blijven?

Hoewel een echtscheiding moeilijk blijft voor gezinnen, is het niet altijd een uitstekende optie om alleen maar samen te blijven voor de kinderen. Wanneer de thuissituatie de hele tijd met ruzies en dagelijks met akkefietjes wordt beslecht, heeft het weinig zin om samen te blijven. Vijandigheid werkt enkel maar problemen en gedragsstoornissen in de hand.

Wanneer moet je hulp zoeken voor je kind

Het is de normaalste zaak van de wereld dat kinderen worstelen met gevoelens en een verward gedrag vertonen onmiddellijk na de scheiding van hun ouders. Als de moeilijkheden met het gedrag of het humeur blijft bestaan, is het raadzaam externe professionele hulp in te roepen. Neem contact op met de kinderarts om de persoonlijke situatie te bespreken. Individuele therapie kan je kind helpen zijn emoties in de juiste context te plaatsen. Zo wordt vaak ook wel gezinstherapie aanbevolen om enkele veranderingen in de gezinssituatie aan te brengen. In bepaalde leeftijdsgroepen geven gesprekken met lotgenoten van dezelfde leeftijd een ultieme oplossing en ondersteuning.