Alles over een totaalruptuur tijdens de bevalling

We hebben allemaal weleens de horrorverhalen gehoord over het compleet uitscheuren tijdens een bevalling. Een totaalruptuur is dan ook een grote angst voor veel zwangere vrouwen. Maar wat is precies een totaalruptuur en kun je het voorkomen? Hier lees je alles over een totaalruptuur tijdens de bevalling.

Alles scheurt door

Bij een totaalruptuur scheurt zowel de huid als het onderliggende weefsel helemaal door. Als de huid en het onderliggende weefsel van de vagina én de kringspier gedeeltelijk doorscheurt dan noemen ze dit een sub-totaalruptuur. Beide situaties klinken niet aantrekkelijk. De verloskundige of gynaecoloog zal er ook alles aan doen om deze situatie te voorkomen.

Waardoor ontstaat een totaalruptuur?

Als het hoofdje van het kindje geboren wordt, komt er aardig wat spanning op de huid van de vagina te staan. Deze huid wordt dan flink opgerekt. Als de doorgang te smal is voor het hoofdje of de huid moet in een korte tijd ineens heel veel oprekken, kan dit betekenen dat je uitscheurt tijdens de bevalling. Een verloskundige probeert vaak in deze situaties erger te voorkomen door zelf een knipje te geven, zodat het hoofdje meer ruimte krijgt.

Ook kleine scheurtjes tijdens de bevalling worden rupturen genoemd. Soms is het inknippen niet voldoende en scheurt de huid toch verder in. Bij een totaalruptuur is ook de kringspier van de anus voor een deel of in zijn geheel gescheurd. Deze scheur kan soms zelfs doorlopen tot in de darm.

Meer mogelijke oorzaken

Gelukkig komt het niet heel vaak voor dat vrouwen een totaalruptuur krijgen tijdens de bevalling. Het gaat slechts om 2 op de 100 vrouwen. Er zijn bepaalde factoren die kunnen meespelen om het risico op een totaalruptuur te verhogen.

De soepelheid van de huid

Hoe soepeler de huid en de onderliggende weefsels zijn, hoe kleiner de kans op het uitscheuren is. Als je nog niet eerder bent bevallen is de huid meestal wat stugger en de kans op uitscheuren dus groter.

Een grote baby of een snelle bevalling

Hoe groter en zwaarder de baby is, hoe meer de huid moet oprekken. Hierdoor wordt ook de kans op uitscheuren groter. Zeker als de bevalling erg snel verloopt. Het is sowieso niet zo prettig voor de huid als de bevalling erg snel verloopt. De huid heeft dan minder de tijd om op te rekken.

Een kunstverlossing

Bij een kunstverlossing, dus een bevalling waarbij een verlostang of een vacuümpomp wordt gebruikt, is de kans op een totaalruptuur ook wat hoger.

Een afwijkende ligging van de baby

Als een kindje anders ligt bij de geboorte, bijvoorbeeld een kruinligging of een stuitbevalling is de kans op uitscheuren ook groter. Soms gebeurt het ook dat een baby met zijn schouder blijft haken achter het schaambot, wat ze een schouderdystocie noemen. Ook dit kan een ruptuur veroorzaken.

Kun je een totaalruptuur voorkomen

Helaas kun je een totaalruptuur niet altijd voorkomen of beïnvloeden. Toch zijn er wel een aantal dingen die het risico op een totaalruptuur kunnen verlagen. Het is in ieder geval belangrijk dat je tijdens de bevalling goed luistert naar de adviezen van je verloskundige of gynaecoloog. Zij houden je huid goed in de gaten en geven je aanwijzingen als ze zien dat de spanning op de huid erg groot wordt.

Dat kan zijn dat ze je ineens adviseren om te gaan zuchten of te gaan puffen. De gynaecoloog of de verloskundige zal er alles aan doen om het hoofdje van je kindje zo voorzichtig mogelijk naar buiten te leiden en hierdoor het risico op uitscheuren zo klein mogelijk te houden. Soms zien ze dat het te risicovol is en besluiten ze om de huid van de vagina alvast zelf ‘in te knippen’ wat een episiotomie heet. Dit doen ze juist om een totaalruptuur te voorkomen, maar het is niet altijd afdoende. Er wordt weleens gesproken over het masseren of het oprekken van de vagina voorafgaand aan de bevalling. Het is niet bewezen dat deze technieken werken.

Toch een totaalruptuur

Als je tijdens de bevalling toch een totaalruptuur oploopt, moet deze ruptuur gehecht worden. Over het algemeen gebeurt dit onder algehele verdoving of met een ruggenprik op de operatiekamer. Misschien had je al een ruggenprik gehad tijdens de bevalling, dan kan er soms ook op de verloskamer gehecht worden. Ook de scheur in de kringspier wordt gehecht, dit doen ze met oplosbare hechtingen. Meestal is het wel zo dat je na een totaalruptuur een nachtje in het ziekenhuis moet blijven. Ook kan het zo zijn dat je antibiotica krijgt om infecties te voorkomen.

Naar het toilet gaan na een totaalruptuur

De eerste keer naar het toilet gaan na een bevalling is sowieso meestal geen pretje. Veel vrouwen vinden dat ook best wel eng. De hele onderkant heeft natuurlijk flink onder druk gestaan en zeker bij een totaalruptuur is alles erg kwetsbaar. Je hebt dan niet alleen de gewone kleine scheurtjes in de huid, maar ook nog eens de wond die gehecht is. Gewone scheurtjes kunnen al branden tijdens het plassen.

Om het brandende gevoel te verminderen bij het plassen, kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om onder de douche te plassen of in een laagje water in bad te plassen. Of je spoelt de onderkant af tijdens het plassen met lauw water. Het kan ook zijn dat je niet goed voelt of je klaar bent met plassen, zeker als je bekkenbodemspieren ook ingescheurd en gehecht zijn.

De eerste keer ontlasting

De eerst keer ontlasting lijkt nog enger. Vrouwen met een totaalruptuur zijn dan bang dat de wond of de hechtingen beschadigen. Gelukkig is ontlasting kleiner dan een baby en kan dit er makkelijk door. Het is wel verstandig om te zorgen dat de ontlasting zacht blijft waardoor je niet hoeft te persen. Meestal gebruik je na een totaalruptuur dan ook een aantal weken zakjes met vezels.

Het gebeurt nog weleens dat vrouwen na een totaalruptuur tijdelijk last hebben van ontlastingsincontinentie. Het is dan moeilijk om dunnere ontlasting of windjes tegen te houden. Vaak worden dan bekkenbodemoefeningen geadviseerd eventueel met behulp van een fysiotherapeut. Deze oefeningen zijn sowieso verstandig. Toch kan het nog wel een aantal maanden duren eer de klachten verdwenen zijn. Gelukkig hebben de meeste vrouwen na het herstel geen klachten meer.

Seks na een totaalruptuur

Waarschijnlijk moet je er voorlopig even niet aan denken om seks te hebben na een totaalruptuur en zolang de wond nog pijnlijk of nog niet volledig genezen is, is het ook niet verstandig. Extra druk kan de genezing namelijk tegengaan. Meestal duurt het vier tot zes weken eer de wond genezen is en zou je weer met je partner seks kunnen hebben, maar natuurlijk alleen als het voor jou ook goed aanvoelt. Het zal de eerste keer allemaal best wat gevoeliger zijn. Pas als het littekenweefsel weer wat soepeler wordt, gaat alles weer als vanouds aanvoelen. Ook wanneer je weer wilt gaan sporten voel je meestal zelf aan of je er klaar voor bent, maar begin altijd eerst voorzichtig.

Geef je lichaam de tijd voor herstel

Meestal herstellen vrouwen volledig van een totaalruptuur, alleen het herstel heeft gewoon wat tijd nodig. Zeker de eerste dagen na de bevalling je rust pakken is belangrijk. De eerste dagen zwelt de wond vaak ook nog op waardoor het allemaal wat pijnlijker aanvoelt. Je mag hier paracetamol voor slikken of de wond koelen.

Spoel de wond ook regelmatig af met lauw water en wissel vaak het kraamverband. Het is beter voor de zwelling om op een harde stoel te zitten, dit voelt misschien niet prettig aan, maar dat trekt snel weg. Bouw het zitten sowieso langzaam op. Aan de buitenkant is de wond meestal sneller dicht, maar vanbinnen gaat het genezingsproces nog een tijdje verder. De huid blijft lang stug aanvoelen, het kan soms wel een jaar duren eer hij weer helemaal glad en soepel is.

De klachten blijven

Als je na zes maanden nog steeds veel klachten hebt, is het verstandig om even contact op te nemen met je huisarts of de gynaecoloog. Ook bij de volgende klachten moet je een deskundige raadplegen:

• De pijn neemt toe in plaats van af.
• De wond gaat open.
• Je kunt niet plassen.
• De wond voelt ontstoken aan. Hij is bijvoorbeeld rood en hij ‘klopt’.
• Zes weken na de bevalling heb je nog steeds erge pijn.
• Twaalf weken na de bevalling is seks nog steeds zeer pijnlijk.

Een volgende bevalling

Meestal kun je na een totaalruptuur bij de volgende bevalling gewoon weer vaginaal bevallen. Het gebeurt maar heel soms dat ze een keizersnede aanraden voor een volgende bevalling. Wel moet je het altijd vooraf melden dat je bij een eerdere bevalling een totaalruptuur hebt gehad, het risico op opnieuw een totaalruptuur ligt namelijk dan iets hoger. Overleg ook met een deskundige of je thuis kunt bevallen of liever in het ziekenhuis. Soms kunnen de klachten van de eerdere totaalruptuur na een volgende bevalling weer toenemen. Het is niet duidelijk waardoor dit precies komt.