Het MSH-syndroom tijdens de zwangerschap

Het krijgen van een kind is het mooiste geschenk voor veel ouders en hier komt veel bij kijken. Echter, ook al voor de geboorte zijn er zaken waar rekening mee gehouden moet worden. Tijdens de zwangerschap kunnen vrouwen last krijgen van allerlei vervelende kwaaltjes, zoals aambeien, psychische klachten en spataderen. Als zwangere vrouw kun je ook last krijgen van een zwangerschapsmasker, oftewel het MSH-syndroom. Dit heeft betrekking op een hormoon, waardoor de huid sproeten en pigmentvlekken kan gaan vormen.

Wat is het MSH-syndroom?

Het MSH-syndroom heet ook wel melasma, wat een pigmentstoornis is waarbij er donkerbruine vlekken in het gezicht en op andere delen van het lichaam kunnen ontstaan. Het wordt ook wel zwangerschapsmasker genoemd, omdat de aandoening zich vaak voordoet tijdens deze negen maanden draagperiode. Tevens komt het vaak bij vrouwen voor die een vruchtbare leeftijd hebben. Bij mannen komt het daarentegen zelden voor.

Melasma is niet besmettelijk en komt ook niet voor bij kinderen. De aandoening is er in verschillende varianten, maar de vlekken kunnen erg zichtbaar worden, wat sommige vrouwen een onzeker gevoel geeft. Het woord melasma is afgeleid uit het Grieks van het woord “melas”, wat donker of zwart betekent.

Wat is het melanocyt-stimulerend hormoon?

De pigmentstoornis wordt veroorzaakt door een verstoring in de hormoonbalans. Het melanocyt-stimulerend hormoon stimuleert namelijk de aanmaak en afgifte van melanine in de huid. Dit gebeurt door melanocyten. Melanine is een pigment in de huid die bepalend is voor zijn kleur. Het melanocyt-stimulerend hormoon wordt gemaakt door neuronen in de hypothalamus, wat in je hersenen zit.

Wanneer je zwanger bent, wordt er in de hypothalamus meer MSH gemaakt en afgegeven. Dit zorgt in combinatie met een hogere concentratie oestrogeen voor meer pigmentvorming in de huid, waardoor deze verkleurt. Deze verkleuring tijdens de zwangerschap treedt vooral op in het gezicht, op de tepels en in de navel. Ook een donkere streep op de onderbuik kan het gevolg zijn van het MSH-syndroom. Daarnaast komt de aandoening meestal in de tweede helft van de zwangerschap voor.

Welke verschijnselen treden op?

Zoals gezegd zorgt het MSH-syndroom voor verkleuring van de huid. De vlekken die hierbij ontstaan kunnen verschillen van vloeiend tot scherp begrensd met de rest van je huid. Ook komt de verkleuring vaak voor op de bovenlip, rond de ogen en op de slapen, het voorhoofd en de wangen. De bruine vlekjes kunnen zich ook voordoen in de nek en op de onderarmen. Wanneer het op de onderarmen aanwezig is, kan dit ook door de menopauze veroorzaakt worden.

Er wordt een onderscheid gemaakt in de diepte van de plekken. Dit onderscheid is tussen het oppervlakkige type, waarbij het pigment vooral in de opperhuid zit en het diepe type, waarbij het pigment juist vooral in de lederhuid gevestigd is. Vaak is er echter sprake van een combinatie tussen de twee types.

Hoe ontstaat het MSH-syndroom?

Het zwangerschapsmasker wordt dus veroorzaakt door een verhoogde productie van het melanocyt-stimulerende hormoon. Dit komt door het overgevoelige pigmentsysteem tijdens de zwangerschap. Pigmentcellen produceren hierdoor te veel pigment, waardoor de huid op bepaalde plekken donker kleurt. Een aantal factoren versterken de aanmaak van pigment bij het MSH-syndroom, zoals de hormonale factoren oestrogeen en progesteron. Doordat de anticonceptiepil deze ook hormonen bevat, kan het slikken van dit middel ook melasma veroorzaken of verergeren. Het komt regelmatig voor dat na de bevalling de vlekjes weer verdwijnen.

Ook door blootstelling aan de zon, door UV-straling, kan de verkleuring ontstaan. De zonnebank is hierbij geen uitzondering en draagt ook bij aan de ontwikkeling van de pigmentstoornis. Tevens kunnen erfelijke factoren in verband staan met melasma, evenals sommige anti-epileptische medicatie en bepaalde cosmetica. Tot slot veroorzaakt een hogere concentratie van cortisol, het stresshormoon, voor hogere hormoonspiegels. Tijdens de zwangerschap kan dit ontstaan, waardoor ook huidklachten veroorzaakt kunnen worden, zoals melasma, maar ook striae.

Al deze factoren kunnen van invloed zijn op de activiteit van de pigmentcellen in je huid, waarbij verkleuring optreedt.

Welke behandeling is er mogelijk?

Tot op heden is de oorzaak achter het MSH-syndroom nog niet volledig bekend, waardoor behandelingsmogelijkheden uiteen lopen. Deze zijn vooral gericht op het verminderen of laten verdwijnen van de vlekken in de huid. Het verschilt uiteraard per persoon hoe effectief de behandelingen zijn.

Chemische behandeling

Bij deze behandeling wordt oppervlakkig op de huid een stof aangebracht die voor een versnelling van de celdeling zorgt. De opperhuid wordt hierdoor vernieuwd en de vlekkerige bovenhuid zal verschilferen. Het geeft een blekend effect door het gebruikte zuur. De kleine molecuulgrootte van het zuur kan door de lagen van de opperhuid gemakkelijk worden opgenomen om zijn werk te doen.

Huid blekende crème

Een crème die de huid doet bleken bevat bepaalde stoffen die de huid lichter zal maken en de aanmaak van pigment zal afremmen. De crème kan één keer per dag in de avond op de donkere plekken worden aangebracht. Hiervoor worden diverse stoffen gebruikt. Hydrochinon is de meest effectieve stof op dit gebied. Het remt de aanmaak van pigment af door middel van enzymen. Het blekende effect van de stof kan echter wel vier tot acht weken op zich laten wachten en de huid kan geïrriteerd raken. Er zijn ook mensen die allergisch reageren op hydrochinon. Wanneer deze reacties ontstaan, wordt de behandeling gestopt.

Andere stoffen die ook voor dit doeleinde worden ingezet, zijn onder andere alzaleïnezuur, arbutin, rucinol, vitamine A zuur, vitamine C zuur en zoethout extract.

Er zijn ook combinaties van stoffen in crèmes beschikbaar. Hiervan is de bekendste de Kligman formule, waarin eveneens hydrochinon aanwezig is en daarnaast tretinoïne en een matige of sterk werkende cortico-steroïd.

Laser- en lichtbehandeling

Bij diepe, overmatige pigmentvorming kan alleen lasertherapie gebruikt worden om de plekken te doen verdwijnen. Hiervoor zijn een aantal lasers uitgetest, waarbij specifiek het overmatige pigment aangepakt wordt. Echter, laserbehandeling kan maar in een paar gevallen genoeg vermindering van de bruine vlekken opleveren. Het resultaat kan tegenvallen, waarbij de vlekken terugkomen.

Behandeling met een IPL (Intense Pulsed Light) apparaat is ook succesvol gebleken bij een aantal patiënten met het MSH-syndroom. Daarnaast worden tegenwoordig veel picolasers gebruikt, waarbij de inwerking van de laser erg kort is. Hierdoor wordt er zo min mogelijk warmte gecreëerd in de huid en dit maakt de lasers een veilige manier van behandeling. Het voorkomt tevens de kans dat de aandoening verergerd.

Tabletten

Voor de behandeling van melasma zijn nog geen speciale tabletten beschikbaar, maar transexamide zuur en glutation zijn interessante middelen voor de bestrijding van de aandoening.

Meerdere behandelingen samenvoegen

Zoals vaker blijkt bij vervelende aandoeningen kan een combinatie van behandelmethode effectiever werken dan slechts één soort behandeling. Bij melasma kan bijvoorbeeld meer resultaat behaald worden door een crème én een behandeling met een laser. De donkere vlekken liggen namelijk ook vaak op meerdere niveaus van je huid, zowel op de oppervlakte als diep in de huid. Door meerdere behandelingen samen te voegen, kan het pigment enzymatisch worden afgeremd en tegelijkertijd kan het al gevormde pigment verminderd worden.

Wat kun je zelf doen tegen het MSH-syndroom tijdens de zwangerschap?

Het eerste wat je kunt doen tegen melasma is sterke zonnebrandcrème gebruiken met een hoge beschermingsfactor, minstens 50+ dus. Gebruik dit vaak en vooral op de plekken die kwetsbaar zijn voor het ontwikkelen van melasma. Wanneer de zon op haar sterkst is, tussen 12 en 3 uur, moet je deze ook zo veel mogelijk proberen te vermijden. Ga ook niet naar de zonnebank en gebruik zoveel mogelijk een hoed of zonnebril.

Veel make-up tast de huid op een negatieve manier aan en het is dus aan te raden cosmetica zo min mogelijk te gebruiken of op zoek te gaan naar natuurlijke vervangers. Een huidtherapeut kan hierbij van dienst zijn in het op de juiste manier behandelen van je huid. Hier zijn ook speciale crèmes beschikbaar die de donkere vlekken bijna onzichtbaar kunnen maken, waardoor ook wat zelfvertrouwen teruggewonnen wordt. Je kunt ook gebruik maken van een vitamine E-crème op de donkere vlekken.

Daarnaast moet met zo veel mogelijk geneesmiddelen gestopt worden. Je kunt hier heel gevoelig voor zijn en hier via je huid sterk op reageren. Raadpleeg hierbij altijd je arts.

Tijdens de zwangerschap kan het MSH-syndroom zich snel voordoen, maar de vlekken verdwijnen vaak na de bevalling vanzelf. Er zijn dan ook geen bleekcrèmes en andere zware behandelingen toegestaan bij zwangere vrouwen. Zorg er dus voor dat je genoeg uit de zon blijft en je huid blijft verzorgen met natuurlijke spullen.

Als jij last hebt van het MSH-syndroom tijdens je zwangerschap dan heb jij donkere plekken op je huid door overmatige pigmentvorming. Blijf uit de zon en verzorg je huid op de juiste manier, dan kunnen deze vlekjes vanzelf weggaan na de bevalling.