Waarom berenklauw zo gevaarlijk is voor je kind

Buitenspelen is gezond. Als mama of papa zijnde, probeer je waarschijnlijk regelmatig je kind los te rukken van je iPad. Zo kan hij, lekker sociaal, met zijn vriendjes tikkertje of verstoppertje gaan spelen. Toch brengt buitenspelen ook gevaren met zich mee. Meestal denken we daarbij al gauw aan rondlopende ongure types of roekeloos verkeer. Wat over het algemeen minder snel ter sprake komt, is de natuur zelf die risico’s met zich meebrengt, zoals de beruchte berenklauw.

Een ongure plant

Hoewel berenklauw ook gevaarlijk is voor volwassenen, zijn er jaarlijks vooral veel kinderen en huisdieren die de gevolgen van contact met deze plant moeten dragen. De plant lijkt tegenwoordig overal wel te groeien. Ze doen het vooral goed aan bosranden, weilanden en bij slootjes, maar ook in de woonwijk willen ze nog wel eens ontspruiten. Wat is de berenklauw en waarom is het zo gevaarlijk voor je kind? Wat moet je doen als je kind de plant heeft aangeraakt en ook belangrijk: hoe voorkom je dat contact?

Wat is berenklauw?

Waar en wanneer groeit het?

De berenklauw behoort tot de schermbloemenfamilie. Deze kruidachtige plant doet het erg goed in Nederland en wortelt zich graag in een vochtige grond. Vooral in verwaarloosde tuinen en gebieden pakt hij de kans om flink te woekeren. Je ziet ze meestal tussen juni en oktober en ze kunnen behoorlijk groot worden.

Hoe herken je de berenklauw?

Er zijn twee soorten: de gewone berenklauw en de reuzenberenklauw. Vooral de laatste is erg gevaarlijk. De plant is te herkennen aan zijn grote bladeren en dikke hoge stengels. Op het moment dat de plant gaat bloeien, zie je ‘kluwen’ van kleine witte bloemetjes die zich organiseren als ‘schermen’. De gewone variant wordt maximaal 150 centimeter in lengte, maar de reuzenberenklauw kan zelfs een hoogte van vier meter bereiken en zijn bladeren kunnen wel een meter lang worden. De dikke stengel is groen met rode vlekken, terwijl de gewone berenklauw in bezit is van een geheel groene stengel.

Het gevaar voor kinderen

Ze groeien overal

De berenklauw is goed in woekeren en groeit dus eigenlijk vrijwel overal. Waarom is de berenklauw zo gevaarlijk voor je kind? Kinderen die buitenspelen worden, zonder dat ze het doorhebben, blootgesteld aan het gevaar dat deze plant met zich meebrengt. Vooral kinderen die graag in weilanden spelen of verstoppertje doen in het bos lopen een risico. Zo’n grote plant lijkt namelijk de ideale verstopplek. Een te ver geschoten voetbal kan tussen de planten belanden, waarna een kind erachter aan duikt met alle gevolgen van dien. Sommigen trachten zelfs de holle stengel als blaaspijp te gebruiken.

Wat gebeurt er bij aanraking?

Deze plant vormt zowel een gevaar voor mensen als dieren. Hoewel de berenklauw zelf niet giftig is, bezit hij een sap die een fototoxische werking heeft. Wanneer je kind de bladeren of stengels aanraakt, komt hij in aanraking met dit sap, waardoor zijn huid extreem gevoelig wordt voor zonlicht. Dit kan zeer pijnlijke wonden tot gevolg hebben. In milde gevallen zal het sap behoorlijk wat jeuk en huidirritaties veroorzaken, maar een kind kan ook grote blaren en zelfs brandwonden oplopen. Zelfs bloedvergiftiging behoort tot de mogelijkheid en indien het sap in de ogen terechtkomt, kan dit in sommige gevallen tot blindheid leiden.

Zonlicht versterkt het effect

Soms treden problemen pas na een dag of twee op. Dit maakt de plant bijzonder gevaarlijk. Een kind dat gestoken wordt door een brandnetel, zal dit direct doorhebben en de plant mijden. Een berenklauw geeft echter geen directe waarschuwing. Doordat de plant furocoumarine bevat, een stof die geactiveerd wordt door zonlicht, worden klachten vaak pas erger nadat je kind blootgesteld wordt aan zonneschijn. De zon activeert de stof, waardoor je kind huiduitslag, blaasjes en jeuk krijgt. Hier blijft het echter niet bij. Bij veel blootstelling aan het berenklauwsap en de zon, kunnen grote blaren en zelfs brandwonden ontstaan.

Verdere gevolgen

De gevolgen van het aanraken van de berenklauw verdwijnen helaas niet zo snel als die van een steek van een brandnetel. Het kan wel twee weken duren voordat de brandwonden genezen. Bovendien kunnen blaren die openspringen zeer pijnlijke wonden tot gevolg hebben. Hoewel de wonden, veroorzaakt door de berenklauw, geheel genezen, kunnen er wel littekens achterblijven.

Je kind heeft berenklauw aangeraakt, wat nu?

• Indien mogelijk spoel je de huid af met behulp van zeep en koud water. Heb je dit niet tot je beschikking? Dek dan de huid af, zodat de zon het effect niet kan versterken.
• Ga met je kind naar binnen en vermijd zonlicht voor een week.
• Voorkom dat het sap verspreid wordt doordat je kind het uitwrijft. Vooral aanraking van mond en ogen moet vermeden worden.
• Is het sap in de mond gekomen? Dan is het noodzaak direct de spoedeisende hulp op te zoeken.
• Is het sap in de ogen gekomen? Goede spoeling met water is dan de oplossing. Ga vervolgens meteen naar de huisarts.
• Heeft je kind blaren? Breng dan brandwondenzalf aan en bedek het met een gaasje. De volgende stop is de huisarts.
• Ga ook langs de huisarts, wanneer je kind te kampen krijgt rode vlekken, zwellingen, blaren, jeuk of een andere vorm van huidirritatie.
• Houd je kind goed in de gaten. Het schadelijke sap kan zelfs na een week nog geactiveerd worden, wanneer je kind blootgesteld wordt aan zonlicht.

Voorkomen beter dan genezen

De gevolgen van het aanraken van een berenklauw wens je je kind absoluut niet toe. Het is goed om het bovenstaande stappenplan in je hoofd te prenten voor het geval dat. Het is nog beter er alles aan te doen om enig contact tussen je kind en deze rottige plant te voorkomen. Hier volgen wat tips:

• Vertel je kind over de berenklauw en waarschuw hem, net zoals je hem attent maakt op brandnetels. Wijs de berenklauw aan wanneer je er een ziet of laat hem een foto zien. Leg hem uit dat het een gevaarlijke plant is en dat hij hem niet mag aanraken. Vertel hem ook dat als hij het toch aanraakt hij direct naar huis moet komen.
• Verbied je kind blaaspijpen te maken van plantenstengels. Mocht hij dit een leuk spelletje vinden en hij herkent de berenklauw niet, dan kan dit ernstige gevolgen hebben.
• Als je weet dat je kind graag in weilanden, parken en bossen speelt, laat hem dan lange, dekkende kleding dragen. Dit kan in veel geval contact met de plant voorkomen, maar beschermt hem ook tegen andere gevaren, zoals een tekenbeet.
• Groeit er een berenklauw in je wijk of in de speeltuin? Stel de gemeente dan op de hoogte, zodat zij de plant kunnen laten verwijderen.
• Wanneer een berenklauw in je eigen tuin opschiet, kun je een hovenier inhuren om hem te verdelgen. Natuurlijk kun je de plant ook zelf verwijderen, maar dan is het wel belangrijk een beschermende bril, handschoenen, laarzen en een regenpak of overall te dragen. Vergeet ook niet om, nadat de klus geklaard is, je kleding goed af te spoelen.