Een geboorteplan schrijven: ja of nee?

Heb jij een geboorteplan gemaakt toen je zwanger was? Wat was voor jou persoonlijk belangrijk tijdens je bevalling? Ik scroll een beetje door mijn Facebooktimeline en kom deze vraag tegen in een groep waar ik lid van ben. Ik denk aan mijn eigen geboorteplan die ik puntsgewijs had opgesteld en meegenomen in mijn ziekenhuistas. Meteen gaan mijn gedachten naar mijn bevalling en dat ik toen geen moment heb gedacht aan al die bulletpoints die ik nauwkeurig en vastberaden had opgeschreven. Dat briefje heeft mijn tas nooit verlaten.

Wat is een geboorteplan?

In een geboorteplan schrijf je al jouw wensen op met betrekking tot de bevalling. In een geboorteplan kun je aangeven wat jij belangrijk vindt, zodat alle betrokkenen rondom jouw bevalling hier rekening mee kunnen houden. Het plan is bedoeld voor jezelf, je partner, je verloskundige en eventuele andere zorgverleners die aanwezig zijn bij de geboorte van jouw kindje.

Een geboorteplan is geen officieel document en er is geen richtlijn hoe je zoiets schrijft. Het is bedoeld om jouw wensen, je angst voor de bevalling en je behoeftes kenbaar te maken dus schrijf of typ het zoals het in je opkomt. Denk na over wat je zou willen en wat je absoluut niet wilt. Een geboorteplan is een beknopt digitaal of papieren document. Het is aan te raden dat je plan niet te lang is, zodat jouw zorgverleners het snel en makkelijk kunnen lezen. De lengte van een plan is vaak maximaal twee A4’tjes.

Wat schrijf je in een geboorteplan?

Punten die vaak in een geboorteplan worden beschreven zijn:

• Waar je wilt bevallen: In het ziekenhuis of thuis?
• Wie er bij de bevalling mogen zijn: Je partner, familie, zorgverleners?
• In welke houding je wilt bevallen: Waar voel jij jezelf het meest prettig bij?
• Of gebruik wilt maken van pijnstilling?
• Of er foto’s of video’s mogen worden gemaakt tijdens de bevalling?
• Of je je baby zelf wilt aanpakken?
• Wie de navelstreng door mag knippen?
• Of je de placenta wilt bewaren?
• Of je borstvoeding wilt geven na de geboorte?
• Maar ook: hoe wil je dat medisch personeel met je communiceert?
• En wie mag er voor jou beslissen als jij dat zelf niet meer kunt?

Mijn geboorteplan was niet uitgebreid, maar er stonden voor mij belangrijke dingen in. Zoals dat ik geen pijnbestrijding wilde, totdat ik écht niet meer kon en ik het zelf zou aangeven. Dat ik alleen met mijn vriend wilde zijn en alleen de noodzakelijke hulp en verpleging. Geen arts-assistenten of verpleegkundigen-in-opleiding, ik wilde rust. Geen oxytocine-prik om de placenta versneld te laten loslaten. En: ik wilde mijn kindje direct bij me hebben, huid-op-huid. Dat laatste was voor mij misschien wel het belangrijkst, ik wilde dolgraag dat de borstvoeding zou lukken en dit zou daaraan kunnen bijdragen.

Mijn ervaring met mijn geboorteplan

Was dat nou wel zo nuttig dan, een geboorteplan schrijven? Dat dat briefje nooit mijn tas uit is geweest is omdat ik destijds niet assertief genoeg ben geweest om het met mijn verloskundige vooraf te bespreken. Er was simpelweg nooit echt tijd ‘over’ tijdens afspraken. Ook toen de bevalling was gestart was er geen tijd voor, wat heet, ik had nauwelijks tijd voor een hap lucht tussen de weeën.

Ook al was er tijd geweest om het geboorteplan uitgebreid te bespreken en had iedereen in het ziekenhuis mijn wensen geweten, dan nog had ik er weinig aan gehad weet ik nu. Ik moest aan een infuus om de geboorte te versnellen, mijn baby moest na het doorknippen van de navelstreng meteen weg voor controles, ik kreeg dus wél een oxytocine-prik en er kwamen om de haverklap mensen aan mijn bed. En ik? Ik vond het allemaal best.

Achteraf weet ik: zo heeft dit moeten lopen. Die vele mensen aan mijn bed vertelden me namelijk hoe het met mijn zoon ging, dat mijn vriend met hem mee was, ze zorgden voor mij en gaven me het gevoel dat ik niet alleen was. Die placenta moest er echt uit op een gegeven moment, dus prima, die oxytocine-injectie.

Maar ik heb achteraf wel veel verdriet gehad omdat ik mijn grootste wens niet heb kunnen waarmaken. Dat plaatje waarbij mijn zoontje na de geboorte bij me zou liggen en ik met mijn vriend een uur lang verliefd naar hem zou staren voordat het bezoek zou komen. Dat eerste borstvoedingsmoment direct na de geboorte… Dat doet nog steeds best pijn. Maar ik heb een gezond kind en ik ben dankbaar dat ik in het ziekenhuis ben bevallen waar direct gehandeld kon worden. En met die borstvoeding is het ook goedgekomen, gelukkig.

Geboorteplan: ja of nee?

Even terug naar dat geboorteplan: nu ik er op terugkijk, was mijn geboorteplan dan nutteloos? Nee. Integendeel, ik ben heel blij dat ik destijds de tijd heb genomen om stil te staan bij wat me te wachten stond en hoe ik graag zou willen dat het zou verlopen. Het was voor mij onderdeel van de voorbereiding op de bevalling en het moederschap. Dat het uiteindelijk anders is verlopen is okee, het was nodig voor het welzijn van mijn zoon en van mij.

Dus als je het mij zou vragen zou ik zeggen ja, ik kan je aanraden om een geboorteplan te maken. Maak tijd vrij om te bedenken wat jij belangrijk vindt tijdens de bevalling en na de geboorte van jullie kindje. Maar houd ook in je achterhoofd dat er omstandigheden kunnen zijn waardoor niet alles verloopt zoals je graag wilt.

Je geboorteplan bespreken

Bespreek jouw geboorteplan met je partner. Hij of zij is degene die jouw belangen kan behartigen in the heat of the moment, als jij ligt te puffen en in je bubbel zit. Bespreek je geboorteplan ook tijdig met je verloskundige. Heb je altijd snel-snel afspraken zoals ik die had? Vraag dan om een extra afspraak waar hij/zij de tijd kan nemen om dit te bespreken samen met jou en je partner. Het zijn jouw wensen, het is jouw bevalling, jullie baby, dus het is belangrijk genoeg om tijd vrij voor te maken.