Wat is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Ongeveer 1,5% tot 2% van alle zwangerschappen zijn buitenbaarmoederlijk. Geen klein cijfer en bovendien treedt een buitenbaarmoederlijke zwangerschap zelfs nog vaak op bij jongere vrouwen vanaf 25 jaar. Maar wat is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap? Hoe kan je het herkennen en wat kan men vervolgens doen? In dit artikel lees je er alles over.

Wat is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Wat is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap? Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap wordt ook wel eens een extra-uteriene zwangerschap genoemd. Bij zo’n buitenbaarmoederlijke zwangerschap groeit de vrucht immers niet in de uterus (de baarmoeder), maar erbuiten. Het gaat om een levensbedreigende ontwikkeling, want rond de vijfde tot veertiende week van de zwangerschap zal het vruchtje immers openscheuren en een inwendige bloeding in de buik van de moeder veroorzaken. Een laattijdig vastgestelde buitenbaarmoederlijke zwangerschap is tijdens het eerste trimester dan ook de belangrijkste doodsoorzaak bij zwangere vrouwen.

Meestal nestelt het vruchtje zich in de eileider. Dit is het zo bij ongeveer 95 tot 98% van de gevallen van een extra-uteriene zwangerschap. In meer zeldzamere gevallen kan het vruchtje zich echter ook nestelen in de buikholte, op de eierstokken of in de baarmoederhals.

Wie heeft een verhoogde kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Onderzoek heeft aangetoond dat een buitenbaarmoederlijke zwangerschap opmerkelijk vaker voorkomt bij vrouwen van 25 tot 34 jaar. Hiernaast heeft men verschillende factoren blootgelegd die de kans op zo’n buitenbaarmoederlijke zwangerschap vergroten.

Vrouwen die bijvoorbeeld al eerder een ontsteking van het kleine bekken hebben gehad (bv. bij chlamydia) of van de baarmoederhals, lopen bijvoorbeeld een hoger risico. Hetzelfde geldt voor vrouwen die eerder een ingreep ondergingen aan het bekken of een koperspiraaltje gebruiken. Spijtig genoeg blijken vrouwen met een verminderde vruchtbaarheid eveneens een grotere kans te hebben op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Daarom laten zij het verloop van hun zwangerschap maar best vanaf de vroegste fase nauwgezet opvolgen.

Tot slot zijn er nog een aantal andere factoren die het risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap beïnvloeden. Vrouwen met endometriose of het prikkelbaredarmsyndroom hebben statistisch eveneens een grotere kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Hetzelfde geldt overigens voor vrouwen die roken (actief of passief), drugs gebruiken, alcohol gebruiken tijdens de zwangerschap of eerder een abortus lieten uitvoeren.

Hoe herken je een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap herken je vooral door pijn in de onderbuik en abnormale vaginale bloedingen. Dit in combinatie met een positieve zwangerschapstest moet altijd alarmeren. Het kan echter ook optreden indien een zwangerschapstest een negatief resultaat geeft. Het herkennen van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is dan ook niet altijd even eenvoudig. Sommige vrouwen weten immers niet eens dat ze zwanger zijn. Zeker indien de bloedingen lijken op de periodieke maandstonden, gaan er nog niet automatisch alarmlichten af.

Sommige vrouwen hebben daarentegen erg last van de buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Hevige buikklachten, ernstig bloedverlies, stekende pijn in de buik en de schouder of zelfs een zwak gevoel en flauwvallen kunnen dan optreden. Zij raadplegen uiteraard veel sneller een arts.

Andere symptomen die kunnen wijzen op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap zijn duizeligheid, braken, diarree en een daling van de bloeddruk. Ook de kleur van het vaginaal bloedverlies (vaak veel donkerder en lopender dan men gewoon is) kunnen een teken zijn van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap: de diagnose

In de eerste plaats zal de arts luisteren naar jou en zal hij jouw symptomen noteren. Op basis hiervan kan de arts een buitenbaarmoederlijke zwangerschap vermoeden. Vervolgens zal hij een bloedafname uitvoeren en nagaan of het zwangerschapshormoon al dan niet in het bloed aanwezig is. Zo’n bloedafname is veel preciezer dan de klassieke zwangerschapstest. Ook indien jouw zwangerschapstest een negatief resultaat aangeeft, kan de arts via zo’n bloedafname toch een zwangerschap vaststellen.

Vervolgens zal de arts een transvaginale echografie uitvoeren. Bij zo’n transvaginale echografie brengt de arts een sonde in via de vagina. Via deze sonde gaat de arts na of het vruchtje in de baarmoeder zit. Indien dit niet het geval is, is er sprake van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Wat na de vaststelling van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Na de vaststelling van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap volgt steeds slecht nieuws. Het vruchtje valt namelijk niet te redden en de zwangerschap wordt, al dan niet natuurlijk, afgebroken.

In de meest ‘gunstige vorm’ vindt men weinig zwangerschapshormonen en is het vruchtje nog erg klein. Dan zal het vruchtje vanzelf afsterven. De arts zal dan wel de situatie verder opvolgen. Ongeveer 20% van alle vastgestelde buitenbaarmoederlijke zwangerschappen lossen zich op zo’n natuurlijke manier op.

Is zo’n spontane afsterving niet mogelijk door een grotere hoeveelheid zwangerschapshormonen? Dan zal men inspuitingen met medicatie toedienen om het afsterven van het vruchtje op te wekken. Vaak volstaat een enkele inspuiting met methotrexaat. Meestal heb je daarna wel last van bijwerkingen, met name buikpijn. Toch hoeft dit laatste geen verplichting te zijn.

In het meest ernstige geval zal men chirurgisch ingrijpen. Een laparoscopie waarbij men een incisie maakt ter hoogte van de navel, is de regel. Welke acties tijdens de ingreep worden ondernomen, is echter afhankelijk van de situatie. In eerste instantie probeert men meestal om de eileider te openen en de bevruchte eicel weg te nemen (aangenomen dat de vrucht zich hier bevindt). Soms is dit echter geen optie en zal men de eileider integraal weg moeten nemen.

Omdat er na de ingreep vaak sprake is van een psychisch zware belasting, kan het raadzaam zijn om hulp in te winnen. Ook hierover kan jouw arts je informeren.

Kan je opnieuw zwanger worden na een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Jouw arts zal steeds met jou overleggen en jou informeren over de gevolgen van een operatie. Meestal is het echter gewoon mogelijk om na de eerstvolgende normale menstruatie opnieuw zwanger te worden. Zelfs met een enkele eileider kan je nog gewoon zwanger worden.

Hoe dan ook zal men nadien de situatie verder opvolgen. Ook bij een volgende zwangerschap laat je je al vanaf de beginperiode nauwgezet opvolgen. Je hebt namelijk een verhoogde kans om opnieuw een buitenbaarmoederlijke zwangerschap op te lopen.

Indien later opnieuw een buitenbaarmoederlijke zwangerschap optreedt en ook de tweede eileider wordt weggenomen, vormt in-vitrofertilisatie naast adoptie een laatste strohalm.