Groeicurve baby: de groeiontwikkeling van je kind

Als kersverse ouder zijn er veel nieuwe dingen die op je afkomen. Eén van deze dingen is de groeicurve van jouw baby. Zowel voor als na de geboorte is de groei van jouw baby belangrijk om te bepalen of het kindje gezond is. Met behulp van de groeicurven kan je zien of jouw baby een gemiddeld groeipatroon volgt. In dit artikel leggen we je uit wat een groeicurve is, hoe je deze bij kunt houden en wat de verschillen zijn tussen jongens en meisjes. We eindigen met enkele tips waarmee je als ouder een gezonde groei kunt bevorderen.

Wat is een groeicurve?

De groeicurve is een grafiek waarin je de standaardwaarden kan vinden van de groeiontwikkeling van kinderen. Dit zijn dus gemiddelde waardes over alle kinderen in Nederland op een bepaalde leeftijd. Om deze gemiddelde waardes zit nog een gebied heen, dit wordt de standaarddeviatie genoemd. Ongeveer 95% van de kinderen vallen binnen deze waardes van de curve.

Op het consultatiebureau gebruiken ze bijvoorbeeld zo’n curve om te zien of jouw baby op een normale wijze groeit. Eventuele afwijkingen zouden op problemen kunnen duiden. Naast Nederlandse groeicurves, gebruiken de bureaus ook speciale curves voor andere afkomsten, bijvoorbeeld voor baby’s van Marokkaanse afkomst. Dit wordt gedaan omdat de normale groei van een baby per afkomt kan verschillen. Deze groeicurve wordt gebruikt tot ongeveer vier jaar.

Zelf de groeicurve kind bijhouden

In veel gevallen krijg je van het consultatiebureau een groeiboekje, waarin je de groeicurve van jouw baby bij kunt houden. In plaats daarvan kan je ook de digitale variant van het groeiboekje gebruiken, de Groeigids app. Een andere optie is het downloaden van de gratis groeicurven bij TNO. Je kan ook een groeicurve van jouw baby laten maken door de groeicalculators van TNO te gebruiken. Hierbij vul je voor de groeicurve baby gewicht en lengte en de lengte van beide ouders in. Daarnaast vul je de geboortedatum, de datum van meting en het geslacht in.

Groeicurve baby zwangerschap

Jouw baby heeft een normale groei wanneer de baby, de moeder en de placenta gezond zijn. Dit begint met de grootte van een rijstkorreltje van twee mm. Na zes weken is het een embryo van ongeveer vijf mm. Daarna groeit de baby steeds harder, met ongeveer één cm per week. Bij week negen is jouw foetus ongeveer twee gram.

Op het moment dat je meestal zichtbaar zwanger bent, bij 13 weken zwanger, is jouw baby gemiddeld 7,5 cm en 30 gram. Naast de lengte neemt het gewicht nu ook sneller toe. Bij 28 weken zwanger is het gemiddelde gewicht van jouw foetus 1200 gram. Dit stijgt daarna ongeveer 200 gram per week. Uiteindelijk is jouw kind bij 40 weken zwanger dus rond de 3500 gram.

Wanneer de groei van jouw baarmoeder wat lijkt af te wijken, bijvoorbeeld dat het te langzaam of snel groei, kan je een groei-echo krijgen. Dit kan ook gebeuren als je door overgewicht of een tweeling de groei niet goed kan voelen. Bij een verhoogd risico, zoals bij een hoge bloeddruk of diabetes, krijg je vaak ook groei-echo’s.

Tijdens een groei-echo wordt gemeten:

• groeicurve hoofdomtrek baby;
• groeicurve buikomtrek baby;
• de lengte van het bot van het bovenbeen baby.

Deze waarden geven vervolgens een schatting voor een grafiek met een curve. Hierin valt te zien in hoeverre jouw kind groeit ten opzichte van andere kinderen.

Verschillende groeicurve voor jongens en meisjes

Aangezien jongens en meisjes een ander groeipatroon hebben, bestaan er aparte groeicurves voor jongens en meisjes. Daarnaast kan je een groeicurve krijgen afhankelijk van de afkomst, namelijk Nederlands, Marokkaans, Turks en Hindoestaans. Verder is er nog een aparte groeicurve voor jongens en meisjes met het downsyndroom.

Groeicurve baby meisje

Over het algemeen zijn meisjes bij de geboorte wat kleiner en lichter dan jongens. Daarom hebben ze aparte groeidiagrammen. Bij het meten en wegen op het consultatiebureau, worden de gegevens vergeleken met de gemiddelde groeicurve van meisjes in dezelfde leeftijd. Over het algemeen zal je baby iets langer, kleiner, lichter of zwaarder zijn dan gemiddeld. In totaal zijn er drie groeicurven voor baby’s van 0 tot 15 maanden:

• groeicurve baby gewicht
• groeicurve baby lengte
• groeicurve hoofdomtrek baby

De gemiddelde lengte van meisjes als je baby 1 maand oud is, is 54 cm. Als je meisje een 15 maanden oude baby is, is het gemiddelde 78,4 cm. Het gewicht begint rond de 3,5 kg en eindigt bij gemiddeld 10,5 kg. De hoofdomtrek is gemiddeld bij één maand 36 cm en bij vijftien maanden bijna 47 cm.

Groeicurve baby jongen

Jongens zijn ten opzichte van meisjes vaak al wat groter en zwaarder bij de geboorte. Dit is ook terug te zien in de groeicurve. Net zoals bij meisjes, wordt ook bij een jongen op het consultatiebureau de lengte, hoofdomtrek en het gewicht bijgehouden en in de groeicurve gezet. Over het algemeen zal jouw baby iets afwijken van het gemiddelde. Dat is normaal.

De gemiddelde lengte van jongens bij één maand is 54,7 cm en bij vijftien maanden 79,9 cm. Qua gewicht beginnen ze gemiddeld op 3,75 kg en zijn ze bij vijftien maanden gemiddeld 11 kg. Als laatste is de hoofdomtrek bij één maand gemiddeld bijna 37 cm en bij vijftien maanden 48 cm.

Wat te doen bij een afwijkende groeicurve baby?

Zoals we eerder hebben uitgelegd, bestaat een groeicurve uit meerdere lijnen. Eén lijn is het gemiddelde. Daaromheen zitten lijnen die een bepaalde afwijking van het gemiddelde aangeven, de zogenaamde standaarddeviatie. Binnen de buitenste lijnen vallen 95% van de kinderen.

Mocht jouw baby buiten deze lijnen vallen, kan het zijn dat er een probleem is met de groei. Deze groei is wel van veel factoren afhankelijk, dus het hoeft niet meteen een probleem te zijn. Het is wel belangrijk om de groei goed bij te houden om te zien of het rechttrekt. Dit is vaak wel het geval. Zie je wel een knik in het lijntje of buigt het ineens af, dan zou er wel iets aan de hand kunnen zijn. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat je baby niet voldoende voedingsstoffen krijgt. Als jij je zorgen maakt, overleg dan altijd met het consultatiebureau of jouw huisarts. Zij beoordelen dan of er inderdaad iets aan de hand is.

In de meeste gevallen is het lastig om onder de drie jaar vast te stellen of er sprake is van een groeistoornis. Meestal valt dit pas na drie jaar op, wanneer kinderen sneller beginnen te groeien. In de meeste gevallen is tot dan toe sprake van een kleine achterstand die wel weer wordt ingehaald. Mocht er wel een groeistoornis worden gevonden bij een kind onder de drie jaar, dan wordt dit Small for Gestational Age (SGA) genoemd. Dit geld meestal voor twee tot drie procent van de pasgeboren baby’s. Een SGA wordt meestal al tijdens de zwangerschap gezien bij een meting groeicurve baby in buik.

Groeistoornissen

De kinderarts zal uiteindelijk vaststellen of er sprake is van een groeistoornis. Hier zijn twee soorten van: een primaire en secundaire groeistoornis. Een primaire groeistoornis wil zeggen dat deze is aangeboren. Al vanaf de geboorte was deze afwijking in de groei al aanwezig. Dit kan bijvoorbeeld een botgroeistoornis zijn of een syndroom.

Een secundaire groeistoornis is niet aangeboren, maar komt voort uit lichamelijke problemen. Het kan bijvoorbeeld komen door een slecht werkende schildklier, nierproblemen of een tekort aan het groeihormoon.

Tips voor een gezonde groei

Als ouder heb je zeker invloed op de groei en het gewicht van jouw baby. Hieronder geven we enkele tips om een gezonde groei te bevorderen.

• Geef gezonde voeding: een gevarieerd voedingspatroon met voldoende vitaminen en mineralen dragen bij aan een gezonde groei. Dit geld ook voor tijdens de zwangerschap. Roken en drinken zijn hierbij zeker niet bevorderlijk voor de groei van jouw kind. Als jij borstvoeding geeft, dan krijgt jouw kindje automatisch alle voedingsstoffen die nodig zijn. Het kan hierbij wel voorkomen dat de baby te weinig borstvoeding binnenkrijgt. Houd de vochtinname dus wel in de gaten. Ook in een formule zitten in principe alle voedingsstoffen die jouw baby nodig heeft.
• Zorg voor voldoende rust: slaap is belangrijk. Niet alleen voor jouw baby, maar ook voor jezelf. Tijdens de zwangerschap is het belangrijk om goed te rusten, zodat jouw lichaam zich bezig kan houden met de ontwikkeling van jouw kindje. Probeer na de geboorte een regelmatig slaapschema aan te houden, zodat het lichaam van jouw baby steeds meer gewend raakt aan doorslapen.
• Geef jouw baby lichaamsbeweging: voldoende lichaamsbeweging is belangrijk voor iedereen, dus ook voor jouw baby. Dit zorgt voor een gezond gewicht. Laat jouw baby bijvoorbeeld spelen met hangend speelgoed om het grijpen te oefenen of laat het lekker rondkruipen wanneer jouw baby ouder is.