Dysmatuur baby: een te laag geboortegewicht

Wanneer je baby bij de geboorte een te laag gewicht heeft, dan is hij dysmatuur. Dit kan verschillende gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. In dit artikel lees je meer over dysmaturiteit. Wat is dysmatuur precies en wat zijn de oorzaken?  Wat is het verschil tussen prematuur en dysmatuur, wat zijn gevolgen op korte en lange termijn en wat is de kans op herhaling?

Wat is dysmatuur en wat zijn de oorzaken?

Een kindje is dysmatuur als hij of zij een te laag gewicht heeft bij de geboorte. Een dysmatuur kind is dus niet prematuur (te vroeg geboren), maar wel te klein en licht voor zijn leeftijd. Een laag geboortegewicht kan diverse gezondheidsrisico’s met zich meebrengen op korte en langere termijn. Zo kan dysmaturiteit op lange termijn invloed hebben op het gedrag en de ontwikkeling van je kind.

Wanneer is een baby dysmatuur?

Wanneer we het hebben over de dysmatuur betekenis, gaat het over een kindje dat op tijd is geboren maar wel te klein voor zijn leeftijd is. Gemiddeld wegen voldragen baby’s die tussen de 37 en 42 weken ter wereld komen tussen de 2500 en 4500 gram. Een baby die in deze periode wordt geboren, maar een stuk minder weegt dan 2500 gram, wordt dysmatuur genoemd.

Sommige kinderen worden te vroeg geboren en zijn daarnaast te licht voor de termijn waarmee ze ter wereld komen. In dit geval is je baby zowel prematuur als dysmatuur. Kinderen die te weinig wegen bij de geboorte kunnen zichzelf vaak moeilijk op temperatuur houden, zien er mager uit en zijn hongerig. Bij tweeling zwangerschappen komt dysmaturiteit vaak voor.

Wat is het verschil tussen prematuur en dysmatuur?

Een prematuur kindje wordt voor de 37 weken zwangerschap geboren. In Nederland wordt 7 tot 8% van de kindjes te vroeg geboren. De meeste vroeggeboortes ontstaan door het te vroeg breken van de vliezen of te vroeg op gang komen van de weeën. Een te vroeg geboren baby heeft buiten de baarmoeder medische hulp nodig en komt in een couveuse op de afdeling Neonatologie te liggen. Bij dysmaturiteit is dit niet altijd nodig.

Kenmerken dysmatuur baby

Dysmature baby’s hebben een te licht gewicht voor de duur van de zwangerschap. Daarnaast hebben de kindjes weinig lichaamsvet en een mager lijfje met kleine handen en voeten. Vaak is typisch dysmatuur gedrag dat het kindje zich alert en hongerig gedraagt. Het gezicht van je baby heeft een oudere indruk.

Een dysmatuur kindje heeft vaak lage bloedsuikers. Je kindje heeft weinig reserves en er ligt minder glucose in de lever opgeslagen. Hierdoor kan een glucosetekort ontstaan. Ook is bij de bevalling van een dysmatuur kindje het risico op een zuurstoftekort groter, want in de baarmoeder gaat de zuurstofvoorziening achteruit tijdens de bevalling. Vaak wordt sneller ingegrepen door de medici en mogelijk overgegaan tot een spoedkeizersnede.

Oorzaken van dysmaturiteit

Vaak wordt pas na de bevalling duidelijk dat je baby te klein is en een laag geboortegewicht heeft. Er zijn verschillende oorzaken te vinden voor dysmaturiteit. Zo kunnen stress, alcohol- of drugsgebruik, infecties en roken tijdens de zwangerschap door de moeder de oorzaak zijn. Ook een hoge bloeddruk bij de moeder of pre-eclampsie kan tot dysmaturiteit leiden. Voedingstoffen en zuurstof kunnen in mindere mate bij je kleintje terecht komen via de placenta. Niet altijd is er een oorzaak te vinden voor de groeiachterstand van de baby.

Bij dysmaturiteit wordt er bijkomend onderzoek gedaan. De kinderarts bekijkt de ernst van het ondergewicht en onderzoekt daarnaast of er andere afwijkingen of medische problemen zijn. Hierdoor kan het nodig zijn om het kindje op te nemen in het ziekenhuis, maar dit is niet altijd het geval.

Na de geboorte van je baby

Couveuse

Na de geboorte hebben kinderen met een laag geboortegewicht moeite met zich warmhouden. Je kindje heeft minder vet, waardoor het moeilijk is om de temperatuur zelfstandig te reguleren. Baby’s met een te laag geboortegewicht gaan om deze reden meestal een tijdje in de couveuse.

Kinderen met een geboortegewicht van minder dan 2300 gram worden vaak in de couveuse gelegd. Ze blijven dan nog even in het ziekenhuis, op de neonatologie-afdeling of de NICU. Deze afkorting staat voor Neonatologische Intensive Care Unit. Deze afdelingen zijn ingericht voor pasgeboren kindjes. De couveuse zorgt er voor dat je baby warm blijft en minder snel in contact kan komen met bacteriën en virussen. Dit dient ter voorkoming van infecties.

Voeding

In het begin zal je kindje doorgaans moeite hebben om zelf te drinken. De baby komt niet aan en krijgt in veel gevallen sondevoeding of bijvoeding, zodat hij wel aan kan komen. Essentiële voedingsstoffen worden binnengebracht via een slangetje in de neus. Dit voorkomt grote schommelingen in de glucosespiegel van je baby. Wil je graag borstvoeding geven? Dien via de sonde de gekolfde moedermelk toe.

Baby’s die borstvoeding krijgen en een geboortegewicht lager dan 2000 gram hebben of onvoldoende groeien, kunnen Breast Milk Fortifier aan de borstvoeding toegevoegd krijgen. Deze Breast Milk Fortifier bevat speciale voedingsstoffen en extra calorieën, zodat je kindje aan kan sterken. Het poeder, dat wordt toegevoegd aan de melk, kan ook na ziekenhuisopname nodig zijn. In dit geval krijg je een recept mee naar huis.

Het maagdarmstelsel van een op tijd geboren dysmature baby is compleet ontwikkeld maar kan nog wel onrijp zijn. Het kleine maagje kan maar kleine hoeveelheden voeding verteren. Heeft je kindje moeite met het verteren van de voeding? Dan is het belangrijk om regelmatig kleine beetjes voeding te geven, bijvoorbeeld om de twee uur. Naarmate het kindje de voeding beter gaat verdragen, krijgt het minder vaak voeding maar grotere hoeveelheden.

Huid-op-huidcontact

Huid-op-huidcontact is altijd belangrijk. Knuffelen is erg goed voor de hechting met je kleintje en kan kalmerend werken. Ook hou je op deze manier je baby’s lichaam op temperatuur en kan je kleintje beter groeien, want er is geen energie nodig om zichzelf warm te houden. Bij huid-op-huid contact heeft je baby alleen een luier aan en word je kleintje op je blote borst neergelegd.

Huid-op-huidcontact kan zowel bij de vader als bij de moeder. Je wordt samen met je baby goed toegedekt om lekker warm te blijven. Probeer tijdens het huid-op-huid contact je kindje vast te houden. Het is soms ingewikkeld om huid-op-huidcontact te hebben in de couveuse. Gelukkig zijn hier manieren voor. Op de afdeling zal de verpleging je hier verder bij ondersteunen.

Naar huis met je baby

Je baby kan mee naar huis als hij of zij de eigen temperatuur kan regelen, goede glucosewaarden heeft en goed eet en groeit. Hiervoor moet je baby minimaal twee kilogram wegen. Ook mogen er geen andere afwijkingen zijn. Thuis is het belangrijk om aanbevelingen van je arts te volgen. Elk kindje is anders, dus er zijn geen vaste richtlijnen. Meestal is het niet nodig om extra voeding te geven. Het kan zijn dat je extra ondersteuning krijgt vanuit het consultatiebureau of het ziekenhuis.

Was je baby onder behandeling van de kinderarts? Dan kan je mogelijk onder controle blijven. Je komt er dus nooit alleen voor te staan.

Wat zijn de gevolgen van dysmaturiteit op latere leeftijd?

De kans is groot dat je kindje zich later normaal ontwikkelt. Wel is er een verhoogd risico op een dysmatuur ontwikkelingsachterstand. Zo blijft ongeveer 20% van de kindjes achter met de groei. Zolang je kindje de eigen groeicurve netjes volgt, hoeft dit geen probleem te zijn. De lengte en het gewicht van je kind zijn slechts twee variabelen waarmee je kunt bekijken of je kind op een gezonde manier groeit. Eventueel kan een behandeling met groeihormonen nodig zijn.

Afhankelijk van de achtergrond van de dysmaturiteit, kan een lichamelijke afwijking voorkomen. Denk hierbij aan spierziekten of vervormde botten. Is de oorzaak een chromosoomafwijking? Dan kan je kindje een verstandelijke beperking hebben.

Een kindje dat te licht is bij de geboorte heeft op latere leeftijd een groter risico op overgewicht. Een diëtist kan begeleiden bij een gezond eetpatroon. De schommelende glucosewaarden bij de start in combinatie met een groter risico op overgewicht, kunnen leiden tot diabetes type 2 of het metabool syndroom. Dit syndroom wordt naast diabetes ook in verband gebracht met hoge bloeddruk en hart- en vaatproblemen.

Ten slotte hebben kinderen die dysmatuur geboren zijn een hoger risico op autisme en ADHD. Het is niet duidelijk waardoor dit komt.

Wat is de kans op herhaling van dysmaturiteit?

Bij een volgende zwangerschap is het risico op dysmaturiteit sterk verhoogd wanneer je eerste kindje te licht is geboren. De kans op dysmaturiteit is 3,4%. Bij een volgend kindje is deze kans 23%. De kans is niet verhoogd wanneer het lage geboortegewicht van je baby was veroorzaakt door een hypertensieve aandoening en je bent bevallen voor 32 weken zwangerschap.