Geel zien bij baby’s

Wanneer je pasgeboren kindje geel ziet is dat niet meteen reden tot paniek. Geel zien is namelijk vrij normaal bij een kindje dat net geboren is. Ongeveer de helft van alle pasgeborenen heeft er zelfs last van. Wanneer je kindje daar ook last van heeft, kleurt de huid een beetje geel. Het wordt ook wel geelzucht genoemd. Echter, wanneer geel zien niet vanzelf verdwijnt na een paar weken en de situatie alleen maar erger wordt, kan het ernstige gevolgen voor de baby hebben. Hieronder lees je alles over onder andere het ontstaan van geel zien, wanneer verdere behandeling nodig is en wat je als ouder kunt doen.

Waarom ziet je kindje geel?

De huid kleur geel door de stof bilirubine. Dit is een afbraakproduct van hemoglobine, een bestanddeel van rode bloedcellen. Bilirubine komt terecht in het bloed en in de huid van de baby, wat zorgt voor de gelige kleur. Na de geboorte wordt er door het lichaam meer bilirubine aangemaakt. Hoe dat kan? Voor de geboorte is het bloedgehalte een stuk hoger dan na de geboorte, waardoor het overschot aan bloed afgebroken moet worden. Dit overschot is vaak meer dan de lever uit kan scheiden, waardoor de huid geel kleurt. Het is in principe dus een normaal proces van het lichaam. In de meeste gevallen kleurt als eerste het gezichtje geel. Wanneer er sprake is van een groot overschot aan bilirubine, kleuren vaak ook armpjes, beentjes, buik, rug en borst geel. Na een aantal dagen kan zelfs het oogwit of slijmvliezen geel kleuren.

In welke periode kan de baby geel zien?

Meestal kleurt de huid geel vanaf de tweede of derde dag na de geboorte. Dit kan slechts enkele dagen duren, maar het kan ook een tweetal weken aanhouden. De gele kleur verdwijnt vaak weer vanzelf en is niks om je zorgen over te maken. Hoelang de geling aanhoudt, is afhankelijk van hoe snel de lever het overschot aan bilirubine kan verwerken. Om ouders gerust te stellen, wordt een baby met geelzucht de eerste dagen goed in de gaten gehouden. De verloskundige, verpleegkundige of (huis)arts bepaalt met behulp van een huid- of bloedtest (via een hielprik) het gehalte aan bilirubine. Afhankelijk van hoe oud de baby is, of er andere klachten zijn, et cetera, zal dit langere tijd gedaan worden. Kortom, je kindje wordt te allen tijde goed in de gaten gehouden.

Zijn er risicogroepen die meer kans hebben op geel zien?

Geel zien kan diverse oorzaken hebben, waardoor het ene kindje ook meer risico loopt dan de ander. De risicogroepen zijn:

• Baby’s die meer dan twee weken te vroeg geboren zijn. Zijn hebben meer kans op geelzucht dan baby’s die op of na de uitgerekende datum geboren zijn.
• Baby’s die borstvoeding krijgen of waarbij de borstvoeding niet goed gaat. Bij dat laatste krijgt de baby te weinig melk binnen. Als de baby flesvoeding krijgt, is de geling vaak ook eerder weer verdwenen dan wanneer het kindje borstvoeding krijgt.
• Baby’s die tijdens de bevalling bloeduitstortingen of blauwe plekken hebben gekregen. Het gehalte aan bilirubine stijgt op deze plekken, aangezien blauwe plekken of bloeduitstortingen meer bloed afbreken.
• Wanneer de baby broertjes of zusjes heeft die ook last hebben gehad van geelzucht.
• Wanneer moeder en kind bloedgroepen hebben die niet bij elkaar passen, waardoor er teveel rode bloedcellen van de baby worden afgebroken. Dit noemt men ook wel bloedgroepantagonisme.
• Wanneer er erfelijke ziekten voorkomen in de familie, waaronder G6PD-deficiëntie of sferocytose.

De huidskleur is niet bepalend voor geelzucht. Bij baby’s met een donkere huidskleur is de gele huid echter wel lastiger op te merken. Een tip is om hierbij naar de handpalmen en de onderkant van de voetjes te kijken.

Wanneer is verder onderzoek nodig?

Geel zien is vaak onschuldig en je kindje voelt er niets van, maar bij een aantal gevallen is er wel verder onderzoek nodig, namelijk:

• Wanneer de geling binnen een dag na de geboorte optreedt
• Wanneer de geling langer dan zes weken aanhoudt
• Wanneer de baby, naast de geling, sloom/hangerig is en niet wil drinken
• Wanneer er, naast de geling, ook sprake is van donkergekleurde urine of weinig/witte ontlasting
• Wanneer er een grote kans bestaat dat de baby een infectie heeft

Het doel van verder onderzoek is om het gehalte aan bilirubine te bepalen. Is deze te hoog? Dan wordt het bloed verder onderzocht, warbij men onder andere aanwezige antistoffen en infectiewaardes meet. Hoe hoog het bilirubine gehalte mag zijn, is afhankelijk van onder andere het geboortegewicht en de leeftijd van de baby.

Hoe kan geel zien behandeld worden?

In het verleden is gebleken dat de gele kleurstof vermindert door een behandeling met licht, ook wel fototherapie genoemd. Deze lamp geeft paars/blauw licht en heeft effect op de gele huid. Met behulp van een fototherapielamp, waar de baby onder ligt, wordt de hoge waarde bilirubine naar beneden gebracht. Na iedere behandeling meet men hoe hoog het bilirubine gehalte is, waarna wordt bepaald of er nog meer behandelingen met de fototherapielamp nodig zijn of dat de behandeling gestopt kan worden. Is na een aantal behandelingen het bilirubine gehalte niet verminderd? Dan is een wisseltransfusie een logische volgende behandeling. Een wisseltransfusie wisselt een deel van het bloed van de baby met donorbloed. Deze wisseling vindt plaats via de navelstreng. Door deze transfusie wordt niet alleen het bilirubine gehalte verlaagd, maar worden er ook antistoffen uit het bloed verwijderd en het bloedgehalte op peil gebracht.

Wat zijn de gevolgen van een te hoog bilirubine gehalte?

Wanneer het kindje een te hoog bilirubine gehalte heeft, kan hij of zij last krijgen van sufheid, slecht drinken, prikkelbaarheid, lage spierspanning en hoofd en/of romp overstrekken. Té lang een té hoog gehalte aan bilirubine kan gevaarlijk zijn voor de baby, aangezien het hersenbeschadiging kan veroorzaken. Dit komt echter vandaag de dag vrijwel nooit meer voor. Het bilirubine gehalte houdt men namelijk tijdig in de gaten. Hersenbeschadiging als gevolg van geel zien wordt kernicterus genoemd. Klachten van kernicterus zijn bijvoorbeeld abnormale oogbewegingen, slechthorendheid en onwillekeurige bewegingen maken. Gelukkig komt dit in Nederland bij nauwelijks tot geen pasgeborenen voor.

Wat kan je als ouder doen voor je kindje?

Als ouder wil je natuurlijk niets liever dan dat je pasgeboren zoon of dochter weer zo snel mogelijk beter is en dat het geel zien verdwijnt. Gelukkig kun je als ouder wel wat doen. Zo is het belangrijk dat de baby goed drinkt. Waarom? Omdat het bilirubine gehalte kan stijgen wanneer de baby te weinig drinkt. Bilirubine verlaat het lichaam namelijk voor ongeveer 98% via ontlasting en urine. Geef de kleine dus vaak genoeg de fles of voldoende borstvoeging. Frequent voeden stimuleert de darmwerking. Daarnaast is het verstandig om de box of het bedje bij het raam te plaatsen. Zonlicht kan namelijk een positief effect hebben op de gele huid. Ga bijvoorbeeld ook lekker bij het raam zitten terwijl de kleine bij je ligt. Zorg er wel voor dat de baby niet in de directe zon ligt, daar kan de huid nog niet tegen. Heeft jouw kindje last van nog meer kwaaltjes en ben je benieuwd hoe je dit kan voorkomen en/of genezen? Veelvoorkomende babykwaaltjes zijn onder andere luieruitslag, darmkrampjes of huidschilfertjes.