Toucheren bij je bevalling: wat is het precies?

Aan het einde van je zwangerschap en tijdens je bevalling word je regelmatig getoucheerd. Dit is een inwendig onderzoek waarbij gekeken wordt of de bevalling in aantocht is, of hoever deze gevorderd is. Hoewel toucheren meestal niet echt pijnlijk is hebben veel vrouwen hier toch angst voor. Het is gewoon geen prettig idee dat iemand die je niet goed kent met z’n vingers in jouw vagina gaat voelen. Wel kan het jou en de arts of verpleegkundige veel informatie geven. Het is dus zeker geen nutteloos onderzoek.

In dit artikel lees je meer over toucheren bij je bevalling, zodat je beter weet wat je te wachten staat. Door je in het onderwerp te verdiepen snap je het nut ervan beter. Als je vervolgens nog angstig bent, of het echt niet wil, kun je dit bespreekbaar maken met je arts of verloskundige.

Toucheren betekenis, wat is het precies?

Toucheren betekent aanraken. In het geval van toucheren bij een bevalling gaat het om een aanraking diep in jouw vagina. Dat is een nogal intieme plek en daarom maken sommige vrouwen zich zorgen over dit onderzoek. Dit is echter niet nodig. Tijdens een bevalling ben je zo geconcentreerd bezig met het geboorteproces, dat dit onderzoek echt wel meevalt.

Toucheren bevalling

Als er bij een bevalling over toucheren wordt gesproken, gaat het over een onderzoek waarbij een arts of verloskundige met twee vingers gaat voelen hoever de bevalling is gevorderd. Hieruit kan namelijk heel veel informatie gehaald worden.

Waarom wordt toucheren gedaan?

Het doel van dit onderzoek is informatie krijgen over:

• De baarmoedermond
• De vliezen
• De ontsluiting
• De stand van het hoofdje van de baby
• Het indalen van de baby

Dit geeft een beeld van hoe de bevalling verloopt.

Hoe voelt ontsluiting aan?

De ontsluiting is een natuurlijk proces. Je lichaam opent om de baby eruit te laten. De gemiddelde opening die daarvoor nodig is is tien centimeter. Dit heet volledige ontsluiting.

Je kunt je baarmoeder vergelijken met een ballon. De baarmoedermond is dan het tuutje van de ballon. Door de druk van de baby gaat het tuutje steeds verder open. Bij volledige ontsluiting is er geen tuutje of randje meer over. Ook voel je dat het hoofdje van de baby er doorheen drukt. Dit is dus waar ze op letten als ze de ontsluiting voelen. Zelf voelen met twee vingers is overigens ook mogelijk.

Wanneer moet er wel of juist niet getoucheerd worden?

Dit onderzoek moet niet onnodig gedaan worden. Het aantal keren moet absoluut tot het minimum beperkt blijven. Het kan namelijk stress geven waardoor de bevalling stagneert. Als er nood is aan informatie over hoe de bevalling verloopt zal het onderzoek wel plaatsvinden. Als je denkt dat je volledige ontsluiting hebt is het onderzoek echt wel aan te bevelen. Je mag namelijk niet te vroeg gaan persen. Ook als je vraagt om pijnmedicatie is de controle nodig. Als je bijna mag gaan persen kun je deze medicatie beter niet krijgen. Het zou altijd het doel moeten zijn om een natuurlijke bevalling te hebben.

Zo gaat het toucheren

Zowel een verloskundige als een arts kunnen deze handeling uitvoeren. Ze zorgen er eerst voor dat je ontspannen ligt, met je benen opgetrokken. Als je er klaar voor bent gaan ze, tussen twee weeën in, met twee vingers je vagina binnen. Natuurlijk met steriele handschoenen aan om een infectie te voorkomen. Er wordt ook glijmiddel gebruikt. Het onderzoek gebeurt allemaal heel rustig en voorzichtig. Je clitoris wordt hierbij niet geraakt.

Om te controleren of de weeën effectief zijn, wordt tijdens het onderzoek vaak een wee afgewacht. Ook de vliezen kunnen dan gevoeld worden. Hierna is het onderzoek afgelopen.

Wat wordt er gecontroleerd?

De persoon die het onderzoek uitvoert gaat verschillende onderdelen controleren. Allereerst wordt de toestand van de baarmoedermond bepaald. Als de bevalling nog niet begonnen is, is deze stug, gesloten en omhoogstaand. Voor de bevalling gaat deze verweken en wordt hij korter. Dit heet verstrijken. Tijdens de ontsluitingsweeën gaat hij steeds een beetje verder open staan. Er wordt gekeken naar de stand van de baarmoedermond, hoeveel hij verstreken is en of hij stug of week is.

Er wordt ook gevoeld of de vliezen nog intact zijn en hoeveel vruchtwater er tussen het hoofdje en de vliezen zit. Soms wordt ervoor gekozen om de vliezen te breken. Dit gebeurt tijdens een wee en doet geen pijn. Er komt meestal wel wat vruchtwater vrij. Meestal gaat de ontsluiting sneller na het breken van de vliezen.

Hoe ver de ontsluiting is gevorderd wordt aangegeven in centimeters. Vooral tijdens de bevalling is dit wat je graag wilt horen. Bij volledige ontsluiting mag je namelijk gaan persen. De ontsluiting wordt gemeten door de twee vingers te spreiden. Als de vingers helemaal uit elkaar kunnen is dat tien centimeter. De ontsluiting kan ook bepaald worden door te voelen hoe lang de baarmoedermond nog is. Deze lengte wordt vervolgens van de tien centimeter afgetrokken. Je krijgt dan bijvoorbeeld te horen dat er nog een richeltje voelbaar is.

Tot slot wordt de ligging van de baby bepaald aan de hand van de stand van het hoofdje. De schedelnaden en de fontanellen kunnen namelijk voelbaar zijn. Bij een aangezichtsligging kan de oogkas gevoeld worden. Bij een stuitligging wordt gevoeld of er geen voetje in de weg ligt. Een stuitligging wordt tegenwoordig vrijwel altijd op de echo al gezien. Een vaginale bevalling bij een kindje dat in stuitligging ligt, gebeurt alleen als alle factoren gunstig zijn.

Er wordt ook gekeken of de baby gunstig ligt ten opzichte van jouw bekken en of hij al is ingedaald.

De voor- en nadelen van toucheren

Ieder onderzoek heeft voor- en nadelen. Je kunt prima bevallen zonder onderzoeken, maar ze geven wel een hoop informatie. Je kunt het vergelijken met echo’s tijdens je zwangerschap. Ze zijn helemaal niet nodig. Je kunt prima zwanger zijn zonder echo’s. Maar als je wilt weten of alles in orde is met de baby, zijn ze wel nuttig.

De voordelen van toucheren

Het onderzoek geeft je heel veel informatie over situaties die kunnen voorkomen tijdens de bevalling. Vooral als je een ongeduldig of nieuwsgierig persoon bent, zijn bepaalde dingen fijn om te weten. Zo wordt voorafgaand aan de bevalling gekeken of je baarmoedermond al verweekt is en of de baby al een beetje ingedaald is. Hierdoor weet je of de bevalling eraan zit te komen. Als het allemaal niet wil vlotten, kunnen ze je tijdens het onderzoek strippen. Hierdoor kan de bevalling sneller op gang komen.

Tijdens de bevalling kunnen ze de ontsluiting meten en controleren of de baby goed ligt voor een vaginale bevalling. Ook kunnen ze tijdens dit onderzoek de vliezen breken. De ontsluitingsfase gaat hierdoor meestal net wat sneller. Hierdoor hoef jij minder lang weeën op te vangen!

De nadelen van toucheren

Het onderzoek kan zorgen voor enige stress en ongemak tijdens de bevalling. Je wordt namelijk uit je concentratie gehaald. Het kan demotiverend zijn als de bevalling niet opschiet. Dat kan er zelfs voor zorgen dat je voor extra pijnmedicatie gaat vragen. Ook kunnen de vliezen per ongeluk breken, waardoor de bevalling juist weer te snel kan gaan. Tot slot is er bij dit onderzoek kans op een infectie. Om dit te voorkomen worden er steriele handschoenen gebruikt. Het risico op een infectie is daardoor heel klein.

Klopt het dat toucheren pijn doet?

Als je ontspant doet het geen pijn. Probeer je lichaam tijdens het onderzoek helemaal te ontspannen en let op je ademhaling. Probeer vooral je bekkenbodemspieren ‘los te laten’. Dit zijn de spieren die je gebruikt om je urine tegen te houden. Hoe meer gespannen je bent, hoe meer je je spieren zult aanspannen en hoe meer pijn het zal doen. Relax!

Als je je ongemakkelijk voelt bij het onderzoek, bedenk dan dat de persoon die het onderzoek uitvoert dat vrijwel iedere dag doet. Het is zijn of haar werk. Er is niks geks aan. Jouw vagina is voor deze persoon maar een gewoon lichaamsdeel. Het doel is om jouw baby’tje er veilig uit te loodsen en dat is op dat moment het allerbelangrijkste. Voor jou toch ook?

Verwar toucheren overigens niet met strippen. Dit is een handeling die wel een beetje pijn kan doen. Hierbij wordt de vliezen voorzichtig van de baarmoedermond losgemaakt. Dit heeft het voordeel dat er een hormoon vrijkomt waardoor dat de bevalling wordt opwekt. Als je niet kan wachten tot de bevalling begint, is dit het ongemak zeker waard. De behandeling is heel snel klaar en de pijn is snel over.

Toucheren is nooit verplicht

Voor ieder onderzoek en iedere behandeling geldt dat je zelf mag beslissen wat er gebeurd met jouw lichaam. Je mag het onderzoek dus weigeren. Zorg wel dat het een weloverwogen beslissing is. Je loopt namelijk enige controle mis. Verdiep je daarom goed in het onderwerp. Met het lezen van deze blog ben je al een eind op weg. De volgende stap is om het bespreekbaar te maken.

Bespreek je voorkeur met je verloskundige of gynaecoloog

Als je angst hebt voor het toucheren, bespreek dit dan met met je arts of verloskundige. Weigeren mag altijd! Bij een normale bevalling is dit onderzoek niet perse nodig. Het geeft wel informatie over bijvoorbeeld de voortgang van de ontsluiting en de ligging van het kindje. Je kunt de natuur zijn gang laten gaan zonder deze controle. Wel zijn we tegenwoordig allemaal nogal nieuwsgierig ingesteld, dus waarschijnlijk wil je zelf ook graag weten hoe het ervoor staat.

Het onderzoek is zeker niet bij iedereen pijnlijk, maar soms dus wel. Er worden veel feiten en fabels over bevallen verteld. Om te weten hoe jij het ervaart zul je het een keer moeten uitproberen. Als je van je eerste kindje moet bevallen, is het toucheren wel echt aan te raden wanneer je persdrang hebt. Je mag namelijk pas persen bij volledige ontsluiting. Als je dit eerder doet kan de bevalling stagneren of het kindje gevaar lopen. De bevalling kan dan uitmonden in een keizersnede. Dat zou zonde zijn na al die moeite!