Vragen over de grote boze buitenwereld: Hoe eerlijk moet je zijn?

Papa, kan er een oorlog ontstaan in de wereld? En wat is zelfmoord? Dit zijn vragen die een kind zou kunnen stellen aan zijn of haar ouders. Het kan erg lastig zijn om als ouder met je kind over deze heftige problemen te praten. Zo kun je je afvragen of het verstandig is om volledig eerlijk antwoord te geven op deze vragen. In dit artikel wordt er daarom ingegaan op eerlijk zijn tegenover je kind wanneer hij of zij vragen stelt over de grote boze buitenwereld.

Is het verstandig om helemaal eerlijk te zijn tegen je kind?

Op het nieuws komen veel vreselijke beelden voorbij die ouders al als zeer schokkend ervaren. Het is daarom moeilijk in te schatten of je dit vreselijke nieuws ook aan je kinderen zou moeten vertellen. Hoewel het ouders vaak een beter idee lijkt om het gewoonweg niet over bepaalde onderwerpen te hebben, zal dat uiteindelijk niets oplossen. Het is namelijk niet mogelijk om je kinderen tegen alles te blijven beschermen. Vooral in deze tijd, waarin alles op internet te vinden is, wordt het moeilijk om je kind overal buiten te laten.

Maar moet je helemaal eerlijk zijn over grote wereldproblemen tegen je kind? Krista Okma, een ontwikkelingspsycholoog en pedagoog, adviseert dat jonge kinderen niet kunnen begrijpen wat een terrorist precies is. Hierdoor is het mogelijk dat een kind bang wordt van de vreselijke beelden, bijvoorbeeld met geweld of bloed, die het kind te zien krijgt. In dat geval is het verstandig om je kind af te schermen en in het uiterste geval te liegen over wat er gaande is. Dit is sterk aan te raden voor kinderen die jonger zijn dan 6 jaar.

Hoe praat je met je kind over grote wereldproblemen?

Wanneer een kind ouder is dan 6 jaar is het niet meer mogelijk om te liegen over grote wereldproblemen. In dat geval kun je als ouder vaak niet meer zwijgen of liegen over bepaalde zaken, omdat kinderen er via anderen toch achter zullen komen. Denk hierbij aan informatie op sociale media of televisie, op school of oudere broers of zussen. Kinderen zullen informatie opdoen waar zij misschien niet mee om weten te gaan, waardoor het goed is om als ouder het gesprek aan te gaan met je kind. Door je kind te vragen wat hij of zij heeft gezien op televisie, gehoord heeft op school of gelezen heeft op sociale media kom je erachter wat er omgaat in je kind. Als je kind weinig reageert of je glazig aankijkt, is het vaak het geval dat hij of zij weinig mee heeft gekregen van wat er gaande is. Het is dan het beste om niet te beginnen over bepaalde problemen, omdat je je kind hier misschien wel helemaal niets van heeft meegekregen. Zo zal je je kinderen niet per ongeluk op de hoogte brengen van iets waar zij eigenlijk nog niets vanaf wisten. Het is beter om dat zo te houden.

Veiligheid als prioriteit

Wanneer kinderen in groep 5 of 6 zitten, zullen zij afstand al beter in kunnen schatten. Zo zullen zij inzien dat Afrika verder weg ligt dan Parijs. Ook kunnen zij begrijpen dat Amsterdam dichterbij ligt dan Parijs. Als er ernstig nieuws voorbijkomt dat zich afspeelt in een bepaald land, kan er bij een kind een vraag opkomen zoals ‘zou dat ook in Nederland kunnen gebeuren?’. Okma adviseert in deze situatie om eerlijk te zijn tegen je kind en uit te leggen dat het wel mogelijk is dat een bepaalde situatie zich af zal spelen in Nederland, maar dat er ook voldoende mensen zijn die ons in dat geval kunnen helpen. Denk hierbij aan de politie of de ministers die het land zullen helpen en bescherming zullen bieden. Op deze manier krijgt een kind een veilig gevoel, wat het allerbelangrijkste is in dit geval.

Wat is de beste reactie per leeftijd?

Groep 1 of 2

Wanneer een kind in groep 1 of 2 zit, is het verstandig om een kind nog zoveel mogelijk buiten grote wereldproblemen te houden. Door ze af te schermen, zullen ze zich nog niet druk kunnen maken over bepaalde zaken. Wanneer zij wel betrokken zullen worden bij ernstige problemen, zullen zij alles op zichzelf betrekken. Dit komt doordat kleuters het lastig vinden om hun fantasie en de werkelijkheid van elkaar te onderscheiden. Hierdoor zullen kleuters erg egocentrisch denken, waardoor zij bijvoorbeeld zullen geloven dat ook zij bij een terroristische aanval aanwezig kunnen zijn. Hoewel er een zeer kleine kans bestaat dat dit zal gebeuren, schatten jonge kinderen deze kans als zeer groot in.

Groep 3 of 4

Het is niet meer mogelijk om een kind volledig af te schermen van de buitenwereld wanneer een kind in groep 3 of 4 zit. In dat geval kan het beter zijn om niets te zeggen over bepaalde problemen zolang je kind er ook niets over vraagt. Doordat kinderen in contact komen met oudere broers of zussen of andere kinderen op school zullen zij dingen opvangen van anderen. Als een kind hier vragen over heeft, is het goed om in gesprek te gaan met je kind. Onthoud wel dat het beter is om een kind het gesprek te laten leiden. Vertel daarom niet teveel over wat er aan de hand is, maar probeer erachter te komen waarvan een kind zelf al op de hoogte is. Vervolgens kun je het probleem wat nuanceren en is afschermen van de situatie het beste wat je als ouder kunt doen.

Groep 5 of 6

Een kind dat in groep 5 of 6 zit, is al in staat om zaken te kunnen relativeren en in perspectief te plaatsen. Door te controleren wat een kind precies heeft gezien of gehoord, kun je erachter komen of een kind ergens vragen over heeft of zich zorgen maakt over iets. Hoewel een kind van 7 jaar al in staat is om te relativeren en zaken in perspectief te plaatsen, is het aan te raden om pas met kinderen die ouder zijn dan 9 jaar naar het Jeugdjournaal te kijken.

Groep 7 of 8

Tieners hebben behoefte aan zeer veel informatie en zijn in staat om informatie te begrijpen en te verwerken. Het is sterk aan te raden om helemaal eerlijk te zijn over wereldproblemen, omdat zij de problemen goed kunnen verwerken. Toch is het belangrijk om je kinderen niet ongerust te maken. Door samen met je kind naar het Jeugdjournaal te kijken en na te praten over problemen die voorkomen in het journaal, kun je je kind helpen om met de informatie om te gaan. Het gewone journaal is misschien nog wat te heftig voor je kind, daarom is het beter om nog naar het Jeugdjournaal te kijken.

Hoe voer je een heftig gesprek met je kind?

Als je een heftig gesprek moet voeren met je kind, is het verstandig om vragen niet te vermijden. Op deze manier wordt de angst en onrust van een kind alleen maar groter. Ook kan praten over de situatie erg goed zijn, maar kan luisteren naar wat je kind te vertellen heeft nóg verstandiger zijn. Een tip voor het voeren van een heftig gesprek met je kind is rustig blijven en jouw angst niet overbrengen op je kind. Hierbij is woordkeuze zeer belangrijk. Wanneer je als ouder laat merken dat je ergens angstig over bent, zullen zij dit meekrijgen en zich ook angstig gaan voelen. Het is daarom beter om te vertellen dat je verdrietig of geschrokken bent, zodat zij dit gevoel niet over gaan nemen.

Door te controleren wat je kind heeft meegekregen van een bepaalde situatie en hoe zij dat precies verwerken, kun je erachter komen of je kind behoefte heeft om erover te praten. Bovendien kun je er op deze manier achter komen of je kind bepaalde vragen heeft over de situatie. Daarnaast is het in een gesprek met je kind belangrijk om je kind gerust te stellen. Doe dit bijvoorbeeld door te zeggen dat de politie er alles aan zal doen om criminelen op te pakken of dat jij er altijd voor ze zal zijn om ze bescherming te bieden. Ook kan het een kind helpen wanneer je ze duidelijk maakt dat het groot nieuws is wat normaal nooit voorkomt. Dit zorgt ervoor dat een kind inziet dat zij niet te bang hoeven te zijn.

Doordat kinderen erg nieuwsgierig zijn, zullen zij veel vragen willen stellen. Het is hierbij van belang dat je als ouder eerlijk bent tegen je kind, maar ook niet té eerlijk. Een kind wil namelijk niet alle details van een situatie weten, maar vooral de positieve zaken. Zo kun je het hebben over leuke zaken en niet alleen maar de nadruk leggen op de negatieve zaken en problemen in de wereld. Het fijn hebben met elkaar is het allerbelangrijkste. Doe daarom zeker een spelletje met je kind of kijk gezellig een film samen. Op deze manier zal een kind aanvoelen dat je dichtbij hen bent en dat je er voor hen bent. Wanneer een kind niet meer praat over de problemen dan zal het er ook niet meer mee zitten. Wanneer dat het geval is, kun je de situatie het beste zo laten rusten.