Episiotomie: inknippen tijdens de bevalling

Tijdens de bevalling kan de gynaecoloog of verloskundige ervoor kiezen een episiotomie uit te voeren. Hierbij wordt het perineum ingeknipt, zodat de vagina-opening groter wordt. Het doel van een episiotomie is het vergemakkelijken en versnellen van de bevalling.

Van tevoren kun je nooit weten of je wel of geen episiotomie krijgt tijdens de bevalling. Daarom is het goed je voor de zekerheid op het inknippen voor te bereiden, zodat je precies weet wat er gebeurt als je inderdaad ingeknipt wordt tijdens de bevalling. In dit artikel lees je daarom meer over de episiotomie.

Inknippen tijdens de bevalling

Het inknippen wordt ook wel een episiotomie genoemd. Dit woord is een samenstelling van de woorden ‘epision’ (de omgeving van de vulva) en ‘temnein’ (snijden). Als je een episiotomie krijgt, wordt er tijdens de bevalling een knip in het perineum gezet. Dit is de huid tussen de vulva en de anus. Dit doet de gynaecoloog of verloskundige natuurlijk niet voor niets. Het doel van het inknippen is het vergroten van de vagina-opening, zodat het hoofdje van je kindje er gemakkelijker doorheen kan.

De grootte van een episiotomie verschilt per vrouw. Sommige vrouwen worden 2,5 centimeter ingeknipt, andere vrouwen 7,5 centimeter. Hoe ver je ingeknipt wordt, is afhankelijk van diverse factoren. Hier kun je van tevoren dan ook eigenlijk niets over zeggen. Het is simpelweg afwachten hoe ver je ingeknipt wordt en hoeveel hechtingen je krijgt om de wond te dichten.

Ook kan een episiotomie in verschillende richtingen gezet worden. Veel mensen denken dat de knip altijd naar beneden wordt gezet, richting de anus. In Nederland wordt dit echter bijna nooit gedaan, aangezien de moeder bij deze knip meer risico loopt om alsnog uit te scheuren tijdens de bevalling. Als je in Nederland een episiotomie krijgt, word je vaak naar links ingeknipt. Dit wordt ook wel een mediolaterale episiotomie genoemd. Alleen als het echt niet anders kan, knipt de gynaecoloog of verloskundige je naar beneden in, richting de anus. In Amerika wordt deze methode van inknippen overigens wel altijd gehanteerd. Hoe je ingeknipt wordt, verschilt dus ook per land en kan zelfs per ziekenhuis verschillen.

De voor- en nadelen

Het belangrijkste voordeel van een episiotomie, is dat de bevalling na het inknippen gemakkelijker en sneller gaat. Daarnaast is de kans op uitscheuren kleiner als je ingeknipt wordt. Dit verkleint het risico op een totaalruptuur.

Toch heeft het inknippen zeker niet alleen maar voordelen. Een nadeel van de episiotomie, is dat je hier na de bevalling veel last van kunt hebben. Vrouwen die tijdens de bevalling kleine scheurtjes hebben opgelopen, hebben vaak minder pijn dan vrouwen die een episiotomie hebben gehad.

Daarnaast kunnen er ernstige scheuren in de anus ontstaan als je een episiotomie hebt gehad. De kans op ernstige scheuren in de anus is kleiner als je niet bent ingeknipt tijdens de bevalling. Daar komt nog bij dat een episiotomie een ernstige bloeding kan veroorzaken. Dit is zeker niet altijd het geval, maar het kan wel gebeuren als het perineum niet voldoende is uitgerekt en je toch ingeknipt wordt. Met de verkeerde timing van de gynaecoloog of verloskundige kan het inknippen dus onprettiger worden dan eigenlijk nodig is.

Tot slot kun je pijn ervaren tijdens de seks als je een episiotomie hebt gehad tijdens de bevalling. Je hebt niet voor altijd last van pijn tijdens de seks na een episiotomie, maar je voelt je zeker korte tijd na de bevalling nog wel ongemakkelijk als je seksuele gemeenschap hebt met je partner.

Wanneer krijg je een episiotomie?

Een episiotomie is soms noodzakelijk, maar niet ideaal. Daarom proberen gynaecologen en verloskundigen deze ingreep zo min mogelijk uit te voeren. Toch kun je om diverse redenen ingeknipt worden. Het gaat om de volgende redenen:

• De bevalling voorloopt niet (meer) voorspoedig.
• Je baby is in nood en moet snel gehaald worden.
• Je baby moet sneller geboren worden, bijvoorbeeld vanwege een medisch probleem.
• De gynaecoloog of verloskundige wil een totale ruptuur voorkomen.

Stel, de schouder van je kindje blijft haken achter het schaambot. Dit kan gevaarlijk zijn voor je kindje en is bovendien niet prettig voor jou. In dit geval kan de gynaecoloog of verloskundige er dan ook voor kiezen een episiotomie uit te voeren.

Inknippen tijdens de bevalling: is het pijnlijk?

Veel vrouwen vinden een episiotomie erg pijnlijk klinken. Het is inderdaad geen pretje, maar het inknippen doet absoluut niet zo veel pijn als je misschien zou denken. Dit komt ten eerste omdat je altijd plaatselijke verdoving krijgt voor je ingeknipt wordt. Hierdoor heb je minder gevoel in de perineum, ofwel het gedeelte bij de vulva dat ingeknipt wordt.

Daarnaast voert de gynaecoloog of verloskundige de ingreep altijd uit op het hoogtepunt van een wee. Op dit moment heb je wel iets anders aan je hoofd en ben je gefocust op het wegpuffen van de pijn. Daarom hebben veel vrouwen het niet eens in de gaten als ze ingeknipt worden.

Na de bevalling wordt de wond van de episiotomie gehecht. Ook dit gebeurt onder plaatselijke verdoving. Is de verdoving van de bevalling al uitgewerkt, dan krijg je nieuwe verdoving toegediend. Pas als de verdoving uitgewerkt is, kun je een branderige en/of stekende pijn voelen. Deze pijn kan enkele weken aanhouden.

Herstellen van een episiotomie

Heb jij een episiotomie gehad? Dan is het belangrijk hier goed van te herstellen. We geven je graag enkele tips om een snel herstel van jouw episiotomie te stimuleren.

Maak de wond regelmatig schoon

Als je in het ziekenhuis ligt, wordt je wond schoongemaakt door verpleegkundigen. Ben je eenmaal thuis, dan moet je dit zelf doen. Je kunt je wond schoonmaken met warm/lauw water, bijvoorbeeld tijdens het douchen. Je kunt ook een warm bad nemen om je wond voorzichtig schoon te maken.

Laat water langs het litteken stromen tijdens het plassen

Direct na de bevalling is het litteken van jouw episiotomie nog erg gevoelig. Zeker als je gaat plassen, kun je een branderige en/of stekende pijn ervaren. Je kunt de pijn tijdens het plassen verminderen door tijdens je toiletbezoek warm water langs je litteken te laten stromen. Hier kun je een douchekop voor gebruiken, maar ook een maatbeker.

Koel de wond

Heb je veel last van een branderige en/of stekende pijn? Dan kun je de wond koelen met een icepack. Door de wond te koelen, wordt de pijn iets minder. Doe wel een schone doek om de icepack heen, zodat je litteken niet direct in contact komt met het koude oppervlak. Hier worden de pijnklachten namelijk juist erger van.

Smeer een verdovende crème op de wond

Je kunt je pijnklachten iets verminderen door een verdovende crème op je wond te smeren. Let op: neem een crème die je in de omgeving van de vulva mag gebruiken. Niet alle verdovende crèmes zijn geschikt voor dit gevoelige gebied.

Ga op harde oppervlakken zitten

Als je last hebt van je litteken, is het verleidelijk om op een zacht kussentje te gaan zitten. Toch is het beter om plaats te nemen op een hard oppervlak. Zit je regelmatig op een zacht oppervlak, zoals een kussentje, dan kun je namelijk last krijgen van vochtophopingen. Hierdoor worden je klachten erger en duurt het herstellen van de episiotomie langer. Je kunt dan ook beter op harde oppervlakken gaan zitten, zoals een stoel zonder kussen.

Wanneer kan je weer seks hebben?

Als je wond volledig genezen is en je geen bloed meer verliest, kun je weer seks hebben met je partner. Wel kan dit, zeker de eerste keer, even onprettig zijn. Dit komt door het litteken, dat simpelweg nog gevoelig is en ook nog een tijdje gevoelig zal blijven.

Je kunt nog een paar weken last hebben van pijn tijdens de seks. Uiteindelijk wordt de pijn vanzelf minder, als het littekenweefsel rond de vulva wat soepeler wordt. Blijf je pijn ervaren tijdens de seks met je partner? Dan raden wij je aan naar de dokter te gaan met jouw klachten. Uiteindelijk moeten de pijnklachten van een episiotomie namelijk wel verdwijnen. Gebeurt dit niet, dan is verder onderzoek naar jouw littekenweefsel rond de vulva noodzakelijk.