Mijn kleuter kan niet slapen

Niets is zo frustrerend als te moeten bekennen 'mijn kleuter kan niet slapen', terwijl je zelf je nachtrust heel erg nodig hebt. Wanneer jouw kleintje normaal gesproken een makkelijke slaper is maar nu en dan gebeurt het wel eens dat het niet wil lukken, is het niet zo erg. Meestal weet je daar dan ook wel de reden voor en kun je het zelf bijsturen. Maar er zijn kleuters die, met de regelmaat van de klok, jou een slapeloze nacht bezorgen en dat hakt in op de gezondheid van het hele gezin.

Bij sommige baby's merk je het al vanaf de geboorte, ze slapen heel snel door en genieten met volle teugen van hun bedje of wiegje. Als je een beetje pech hebt duurt het maanden voor ze doorslapen en is het een worsteling, telkens je ze naar bed brengt. Het ene kind heeft nu eenmaal meer slaap nodig dan het andere maar naarmate ze ouder worden gaan ook andere factoren meespelen.

Tijd rekken

Opvoeden is een kunst, daar is iedereen het wel over eens. Het minste 'foutje' dat je maakt komt meteen weer in jouw gezicht terug en dat kan behoorlijk confronterend zijn. Alles wat je jouw kleintje aan- of afleert wordt op bepaalde momenten meteen weer tegen jou gebruikt. Wanneer een kleuter bijvoorbeeld moet opruimen voor het naar bed gaat en je geeft het de boodschap mee 'Eerst opruimen, dan naar bed', zal de tijd die het nodig heeft om alles netjes op te bergen beduidend langer zijn dan wanneer je hem een ijsje belooft. Kinderen zijn meester in het rekken van tijd als ze iets moeten doen waar ze geen zin in hebben. Ze weten ook precies hoe ze dit tegen jou kunnen gebruiken.

Heb je zo'n hummeltje die tijd rekt voor het naar bed moet, verander dan jouw strategie en las de opruimmomenten in op een ander tijdstip. Eerst opruimen, dan pyjama aan en nog even TV kijken en dàn naar bed kan je helpen om het uitstelgedrag voor te zijn.

Slaaprituelen

Mensen zijn gewoontebeesten en dat is met een kleuter niet anders, alleen de gewoonten kunnen verschillend zijn. Het is prettig voor een kind om, wanneer het naar bed moet, alles in een ritueeltje te gieten. Wanneer ze op voorhand weten wat er staat te gebeuren gaan ze zich relaxter en veilig voelen. Voor het ene kind kan dat het voorlezen van een verhaaltje zijn, een knuffel en dan het licht uit. Een ander kind komt liever nog even op schoot om te kroelen of wordt rustig als mama eerst nog een slaapliedje zingt. Wat het ritueel ook is, probeer het zo min mogelijk te verstoren als jouw eigen nachtrust je lief is.

Kleuters die niet in bed willen blijven

Het is een frustrerend scenario; je brengt je kind niet één keer per avond naar bed maar je blijft er soms een uur mee bezig. Ouders horen dit niet graag maar, dit ligt aan jou. Een kleuter die voortdurend weer uit bed opstaat is zich er heel goed van bewust dat hij mama of papa hiermee de kast opjaagt. Maar, hij weet ook dat het kàn. Mama roept dan wel eens of papa grommelt wel maar toch blijven ze steeds weer aandacht geven en dat is net waar de kleuter naar verlangt.

Sommige ouders vinden het moeilijk om in te gaan tegen de grillen van hun kleintje en begrijpen niet dat ze het zelf in de hand werken. Als een kind heel duidelijk de boodschap krijgt dat het door zijn gedrag helemaal niet krijgt wat hij voor ogen heeft, gaat zijn houding veranderen. Het moet volstaan om één keer het slaapritueel te volgen, klaar. Indien je, telkens jouw kleintje weer uit bed komt, geen aandacht meer geeft en niet meer argumenteert maar stilzwijgend terug naar bed brengt gaat de fun er al gauw af zijn. Consequent zijn en geduldig, dat is alles wat je op dat moment nodig hebt.

Angst voor het donker

Niet elk kind begrijpt dat bij donker alles net hetzelfde is als bij licht, behalve dat je het niet kunt zien. Als ouder is het je taak om een kind zich veilig te laten voelen, met of zonder lampje, ook al is dat niet altijd even makkelijk. Wanneer je merkt dat jouw kleuter angsten ontwikkelt voor het donker doe je er goed aan om daarmee aan de slag te gaan i.p.v. toe te geven aan een brandend lampje op de kamer.

Je hebt het zelf helemaal in de hand of je er, vanaf de baby-tijd, een gewoonte van maakt om een lampje aan te knippen of niet. Zorg er vooral voor dat je kleintje rustig is voor het naar bed gaat en dat je het helemaal op zijn gemak stelt. Vermijd ook filmpjes op TV die angst kunnen opwekken want ook al lijken ze voor een volwassene heel onschuldig, voor kinderen kunnen sommige beelden hun angst voor het donker voeden. Misschien kun je een foto van mama en papa naast het bedje zetten of geef je het een 'speciale beschermknuffel' mee naar bed zodat het zich lekker veilig en ontspannen voelt.

Nachtmerries en akelige dromen

Dromen zijn niet echt maar ze voelen wel heel echt aan. Dat is bij kinderen niet anders dan bij volwassenen, alleen kunnen zij een enge droom nog niet weg relativeren. Iedereen weet dat een nachtmerrie aan je blijft plakken en dat je soms moeite moet doen om van dat akelige gevoel af te komen. Als jouw kleintje huilend wakker wordt omdat het een beangstigende droom had is het heel belangrijk om het weer helemaal op zijn gemak te stellen voordat je het weer te slapen legt. Nadat het kon uithuilen in jouw beschermende en troostende armen is het belangrijk dat je kleuter het akelige verhaaltje kwijt kan. Op dat moment kun jij voor haar of hem relativeren wat er gebeurde in de droom en laten zien dat jullie in zijn knusse en veilige slaapkamertje zijn en niet op bijv. die hoge berg vol met monsters.

Onze hersenen verwerken 's nachts onze belevingen van de afgelopen dag. Overdag krijgt ons brein signalen doorgestuurd via de ogen en zijn de beelden die we zien overeenstemmend met de werkelijkheid. Omdat 's nachts onze ogen gesloten zijn en ze geen beelden kunnen doorsturen naar het brein, vormt ons orgaan van de gedachten eigen beelden die niet stroken met wat we zien. Als er overdag dingen gebeurden die overweldigend waren dan wel vreemd, of die een emotie opriepen die we niet volledig verwerkten voor we naar bed gingen, gaat onze geest er een apart verhaal van maken. Dit is de manier waarop nachtmerries ontstaan en die kun je vermijden door een rustige en veilige sfeer te creëren tijdens het nachtritueel.

Slaap-tijd

Het verschilt uiteraard van kind tot kind maar in regel heeft een kind meer uren slaap nodig dan een volwassene. Terwijl mama of papa aan acht uurtjes slapen genoeg hebben is dat voor een kind helemaal niet voldoende. Een kleuter zou elke dag het klokje rond in dromenland moeten wil het gezond groter groeien. Het slapen gaan zal dus afhangen van het moment wanneer het uit bed moet. Indien je als ouders beiden uit huis werkt en je moet je kleuter om zes uur in de ochtend uit bed halen zodat je het naar de opvang kunt brengen voor je werken gaat, zou je het in principe al om zes uur 's avonds naar bed moeten brengen. Heel moeilijk als je bijvoorbeeld werkt tot vijf uur in de namiddag. Je zult een gulden middenweg moeten zoeken en vooral de weekenden gebruiken om je ukje wat extra uurtjes slaap te geven.

Mijn kleuter kan niet slapen? Enkele tips!

• Wees er als ouders waakzaam over dat jullie kleuter een rustgevend slaapritueel heeft en dat zowel mama als papa – om de beurt – het kleintje te slapen legt. Dit voorkomt problemen wanneer één van beiden een keertje niet thuis of beschikbaar is.
• Probeer zoveel mogelijk regelmaat te creëren in het slaappatroon van je kleutertje. Eens een keertje afwijken van het normale uur is niet zo erg, zolang je er maar geen gewoonte van maakt.
• Zorg ervoor dat je kind goed het verschil weet tussen een uiltje vangen op de bank en nachtrust. Ouders die hun kind regelmatig op de bank laten inslapen zullen daar met de tijd de gevolgen van moeten dragen.
• Ook lichamelijke moeheid kan de slaaprust positief beïnvloeden. Een kind dat overdag veel beweging kreeg zal makkelijker inslapen en ook dieper slapen.
• Een gevarieerde en gezonde voeding, waarbij je let op wat je 's avonds voor het slapengaan nog als verwennerijtje geeft, kan invloed hebben op het slaappatroon van je kleuter.
• Vermijd video- en computerspelletjes voor bedtijd. Het flikkeren van het scherm en de spanning die een spel veroorzaakt kunnen ervoor zorgen dat je binnen de kortste keren zegt: 'Mijn kleuter kan niet slapen'.