Een vroege leerling, of een extra jaar kleuteren?

Een vroege leerling start eerder met onderwijs en zit dan ook langer in groep een. Een late leerling is later in het jaar geboren en zit daardoor ongeveer een jaar in groep een. Is het een probleem als je kind een vroege leerling is? Of moet je je juist zorgen maken als je kind een late leerling is? Leerkrachten houden de ontwikkeling van kinderen in de gaten. Een jaar extra kleuteren is bijvoorbeeld prima als een kind nog graag met kleinere kinderen speelt of als je kind sociaal emotioneel nog niet zo ver is als wat oudere klasgenoten. Een jaar extra kleuteren kan dan de beste keus zijn.

Wanneer ben je eigenlijk een vroege leerling?

Een kind is een vroege leerling als het kind voor een oktober geboren is. Is je zoon bijvoorbeeld geboren op een augustus, dan is het een vroege leerling. Hij gaat naar groep een zodra hij jarig is geweest en vier jaar is geworden. Meteen naar de zomervakantie, als hij nog maar net vier jaar is, begin hij dus al deel te nemen aan de lessen. Hij zit vervolgens het hele schooljaar in groep een, tot na de volgende zomervakantie. Dan gaat hij (als hij er aan toe is) naar groep twee.

En wanneer is een kleuter een late leerling?

Een late leerling is na een oktober geboren. Als jouw dochter bijvoorbeeld op 22 december is geboren, begint ze vanaf die datum met groep een. Ze neemt dan dus een half jaar deel aan de lessen, totdat de zomervakantie begint. Daarna begint ze weer in groep een omdat ze alle lesstof nog niet gehad heeft. Pas na de volgende zomervakantie gaat ze over naar groep twee. Ze heeft dan dus een half jaar langer over groep een gedaan dan de kleuter in het eerste voorbeeld.

Wat is beter, langer of korter in groep een zitten?

Dit verschilt per kind. Het ene kind toont al vroeg interesse voor leren, terwijl de ander nog graag spelen wil. Er moet worden gekeken naar verschillende aspecten van het kind. Hoe ver is de kleuter in zijn ontwikkeling? Voelt een kind zich thuis bij jongere kinderen of juist bij wat oudere kinderen? Waar zitten zijn haar vriendjes? Zijn dit vroege of late leerlingen? Heeft het kind een ontwikkelingsvoorsprong? Het ene kind is het andere kind niet. Je hebt kinderen die in groep twee al kunnen schrijven en je hebt kinderen die in groep vier pas goed beginnen te lezen. Ook sociaal emotioneel kan het ene kind nog echt een kleuter zijn terwijl de ander al interesse toont voor leerstof en gedrag van wat oudere kinderen. Er wordt dus niet alleen gekeken naar wat een kind al kan of nog moet leren, maar ook of een kind in de groep past.

Een jaar extra kleuteren, is dat verstandig?

Dit kan verstandig zijn als je kind geen voorsprong heeft op de rest van de groep. Er moet dus wel voorkomen worden dat veel herhalingen van leerstof wat het kind al kent, voor verveling kan gaan zorgen. Op die jonge leeftijd is dat meestal goed te ondervangen. Een kind dat geen grote leergierigheid vertoont kan een trager tempo makkelijk aan. Een kind met een grote honger naar nieuwe leerstof, zal ernaar neigen zich snel te gaan vervelen als het tempo te traag is. Ook wordt gekeken naar het sociaal emotionele functioneren van een kind binnen de groep. Een kind tussen oudere of jongere kinderen voelt zich thuis als het zich niet terugtrekt maar blij naar school gaat en binnen de groep past. In overleg met de leerkracht wordt gekeken wat het beste is voor een kleuter. Een jaar extra kleuteren of meegaan naar het tweede jaar met de klas. De leerstof wordt dan bijtijds bijgespijkerd zodat er geen hiaten in kennis ontstaan.

Is versnellen een optie?

Een klas overslaan of versnellen wordt tegenwoordig vaker gedaan dan vroeger. Enkele decennia geleden ging men er nog vanuit dat kinderen het beste op leeftijd geselecteerd in een groep konden zitten. Gelijke leeftijd, gelijke ontwikkeling, zo redeneerde men. Tegenwoordig staat daar men iets minder rigide in. Kinderen van intelligente ouders hebben vaak al een ruime algemene kennis als ze op school beginnen. Kinderen van gemiddeld intelligente mensen hebben meestal de kennis van de gemiddelde leerling. Op school kan dit betekenen dat de verder ontwikkelde kinderen zich eerst zullen moeten aanpassen aan de leerlingen die juist extra herhalingen nodig hebben. Deze leerlingen worden afgeremd in hun leerbehoefte en kunnen zich gaan vervelen waardoor ze school saai kunnen gaan vinden. Het kan dan nodig zijn een kind te laten versnellen zodat het weer boeiende lesstof aangeboden krijgt en de interesse in leren weer opbloeit. Een leerling die (een deel van) de kennis al beheerst kan zich zo ernstig gaan vervelen dat ze hun concentratie kwijtraken omdat de lesstof te saai is. Deze kinderen doen soms helemaal niets meer en presenteren dan dus onder hun mogelijkheden door gebrek aan motivatie. Om te voorkomen dat snelle leerlingen zich vervelen en dat hun motivatie stukgaat, kan worden gekozen voor versnellen. Dit wordt ook wel een jaar overslaan genoemd.

Een groep versnellen, hoe werkt dat dan?

Zowel vroege als late leerlingen kunnen door kleuteren of juist versnellen. ER wordt gekeken naar de ontwikkeling van een kind, op sociaal emotioneel gebied en op intellectueel gebied. Als een leerling op beide vlakken voor ligt op het gemiddelde, is versnellen meestal een prima manier om het kind leergierig te houden. In de praktijk blijkt dat versnellen meestal goed uitpakt. Zo komt het dan een leerling soms een jaar overdoet, soms een jaar door kleutert, maar soms ook maar een half jaar over de kleuterklas doet of een jaar overslaat.

Als een kind een half jaar in groep een zit, leert het dan genoeg?

Dit is een taak voor de leerkracht. In groep een worden basiskennis oefenstof gegeven en dit is gemakkelijk bij te spijkeren voor kleuters die er zin in hebben. Voorbereiden op groep twee is dan een eenvoudige zaak en de leerling komt niets achter te lopen. Ook als een kind een jaar overslaat, hoeft dit door goed te toetsen welke kennis het beheerst, geen problemen te geven. Hoe hoger de intelligentie van een kind, hoe prettiger een kind zich voelt bij leerstof die boeit en nieuw is. daarom kiezen steeds meer scholen ervoor om kinderen op hun eigen niveau te laten leren.

Hoe weet je of je kind beter een jaar extra kan kleuteren?

Ouders die voor de keus staan hun kind extra te laten kleuteren, vinden dit vaak een lastige afweging. Ze maken zich zorgen over de ontwikkeling van hun kind. Is mijn zoon of dochter beter af in groep een of in groep twee na de zomervakantie? Het gedrag van je kind kun je helpen tevreden te zijn met een beslissing. Een kind wat zich moeilijk kan vermaken met leerwerk, wil waarschijnlijk het liefst nog lekker spelen. Toont je kind weinig interesse voor schoolse zaken, maar veel interesse voor spelen, rennen en ravotten? Dan kan het beter zijn je kind nog lekker een jaar te laten kleuteren. Maar heb je een dochtertje dat graag leert, bijvoorbeeld al in boekjes zit te turen en lettertjes probeer na te schrijven, dan kan het een indicatie zijn dat je haar leergierigheid een kans moet geven in groep twee.

Is het zielig voor mijn kind als het extra moet kleuteren?

Kinderen zijn vrij flexibel. Als ze extra mogen kleuteren vinden ze dit vaak prima. Als ze niet extra kleuteren en ze na een tijdje toch weer terug zouden moeten naar hun oude groepje, doen ze daar meestal niet al te moeilijk over als je het zelf positief brengt. Kijk dus ook naar een kind. Het ene kind wil dolgraag leren lezen en toont interesse voor zaken als het heelal en rekenen of zelfs al voor techniek. Het andere kind sabbelt het liefst op zijn duimpje en vindt het veel leuker om met een schepje in de zandbak te wroeten of om zich te vermaken in de poppenhoek. Elk kind houdt al vroeg van spelen, niet elk kind houdt al vroeg van leren. Het is dus niet zielig als een kind een jaar extra kleutert, het is wel zielig als een kind zich verveelt. Laat een kind dus gerust een jaar extra kleuteren als het kind zich daarbij gelukkig voelt, maar voorkom verveling.