Nystagmus bij kinderen

Nystagmus is een oogafwijking die zowel bij kinderen als bij volwassenen voorkomt. Deze oogaandoening is beter bekend als wiebelogen of trilogen en komt gelukkig slechts weinig voor. Wat veroorzaakt deze aandoening, hoe herken je het bij je kind en wat kun je er aan doen?.

Ritmische oogbewegingen

De ogen van kinderen met nystagmus bewegen ritmisch heen en weer. Die beweging van de ogen hebben we niet onder controle. Tijdens zijn of haar slaap of wanneer je kind ooit onder narcose wordt gebracht voor een of andere ingreep stoppen de oogbeweging. De ogen bewegen in alle mogelijke richtingen en maken zelfs draaiende bewegingen.

Oogafwijking

Bij nystagmus of trilogen maken onze ogen ritmische bewegingen. En daar kunnen we spijtig genoeg zelf niets aan veranderen. Bij nystagmus hebben we dus geen enkele controle over het bewegen van onze ogen. Gelukkig komt nystagmus niet zo veel voor. Uiteindelijk gaat het toch nog altijd over een op duizend kinderen of volwassenen. Bij nystagmus beweegt het oog steeds in dezelfde richting. Dat kan zowel in alle richtingen, dus ook in een draaiende beweging.

Soorten nystagmus

We onderscheiden twee soorten nystagmus, namelijk Ruknystagmus of zaagtandnystagmus en pendelnystagmus. Bij ruknystagmus of zaagtandnystagmus bewegen onze ogen snel naar een kant en veel langzamer naar de andere kant. Bij pendelnystagmus bewegen onze ogen even snel naar in beide richtingen.

Slecht zicht

Patiënten met nystagmus hebben af te rekenen met een slecht zicht. Dat is even goed het geval van dichtbij als veraf. Ze hebben het ook moeilijk met hun dieptezicht. Bij sommige patiënten is de aandoening zelfs zo erg dat ze officieel erkend worden als visueel gehandicapt of zelfs als blinde. Er zijn weinig patiënten die met hun oogaandoening met de auto rijden.

Oorzaken

Nystagmus ontstaat op twee manieren. Baby's worden er vaak mee geboren. We spreken in dit geval van congenitale nystagmus. Deze aandoening manifesteert zich soms ook op latere leeftijd. We noemen dit in het medisch vakjargon verworven nystagmus. De juiste oorzaken van dit verworven nystagmus zijn nog onbekend. Wetenschappelijke onderzoeken brachten wél een fout aan het licht in het mechanisme dat de bewegingen van onze ogen regelt.

Afwijking in de bouw van de oogbol

Een andere oorzaak van nystagmus betreft een afwijking in de vorm of het functioneren van onze ogen. Dat kunnen aangeboren oogaandoeningen zijn zoals staar, aandoeningen van het netvlies of van de oogzenuwen. In sommige gevallen gaat het om albinisme. Een andere en veel voorkomende oorzaken zijn afwijkingen aan onze ogen. Die gaan dan vooral over het bewegen van de ogen, neurotische aandoeningen of congenitale nystagmus. Het gaat dan vooral om ernstige hersenaandoeningen, meestal bij een hersenbloeding of een ernstige hersenbeschadiging. Een verslaving van de moeder aan drugs- en of alcohol ligt ook vaak aan de basis van aangeboren nystagmus bij baby's. Alcohol drinken of drugs gebruiken tijdens de zwangerschap wordt niet voor niets sterk afgeraden.

Symptomen nystagmus

Het meest zichtbare symptoom van nystagmus is het ongecontroleerd bewegen van onze ogen. Patiënten met nystagmus zien vaak een bewegend beeld. Dat is meestal het geval al bij diegenen die deze vervelende oogaandoening op latere leeftijd kregen. Bij aangeboren nystagmus kunnen de hersenen vaak nog de of bewegende trillende beelden verbeteren. Een kind met nystagmus ziet uiteraard minder goed in vergelijking met leeftijdsgenoten die de ziekte niet hebben. Dat is zowel zo van dichtbij als veraf. Patiënten die kampen met nystagmus zien meestal beter van dicht bij dan vanop een langere afstand. Focussen op één persoon of één voorwerk is voor hen erg moeilijk. Dat is ook zo met het langere tijd observeren van iets of iemand. Hun dieptezicht is namelijk ondermaats. Dat heeft spijtig genoeg ook gevolgen voor het rijden met de auto. Er zijn maar mensen met nystagmus die later mogen autorijden. Een ander symptoom van aangeboren nystagmus is ongecontroleerd hoofdschudden. Op die manier probeert ons brein de ongecontroleerde bewegingen te stoppen. Zenuwachtigheid en stress hebben een nadelige invloed op al deze symptomen.

Gevolgen van deze oogafwijking

Nystagmus bij kinderen zorgt voor vervelende gevolgen. Zo hebben ze meer tijd nodig voor ze iets duidelijk waarnemen. Hun ogen bewegen minder als personen of zaken kortbij zijn of korter bij komen. Stilstaande ogen bewegen en zien ook beter en vaak in één bepaalde richting. Bewegingen waarnemen is ook moeilijker. Rijdende auto's, wandelaars, fietsers of ondertiteling zien ze dikwijls niet. Vermoeidheid, zenuwachtigheid, stress of als ze opgewonden raken zorgen voor een onstabiel beeld. Vermindert zicht bij veranderde lichtsterkte is een ander vervelend gevolg van de aandoening. Op drukke plaatsen of bij minder onoverzichtelijke (verkeer)situaties, in winkelcentra, treinstations, op vliegvelden, schoolpleinen en zelfs op beeldscherm met veel tekst of animaties hebben deze patiënten het moeilijk. Ze hebben het ook moeilijk met het bewaren van hun evenwicht. Veel mensen met nystagmus zijn erg gevoelig voor overmatig licht, licht schitteringen en voor volle zon. In ernstige gevallen verstoort Nystagmus zowel het professionele als het sociale leven van patiënten. Dat is dan weer vaak oorzaak van een depressie

Behandeling van nystagmus

Er bestaat geen behandeling tegen deze oogaandoening. Nystagmus is dus ongeneeslijk. Andere afwijkingen als gevolg van nystagmus zoals aangeboren staar, of andere oogaandoeningen kunnen wel worden verholpen. Er zijn wel gelukkig wel meerdere hulpmiddelen om de gevolgen van nystagmus te verzachten. Dat kan door hun houding aan te passen. Vaak is er een verschil in kwaliteit tussen naar links of rechts zien. Sommigen zien beter vanaf links, anderen dan weer als ze rechts van een onderwerp staan. Een oogspiercorrectie kan de symptomen van deze oogaandoening verminderen. Het dragen van een bril of lenzen zijn andere mogelijkheden om gezichtsproblemen te verbeteren. Dat is ook zo met het vergroten van de tekst op beeldschermen. Geef kinderen met nystagmus genoeg tijd om een tekst te lezen. Nystagmus vermindert hun leessnelheid.