De ruggenprik als pijnbestrijding tijdens de bevalling

In Nederland behoort de ruggenprik niet tot de standaardbehandeling. Wel kan je er natuurlijk steeds om vragen. Sommige vrouwen vertellen ons mooie verhalen van hun bevalling met een ruggenprik, terwijl andere vrouwen het dan weer voornamelijk hebben over de schrik voor eventuele bijwerkingen. Aan een ruggenprik als pijnbestrijding tijdens de bevalling zijn dan ook zowel voor- als nadelen verbonden. Hieronder lees je meer over de ruggenprik als pijnbestrijding tijdens de bevalling. We hebben onder andere aandacht voor de toediening ervan, maar ook voor de potentiële bijwerkingen en complicaties.

Wat is een ruggenprik als pijnbestrijding tijdens de bevalling?

De ruggenprik is eigenlijk de verzamelnaam voor twee vormen van pijnbestrijding die bij de bevalling worden toegediend. Meestal heeft men het over een specifieke vorm van pijnbestrijding opdat je de pijn niet meer zou voelen, maar toch de controle over het onderlichaam zou behouden. Echter bestaat er ook een variant die wordt toegediend bij een keizersnede. In zo’n geval verlies je niet alleen het gevoel maar ook de controle over het onderlichaam.

De epidurale ruggenprik als pijnbestrijding tijdens de bevalling

In het eerste geval spreken we van een epidurale ruggenprik. Een epidurale ruggenprik wordt tussen de ruggenwervels aangebracht met behulp van een katheter. Het gaat om een verdovend middel dat de zenuwcommunicatie van de bekkenbodem naar de hersenen lamlegt. Hierdoor voel je de weeën veel minder, terwijl je toch nog gewoon de controle behoudt. Wanneer het tijd is om te persen zal men de dosering overigens verlagen opdat je toch nog voldoende voelt om te weten wanneer je moet persen.

De spinale anesthesie als pijnbestrijding tijdens een keizersnede

Bij een keizersnede zal men geen epidurale ruggenprik aanbrengen. Dan spreken we immers van spinale anesthesie. Het gaat om een specifieke soort ruggenprik waarbij je niet alleen onder verdoving staat maar ook de controle over de spieren verliest. Jouw lichaam is dan tijdelijk paralytisch.

Hoe dient men de ruggenprik toe?

Het toedienen van een ruggenprik verloopt volledig anders dan wat je bij een klassieke prik gewoon bent. Over het algemeen zal de verpleegkundige eerst een infuus aanleggen. Dit infuus moet voorkomen dat jouw bloeddruk sterk zou dalen. Vervolgens zal men de rugstreek lokaal verdoven opdat je de naald minder goed zou voelen.

Omdat de anesthesist tussen de ruggenwervels moet prikken, zal je de rug moeten krommen. Het is belangrijk dat je tijdens het prikken goed stil blijft zitten. Eenmaal de naald op de correcte plaats zit, zal men de katheter aanbrengen en vastplakken. In eerste instantie zal je nog even pijn voelen omdat het even duurt vooraleer het verdovend middel begint te werken.

Het aanbrengen van een spinale ruggenprik verloopt overigens iets anders omdat de anesthesist het middel binnen de vliezen omheen het ruggenmerg spuit. Zelf hoef je echter weinig verschil te merken.

Waarom kiezen voor een ruggenprik?

Steeds meer vrouwen kiezen ervoor om te bevallen met een ruggenprik. Het heeft dan ook een aantal belangrijke voordelen te bieden. Zo verdwijnt de pijn van de weeën bijna volledig en krijg je een ontspannend gevoel. Mama’s die zowel met als zonder ruggenprik zijn bevallen, geven dan ook aan dat ze de bevalling met ruggenprik beter ervaren hebben.

Hiernaast kan het ontspannend gevoel de ontsluiting bevorderen, waardoor de bevalling vlotter verloopt en de kans op complicaties kleiner is. Ook de complicaties die aan een ruggenprik verbonden zijn (zie verder), zijn vrij beperkt. In principe hoef je je daar dan ook weinig zorgen over te maken.

Waarom niet kiezen voor een ruggenprik?

In het buitenland behoort een ruggenprik vaak tot de standaardzorg. In Nederland kan je er zelf om vragen. Dit is zo omdat aan een ruggenprik ook een aantal nadelen verbonden zijn. Zo moet je strikt gemonitord worden, ben je aan je bed gekluisterd, biedt de ruggenprik niet altijd (in +/- 5% van de gevallen) voldoende pijnbestrijding en kan het de bevalling bemoeilijken. Soms moet men dan ook middelen toedienen om weeën op te wekken.

In de medische literatuur noteert men eveneens een verband tussen de toediening van een ruggenprik en de kans op een kunstverlossing. Dit komt omdat de toediening van wee-opwekkende middelen de hartslag van de baby kan verstoren.

Ook andere complicaties brengt men met de ruggenprik in verband. Onder andere de zuurstofvoorziening naar de placenta zou door de ruggenprik verminderen ten gevolge van een eventuele dalende bloeddruk. Hiernaast kan de Apgar-score van het kind lager zijn. Dit heeft dan weer te maken met een lagere spierspanning ten gevolge van de ruggenprik.

Tot slot zijn er ook een aantal bijwerkingen en complicaties aan de ruggenprik verbonden. De ernstige complicaties komen uiteraard maar zelden voor. Maar voor sommige vrouwen zijn ze toch voldoende ernstig om een ruggenprik af te wijzen.

Welke bijwerkingen en complicaties zijn er mogelijk?

Er zijn verschillende bijwerkingen en complicaties mogelijk. Zo kan de ruggenprik resulteren in een daling van de bloeddruk waardoor je je flauw voelt. Zo’n daling van de bloeddruk kan eveneens de zuurstofvoorziening naar de placenta beïnvloeden.

Naast een flauw gevoel kan je ook ademhalingsproblemen ondervinden, waarna men zuurstof moet toedienen. Andere onschuldige complicaties die kunnen optreden zijn jeuk, hoofdpijn en rugklachten. Omdat ook een beperking van de blaasfunctie mogelijk is zal men meestal ook een blaaskatheter aanbrengen.

Hiernaast zijn er ook ernstigere complicaties en bijwerkingen mogelijk. Zo kan er sprake zijn van een infectie en kan je koorts ontwikkelen. Verder is er steeds het risico op beschadiging van de zenuwen ten gevolge van het slecht prikken door de anesthesist. Gelukkig is dat tegenwoordig zeer uitzonderlijk en komen dergelijke medische fouten nog maar zelden voor.

Uiteraard zijn er ook een aantal bijzondere complicaties mogelijk indien je bijvoorbeeld te kampen hebt met neurologische stoornissen, overgevoelig bent voor pijnstillers of indien je afwijkingen hebt aan het ruggenmerg. Daarom zal men vooraf steeds nagaan of een ruggenprik al dan niet mogelijk is. In de aangehaalde gevallen zal je meestal geen ruggenprik kunnen krijgen en zal je je moeten beroepen op andere verdovende middelen.

Ruggenprik of niet?

Of je al dan niet voor een ruggenprik kiest of eerder gaat voor remifentanil of een andere anesthetische oplossing, is mede afhankelijk van jouw persoonlijke voorkeuren. Hoewel de voordelen van een ruggenprik ontegensprekelijk zijn, zijn er ook een aantal nadelen aan verbonden. Dat geven we zeker toe. Het is wel belangrijk om te weten dat ook andere verdovingsmiddelen bijwerkingen hebben.

Beslis daarom vooral zelf en maak uit waar jij je al dan niet goed bij voelt. Het kan niet de bedoeling zijn dat je kiest voor een ruggenprik om je vervolgens voortdurend zorgen te maken. Spreek erover met het verplegend personeel. Soms zijn enkele geruststellende woorden immers het enige wat je nodig hebt…