Amenorroe: Als je menstruatie langere tijd uitblijft

ommige meisjes en vrouwen hebben voor een langere tijd geen menstruatie. Dit noem je amenorroe. Deze aandoening kan een natuurlijk verschijnsel zijn, bijvoorbeeld bij zwangere vrouwen. In sommige gevallen is er meer aan de hand. Er bestaan twee soorten amenorroe, primaire en secundaire.

Fysiologische amenorroe

Deze vorm van amenorroe is een natuurlijk proces in het lichaam, wat ook geen problemen veroorzaakt en geen verdere aandacht nodig heeft. Meisjes voor de puberteit, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en vrouwen in de overgang zullen niet menstrueren.

Primaire Amenorroe

Wanneer een meisje voor haar 16e levensjaar nog niet ongesteld is geweest, is er sprake van primaire amenorroe. Er zijn een aantal oorzaken:

• Polycysteus-ovarium-syndroom. Bij dit syndroom zijn vaak cysten in de eierstokken aanwezig, die ervoor zorgen dat de eierstokken niet optimaal functioneren en een meisje niet ongesteld wordt.
• Overgewicht. Bij overgewicht is er vaak sprake van een verhoogde insuline spiegel, waardoor follikels moeilijker groeien.
• Eetstoornissen (zoals anorexia nervosa). Bij een tekort aan lichaamsvet vindt er geen eisprong uit. Als je een eetstoornis hebt, dan heb je vaak veel stress, waardoor andere lichaamsprocessen verstoord worden of uitblijven.
• Afwijkingen van de hypofyse en de hypothalamus Door een ontsteking of een tumor kunnen er afwijkingen zijn in de hypothalamus en de hypofyse. Deze twee delen in je hersenen produceren hormonen. Als deze delen niet optimaal werken, kunnen zij de menstruatiecyclus beïnvloeden.
• Afwijking in de bekken door een operatie, infectie of bestraling. De bekken zijn heel nauw verbonden met de baarmoeder, waardoor dit invloed heeft op het menstruatieproces.
• Voortijdig uitvallen van de eierstokken Het kan zijn dat door een ziekte eierstokken uitvallen, waardoor je niet kunt menstrueren.
• Veel lichaamsbeweging en een laag vetgehalte Als je veel beweegt, dan blijft er weinig energie over voor je lichaam om te menstrueren. In combinatie met een laag vetgehalte, worden de hormonen minder snel aangemaakt.

Verschijnselen

Bij primaire amenorroe heb je niet één bepaalde klacht. Het verschilt per oorzaak welke klacht iemand heeft.

Diagnose

Voordat de diagnose wordt gesteld, krijg je eerst een onderzoek door de huisarts. De arts doet een progesteronbelastingtest. Hierbij moet je een week lang iedere dag progesteron slikken. Als na 7 dagen een bloeding ontstaat, dan is de test positief. Dit betekent dat je nog voor je 18e verjaardag gaat menstrueren. Wanneer je geen bloeding hebt, dan is de test negatief. Dan verwijst de arts je door naar een gynaecoloog, die onderzoek doet naar afwijkingen in je geslachtsorganen.

Behandeling

De behandeling hangt af van de diagnose en de oorzaak. Wanneer er tumoren, cysten of andere gezwellen de menstruatie tegenhouden, moet je een operatie ondergaan. Bij over- en ondergewicht moet zal de diëtist en/of psycholoog met je in gesprek gaan.

Secundaire Amenorroe

In tegenstelling tot primaire amenorroe heb je als vrouw ooit gemenstrueerd, maar is dat gestopt voor een periode van zes maanden. Ook hiervoor zijn verschillende oorzaken. Denk aan:

• Een hoog testosterongehalte. Veel mensen denken dat alleen mannen testosteron aanmaken. Dit is niet zo, want testosteron helpt vrouwen bij hun eisprong. Wanneer het gehalte te hoog is, zal dit problemen opleveren bij het menstrueren.
• Een laag oestrogeengehalte. Wanneer je oestrogeenspiegel daalt, zal dit invloed hebben op je eisprong. Meestal vermindert de eisprong en worden de menstruaties heftiger. Het kan zijn dat de menstruaties voor een langere tijd stoppen.
• Het lege sella-syndroom. Dit is een syndroom waarbij de hypofyse verschrompelt. De hypofyse is een klier die zorgt voor de hormoonhuishouding in je lichaam. Door het tekort aan hormonen menstrueer je minder.
• Het gebruik van antipsychotica. Dit is een medicijn dat je helpt bij een psychose. Dit medicijn bevat stoffen die invloed hebben op je hormonen, waardoor je minder kunt gaan menstrueren. – een hypofysetumor Dit is een tumor in je hypofyse, een onderdeel van je hersenen wat hormonen aanmaakt. Wanneer er minder hormonen worden aangemaakt, zal je problemen ervaren bij het menstrueren.
• Een overactieve schildklier. Een schildklier maakt het hormoon thyroxine aan in de hypofyse en hypothalamus. In deze delen van je hersenen worden ook andere hormonen aangemaakt. Wanneer je teveel thyroxine in je bloed krijgt, heeft dit gevolgen op je menstruatie.
• Het gebruik van antidepressiva. Antidepressiva is een medicijnen dat je gebruikt bij een depressie. In dit medicijn zitten veel hormonen, die je menstruatie op een negatieve manier kunnen beïnvloeden.
• Het gebruik van chemotherapie. Door chemotherapie worden veel cellen in je lichaam kapot gemaakt, waardoor de hormonen minder goed werken en je minder snel ongesteld wordt.
• Zeer weinig of veel lichaamsvet. Wanneer je weinig of veel lichaamsvet hebt, bij bijvoorbeeld anorexia of obesitas, kunnen je hormonen minder goed functioneren. Hierdoor blijft een menstruatie uit.
• Het Sheehan-syndroom. Dit syndroom ontstaat vaak bij een bevalling, omdat er dan veel druk ligt op de hypofyse, waardoor er een schade kan ontstaan. De hypofyse zorgt voor je hormonen en zonder hormonen werkt je menstruatie niet.
• Het minder werken van de eierstokken Als je eierstokken minder goed werken, kan het zijn dat je voor een langere tijd niet menstrueert.
• Een extreme angst of nood. Bij een extreme angst legt je lichaam bepaalde processen plat, zoals het menstruele proces. Vanuit je hersenen komen dan minder hormonen die de eierstokken stimuleren.
• Het Asherman-syndroom. Het Asherman-syndroom ontstaat meestal na een curettage. Bij dit syndroom heb je verklevingen in je baarmoeder. Hierdoor kan de menstruele cyclus niet goed functioneren.
• Het Cushing-syndroom. Bij het Cushing syndroom maakt je lichaam teveel van het bijnierhormoon cortisol aan. Deze hoge bijnierschorshormoonwaarden zorgen voor een probleem in je menstruale cyclus.
• Het polycysteus ovariumsyndroom. PCOS is een syndroom waarbij meerdere eicellen op dezelfde tijd rijp worden. Hierbij menstrueer je niet of heel onregelmatig. Er zijn nog meer oorzaken, maar dit zijn de meestvoorkomende oorzaken.

Diagnose

Een arts stelt een diagnose door eerst verschillende onderzoeken te doen. Als eerste doet hij de zwangerschapstest en meet hij je hormonen. Hij kan ook een biopsie doen, om de baarmoeder te bekijken. Ook doen artsen wel eens CT- of MRIscan om je te controleren op tumoren of een genetisch onderzoek. In sommige gevallen is de oorzaak niet lichamelijk, maar psychisch.

Behandeling

De behandeling verschilt per oorzaak. Bij cysten en tumoren is er een chirurgische ingreep nodig. Bij anorexia of angststoornissen is psychologische hulp nodig. Bij een probleem in de hormoonhuishouding is een hormoonbehandeling nodig. Zo heeft iedere oorzaak een andere behandeling nodig.

Het hangt van de oorzaak af of je ooit af komt van amenorroe. Wanneer je voor een langere tijd (vijf à zes maanden) niet menstrueert, is het ieder geval belangrijk om gelijk langs de dokter te gaan, zodat hij of zij verder onderzoek kan doen.