Stoppen met duimen!

Als een kleine baby lekker aan het slapen is en zijn duimpje in zijn mond doet, dan vinden we dit allemaal heel schattig. Ook bij peuters kunnen we dit nog wel waarderen. Soms wordt in plaats van de duim een speen gebruikt om aan te zuigen. Zuigen op een duim kan vooral op zeer jonge leeftijd best nuttig zijn. Maar sabbelt je kind op latere leeftijd nog steeds op zijn duim? Dan is het nodig om te stoppen met duimen, omdat hij er negatieve gevolgen van kan ondervinden.

Wat is duimzuigen?

Duimzuigen is het sabbelen op de duim, maar veel kinderen sabbelen ook op andere vingers. Soms is het de gewoonte om op meerdere vingers tegelijkertijd te duimen, zoals de wijsvinger en de middelvinger of de ringvinger en de middelvinger. Bij het duimen wordt de duim in de mond gestoken om op te sabbelen, waarbij de rest van de vingers in een vuisthouding tegen of om de neus worden gehouden. In de regel zal een kind dit vanzelf afleren als het een jaar of drie á vier is. Maar dit geldt lang niet voor alle kinderen. In extreme gevallen kan het zo zijn dat een kind als volwassene ook duimzuigt.

Waarom zuigen kinderen op hun duim?

Er zijn verschillende redenen voor een kind om op zijn of haar duim te zuigen. Als een kind wat ouder is en hij doet dit nog steeds, dan is dit meestal uit gewoonte. Je moet er dan toch echt voor zorgen dat je kind het duimen afleert. Maar gewoonte is niet de enigste reden voor kinderen om te duimen.

Ongeboren baby's die duimen

Ook ongeboren baby's zuigen op hun duim. Het komt soms voor dat een ongeboren kind `betrapt` wordt op duimen tijdens de echo. Als een ongeboren kind dit doet, dan is dit geheel ongevaarlijk. Sterker nog, de Britse Universiteit van Durham heeft zelfs al eens onderzoek gedaan waarom ongeborenen soms ook duimen. De conclusie van dit onderzoek was dat dit dan juist een goed teken is. Een baby in de buik ligt in de foetushouding. Hierdoor zal het kind naarmate het ouder wordt steeds vaker met zijn handjes zijn gezicht aanraken. Vooral in de laatste maanden van de zwangerschap als de vingers goed zijn ontwikkeld zal hij steeds vaker zijn mond en lippen aanraken. Daarbij komt het ook heel vaak voor dat de duim de mond binnen schuift. Het onderzoek concludeert dat dit een teken is van een goed functionerend brein en dat dit goede sociale contacten in de toekomst zal bevorderen. Voor een ongeboren kind is duimen daarom een goed teken. Als je je kind op de echo ziet duimen, let er dan op of hij dit met de duim van zijn linker- of rechterhand doet. Vaak kun je hier al aan afzien of je kindje linkshandig of rechtshandig wordt.

Verveling

Verveling is één van de oorzaken dat een kind kan gaan duimen. Nu is vervelling voor een kind nooit goed, maar om dan maar te gaan duimen al helemaal niet. Tijdens het duimen doet de duim als het ware dienst als speelkameraadje. Duimen uit verveling moet worden afgeleerd, zodat het kind ook weet dat er andere activiteiten te doen zijn.

Zelfvertrouwen

Juist omdat het kind over een goede portie zelfvertrouwen beschikt kan het ook gaan duimen. Wetenschappers hebben ontdekt dat kinderen die duimen beter durven te experimenteren. Een kind dat duimt durft vaak wat meer afstand te nemen van de ouders, door zelf op onderzoek te gaan en wat verder weg bij de ouders te spelen. Als er een situatie is dat een kind normaliter zijn ouders nodig heeft, zal een duimend kind juist zijn toevlucht zoeken tot zijn duim.

Troost

Als een kind troost nodig heeft, dan kan het ook zijn troost gaan zoeken in het duimen. Het doet ze denken aan de veiligheid van het liggen aan de borst van moeder. In dit geval zal tijdens het duimen ook de hartslag en bloeddruk lager worden, waardoor ze minder hoeven te huilen.

Gewoonte

Een kind die uit gewoonte duimt zal dit vaak doen op oudere leeftijd. Als baby en peuter heeft hij of zij ook geduimd en heeft dit als gewoonte voortgezet als kleuter. Het is het beste dat kleuters niet meer duimen. Sterker nog, zodra een kind vast voedsel neemt is het verstandig om van het duimen af te raken. Hoe langer een kleuter aan het duimen is, des te lastiger wordt het om van deze gewoonte af te komen. En dat niet alleen, duimen op latere leeftijd zorgt voor de nodige gezondheidsklachten.

De gevolgen van duimen

Wat zijn eigenlijk de gevolgen van duimen? Voor de gezondheid van het kind kunnen de gevolgen best wel groot zijn als het op latere leeftijd door blijft gaan met duimen. Dit is dan ook de hoofdreden dat een kind moet stoppen met duimen. Vooral als een kind hard op zijn duim of vingers zuigt kan er een vervorming van de kaak optreden. Dit kan weer tot gevolg hebben dat de tanden een niet gebruikelijke vorm krijgen en de stand van het gebit kan wijzigen. Een open beet kan hier het gevolg van zijn. De voortanden worden gedwongen om opwaarts en naar buiten te groeien. Als de mond wordt gesloten dan zullen de bovenste tanden de onderste tanden niet meer raken en ontstaat er een spleet tussen de beide rijen tanden. Ook vooruit staande tanden zijn een gevolg van duimen. Hierbij steken de tanden naar buiten toe en kunnen zelfs over de ondertanden heen vallen in plaats van erop. Het kan ook gevolgen hebben voor het puntje van de tong. Dit gedeelte zal slapper worden waardoor het kind moeite krijgt met praten. Kinderen die duimen zullen ook eerder door de mond ademen in plaats van de neus. Bacteriën in de neus zullen niet via de natuurlijke weg worden verwijderd, maar blijven in het neusslijm achter. Dit heeft vaak een oorontsteking tot gevolg.

Leren stoppen met duimen

Om dus te voorkomen dat een kind bovenstaande klachten zal ontwikkelen is het noodzakelijk dat het duimen wordt afgeleerd. In veel gevallen zal een kind dit tussen het derde en vijfde levensjaar automatisch afleren, maar dikwijls blijft een kind duimen. Daarbij is het belangrijk dat het kind in ieder geval van het duimen is verlost voordat het vaste gebit er doorkomt. Bij een kindergebit wisselen de tanden nog, maar als een vast gebit in een ongewenste stand gaat groeien, heeft het kind er de rest van zijn leven last van.

Methodes om duimen af te leren

Er zijn enkele methodes die kunnen bijdragen aan het afleren van duimen bij je kind. Daarbij is het belangrijkste dat je er met je kind over praat en waarbij je uitlegt waarom het duimen niet goed is. Je kind zal dan in ieder geval doorhebben dat wat hij doet niet juist is. Maar lang altijd zal een kind dit niet door een gesprek afleren. Vooral niet als duimen een automatisme is geworden. Er zijn dan enkele ander methodes.

Kies de juiste timing

Soms is het gewoonweg de verkeerde tijd om te leren stoppen met duimen. Dit zijn in tijden waarin een kind onder spanning staat, zoals rond Sinterklaas, verjaardag of na de zomervakantie als het kind weer voor de eerste keer naar school moet.

Belonen

Sommige kinderen zijn gevoelig voor een beloning. Dit hoeft niet altijd een beloning te zijn in materialistisch opzicht. Als je met je kind afspreekt dat het op bepaalde momenten van de dag niet duimt kun je hem belonen met bijvoorbeeld een sticker. Maak daarvoor een beloningskaart met daar een aantal vakken op. Telkens als je kind op een bepaald moment niet heeft geduimd mag het een sticker uitzoeken en zo kan hij een hele beloningskaart vol sparen. Zo kun je telkens steeds meer momenten toevoegen waarop je afspreekt dat je kind dan niet meer zal duimen.

Pleister om de duim

Voor overdag is het misschien niet altijd een goed plan, maar `s nachts een pleister om de duim kan helpen als het kind uit automatisme in zijn slaap de duim in de mond stopt. Overdag kan wel, maar een pleister is gemakkelijk te verwijderen. Er zijn ook speciale middeltjes op de markt waarmee je de nagel kunt insmeren en die een vieze smaak geven. Zo maak je een duim in de mond een stuk onaantrekkelijker.

De speen of een doekje als alternatief

Dit is een methode die werkt bij baby's. Als je ziet dat je baby de neiging heeft om veel te duimen, kun je de baby een speen geven of een doekje om op te sabbelen. Het voordeel hiervan is dat dit veel gemakkelijker weg te halen is dan een duim.

Straf het kind niet

Een kind zal met duimzuigen nooit bewust iets verkeerds doen. Een kind straffen omdat het duimt is dan ook geen goed idee. Sterker nog, als een kind gestraft wordt voelt hij meer spanning en kan de behoefte om de duimen juist toenemen. Daarom is het ook heel belangrijk dat de ouders beseffen dat stoppen met duimen een lang proces kan zijn. Zij zullen dan ook moeten leren het nodige geduld op te brengen.