Sociale media en online games zijn tegenwoordig niet meer weg te denken uit de levens van onze kinderen. Zij besturen smartphones alsof ze niks anders doen en zijn gewend aan het leven met altijd en overal internet. Daarnaast is het aanbod aan spelletjes en applicaties voor kinderen erg groot. Zonder dat kinderen het weten, slaan zij veel data op bij verschillende partijen doordat zij gebruik maken van al deze applicaties en spelletjes. Dit brengt privacy risico’s met zich mee.

Hoe gaat het in zijn werk?

Kinderen maken intensief gebruik van internet. Dit brengt met zich mee dat persoonsgegevens ook intensief verstrekt worden. Zonder na te denken vullen kinderen al hun gegevens in op sites, spelletjes en applicaties. Deze gegevens zijn bijvoorbeeld hun adres of e-mailadres. Dit is nodig om gratis gebruik te maken van de applicaties, voor het winnen van mooie prijzen of voor het aanmaken van een account. Wat kinderen niet weten, is dat (commerciële) partijen bij deze gegevens kunnen. Zo kunnen deze bedrijven deze data gebruiken en op deze manier de activiteiten van de kinderen in beeld brengen. Het gevolg hiervan is dat je gepersonaliseerde reclames krijgt, zoals bijvoorbeeld een aanbieding die gepersonaliseerd is.

De Nederlandse wet

Als een omschrijving van iets wel duidelijk is voor volwassenen, is het vaak te moeilijk voor kinderen om deze omschrijving ook te snappen. Zo leren kinderen een stuk meer van het Jeugdjournaal dan wanneer zijn het nieuws proberen te volgen via het Journaal. In Nederland kennen we de Nederlandse wet bescherming persoonsgegevens. Deze is vooral toegespitst op volwassenen. Er is in Nederland geen bepaling die specifiek toeziet op een uitleg die kindvriendelijk is. Wel kent onze wet een bepaling die zegt dat kinderen van onder de 16 jaar toestemming moeten vragen bij hun wettelijke vertegenwoordiger in het geval dat er toestemming nodig is voor het verwerken van persoonsgegevens. Online gebeurt dit vaak door informatie te verstrekken via een privacy statement, het accepteren van cookies of de algemene voorwaarden van een site.

Wanneer je als kind van bijvoorbeeld tien jaar een account wilt aanmaken op het populaire Instagram, dan zul je dus toestemming nodig hebben van je ouders. In de praktijk zullen kinderen echter geen toestemming vragen aan hun ouders voor een account op sociale media. Ook is gebleken dat diverse platformen zelf ook totaal geen moeite doen om er voor te zorgen dat er echt sprake is van toestemming van de ouders.

Privacy voor kinderen in de rest van Europa

De Nederlandse wet bescherming persoonsgegevens is geïmplementeerd uit de Europese Privacyrichtlijn 95/46/EG. Deze Europese Privacyrichtlijn regelt het verwerken van persoonsgegevens in de gehele Europese Unie. Alle algemene Europese privacyregels zijn van toepassing op ‘natuurlijke personen’ en zijn dus ook van toepassing op kinderen.

Echter, ook in de Privacyrichtlijn is geen bepaling opgenomen die zich specifiek toespitst op kinderen. Kinderen en hun kwetsbare positie online worden momenteel dus niet beschermd door regelgeving uit de Europese Unie. Dit heeft een logische verklaring, doordat deze Europese Richtlijn rond half jaren 90 is aangenomen. Begrippen als data en online gamen bestonden namelijk toentertijd nog niet.

Een nieuw voorstel

De huidige regels over privacy in Europa bieden kinderen dus geen extra bescherming. Daar gaat echter verandering in komen door een nieuwe Europese verordening. Dit voorstel moet formeel nog worden aangenomen door het Europees Parlement. Daarom is het nog niet duidelijk wanneer deze regels precies zullen ingaan.

In deze verordening zijn voorwaarden opgenomen voor de verwerking van persoonsgegevens van kinderen onder de 13 jaar door (internet) diensten. Net zoals bij de Nederlandse regel moeten de kinderen toestemming aan hun ouders/verzorgers vragen in geval wanneer zij toestemming moeten verlenen voor het verwerken van persoonsgegevens. Daarnaast zal deze verordening benadrukken dat kinderen een erg kwetsbare positie hebben op het internet.

Zo staat er in de verordening vermeld dat er een grote noodzaak is dat kinderen beschermd worden tegen bijvoorbeeld gepersonaliseerde advertenties, het onnodig verstrekken van persoonsgegevens en de onduidelijke grens tussen virtueel en echt geld. In de toekomst zullen (internet) diensten daarom informatie toegankelijk en duidelijk moeten vermelden wanneer deze van belang is voor kinderen. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door het maken van een infographic die duidelijk is.

De toekomst

Met deze verordening wordt eindelijk aandacht gegeven aan de kwetsbare positie waarin kinderen zich online bevinden. Het zal echter nog wel een tijdje duren voordat de verordening in werking zal treden. Daarom is het van belang dat tot die tijd kinderen goed geïnformeerd worden over hun (online) privacy. Dit is niet alleen de taak van ouders, maar ook van scholen, game makers en websitehouders. Zo creëren we een veilige omgeving voor onze kinderen, zowel offline als online.