Navel verzorging bij een pasgeboren baby

De eerste dagen na de geboorte heeft je baby nog een navelstompje. Dan valt het af en krijgt je baby vanzelf een mooie navel. Maar wat moet je doen om het naveltje zo goed mogelijk te verzorgen? Je leest het in dit artikel. Meer artikelen over de verzorging van je baby, lees je op de pagina 'baby verzorging'

Wat is de navelstomp?

Door de navelstreng is je baby in je buik met de placenta verbonden. De navelstreng is de levenslijn tussen moeder en kind. Je baby krijgt via de navelstreng voedingsstoffen en zuurstof binnen. De andere kant op gaan afvalstoffen via de navelstreng naar buiten. De laatste weken van de zwangerschap krijgt je baby ook antistoffen binnen via de navelstreng. Na de geboorte heeft de navelstreng geen functie meer. Hij wordt daarom afgeklemd met een navelklemmetje en doorgeknipt. De bloedtoevoer wordt zo afgesloten. Het stompje dat op de buik van je baby achterblijft, heet de navelstomp. Dit stompje is een paar centimeter lang. Eerst voelt de navelstomp nog zacht, nattig en gelei-achtig aan en is het gelig van kleur. In de komende dagen zal hij steeds verder uitdrogen, harder aan gaan voelen en donker verkleuren. Tenslotte zal de navelstomp afvallen. Je hoeft het stompje er niet zelf af te trekken.

Verzorging van de navelstomp

De navelstomp is eigenlijk een wondje. Dit moet genezen en dat gaat het best als je het met rust laat en de tijd geeft. Er bestaat een kleine kans op infecties. Door een goede verzorging van de navel van je pasgeboren baby kun je infecties voorkomen. Zorg dat je altijd eerst zelf je handen wast met water en zeep voordat je je baby verzorgt. Laat het navelstompje zoveel mogelijk aan de lucht drogen. Onder het navelstompje zie je waarschijnlijk gele korstjes. Dit is geen vuil, maar dit zijn gestolde witte bloedcellen. Dit korstje vormt een natuurlijke bescherming tegen schadelijke bacteriën. Je kunt deze korstjes daarom het beste laten zitten. Je kraamverzorgster zal je helpen en adviseren hoe je de navel van je pasgeboren baby moet verzorgen. Als het stompje erg los zit, kun je het op het buikje vastplakken met een pleister. Je mag je baby in bad doen. Je kunt hierbij gewoon wasgel gebruiken. Daarna kun je het stompje droog deppen met een hydrofiele doek. Vermijd wrijven. Het aanraken van het navelstompje doet geen pijn. Er zitten geen zenuwbanen in het stompje. Desinfecteren met alcohol is niet nodig. Vroeger werd dit wel geadviseerd, maar dit is achterhaald. Alcohol kan de huid van je pasgeboren baby irriteren. In een enkel geval zal de kraamverzorgster het schoonmaken met alcohol adviseren. Let op dat je dan 70% alcohol gebruikt en niet 96%. De laatste variant is niet geschikt voor gebruik op de huid, maar voor het ontsmetten van instrumenten. Ook afdekken met een steriel gaasje of navelbandje hoeft niet. Als je de luier van je baby verwisselt, sla dan het bovenste randje om. Zo blijft de navelstomp vrij en kan er ook geen urine of ontlasting bij komen. Er zijn ook speciale luiers voor pasgeborenen te koop met een uitsparing voor de navel. Zorg dat er zo weinig mogelijk wrijving door de kleding optreedt.

De navelstomp is afgevallen; hoe kun je de navel van je baby nu het best verzorgen?

Na ongeveer acht dagen valt de navelstomp vanzelf af. Als de navelstomp na drie tot vier weken nog niet is afgevallen, dan is dit vreemd. Dit kan wijzen op een verminderde weerstand van de baby. Als de navelstomp is afgevallen, wordt de navel van je baby zichtbaar. Toch is het wondje vaak nog niet helemaal genezen. Het ziet er misschien allemaal nog wat vreemd uit. Het kan zelfs dat er een paar dagen lang nog wat bloed en pus uit het naveltje komt. Hier hoef je niet van te schrikken; dit is heel normaal. Ook nu geldt dat het wondje het beste geneest als je het aan de lucht laat drogen. Wassen met zeep en droog deppen met een schone zachte doek mag, maar ga de korstjes er niet vanaf peuteren. De kans bestaat dan dat het naveltje dan opnieuw gaat bloeden. Na ongeveer drie weken zal je baby een mooie navel hebben. Elke baby krijgt een eigen, unieke navel.

Navelontsteking

Als je er uit het naveltje van je kindje bloed of pus komt, betekent dit niet dat je kindje een navelontsteking heeft. Houd het naveltje wel goed in de gaten. Als er een zwelling optreedt of de huid rond het naveltje rood wordt, zou dit kunnen wijzen op een infectie. Soms ruikt het naveltje ook vies. Vraag eventueel advies aan je verloskundige of kraamverzorgster. Let goed op of je kindje koorts krijgt. Als je baby koorts krijgt, moet je altijd een arts waarschuwen. Koorts is voor een pasgeboren baby erg gevaarlijk. Als je baby een navelinfectie blijkt te hebben, zal behandeling met antibiotica nodig zijn. In ons land is de hygiëne goed. Daarom komt een navelontsteking weinig meer voor. In ontwikkelingslanden, waar de hygiënische omstandigheden ook voor pasgeboren baby's vaak slecht zijn, is de kans dat een baby een navelontsteking oploopt veel groter.

Littekenweefsel

Na het afvallen van de navelstomp blijft er wat herstelweefsel achter. Door dit herstelweefsel zal de navel sluiten. Als er wildgroei van littekenweefsel ontstaat, dan noemen we dit granuloom. Dit ziet er uit als een roze of paars bolletje dat op de navel groeit.Op het consultatiebureau kan dit aangestipt worden met een zilvernitraatstift. Deze behandeling moet vaak wel één of meer keer herhaald worden. Het overtollige littekenweefsel verdwijnt dan snel.

Navelbreuk

Een navelbreuk komt vaak voor bij pasgeboren baby's. Het gaatje van de afgevallen navelstomp vult zich vanzelf met littekenweefsel. Als dit niet volledig gebeurt, noem je dit een navelbreuk. Je kunt een navelbreuk herkennen aan een bobbel in de navelstreek. Dit is buikvlies dat door de opening naar buiten komt. Je baby heeft meestal geen last van de navelbreuk. Het littekenweefsel rondom de navel gaat samentrekken. Doorgaans verdwijnt hierdoor de breuk in de loop in de eerste drie levensjaren vanzelf. Op het consultatiebureau wordt de navel regelmatig gecontroleerd. Afwachten is daarom het beste. Als de navelbreuk na drie jaar nog niet weg is, kan een operatie nodig zijn.