Wat kan je verwachten bij de schoolarts?

In ons land wordt de algemene gezondheid van kinderen zorgvuldig in kaart gebracht. Tot een leeftijd van vier jaar is een kind via het consultatiebureau ongeveer 13 keer gezien door een jeugdarts of -verpleegkundige en zijn er de nodige controles uitgevoerd en inentingen gegeven. Het doel van deze kortdurende onderzoeken is het signaleren van problemen en het bevorderen van een goede lichamelijke en geestelijke ontwikkeling. Indien nodig kan de jeugdarts contact opnemen met de huisarts of doorverwijzen naar een specialist. Kort voordat het kind naar de lagere school gaat neemt de schoolarts het over van het consultatiebureau.

De lagere school, ontwikkelt mijn kind zich goed?

Voor de meeste kinderen zijn de eerste twee groepen van de lagere school leuk en spannend tegelijk. Het is een tijd waarin ze moeten leren om met andere kinderen om te gaan en zichzelf aan te passen aan nieuwe regels. Niet het vertrouwde gezicht van mamma of pappa, maar een juf of meester die vertelt wat er wel of niet mag. Rustig op je eigen stoeltje blijven zitten en stil zijn als andere kinderen praten. Je eigen jas en tas opruimen en zelf naar de wc gaan. In deze periode wordt er veel van een kind gevraagd. Vaak gaat dat heel goed, maar soms heeft een kind moeite met het tempo.

Help, mijn kind moet nu voor de eerste keer naar de schoolarts

Als stilzitten, luisteren en zelf naar de wc gaan ook in groep twee nog niet altijd lukt, zit je als ouders soms met de handen in het haar. Het bezoek aan de schoolarts zou je dan ook het liefste willen uitstellen. Maar nu je een brief in tweevoud hebt ontvangen om in te vullen is er geen ontkomen meer aan. Gezondheid, lengte, gewicht, sociale contacten, financiële mogelijkheden en nog veel meer moeten worden ingevuld en aangekruist. Heeft je kind driftbuien of wordt het gepest, in deze brief komt het allemaal aan bod. Snel afgeleid, heel aardig voor andere kinderen of juist heel angstig. De schoolarts wil graag een duidelijk en compleet beeld van je kind.

De schoolarts, daar hebben we geen zin in

De brief gewoon niet invullen en geen toestemming geven voor een onderzoek door de schoolarts. Voor een kleine groep ouders kan dit heel aantrekkelijk zijn. Mogelijk zijn ze niet in staat om de brief te lezen omdat ze de Nederlandse taal niet beheersen, of zijn de problemen thuis zo groot dat ze die liever niet willen delen. Heb je moeite met de Nederlandse taal, weet dan dat de brief ook in het Turks, Engels, Frans en Arabisch verkrijgbaar is. Twijfel je omdat je van mening bent dat de leerkracht niet alles hoeft te weten, maar wil je wel dat je kind wordt onderzocht, vul de brief dan algemeen in. Vraag om een persoonlijk gesprek met de jeugdarts of de jeugdverpleegkundige en licht een en ander toe.

Een onderzoek door de schoolarts, wat houdt dan in?

Reeds vanaf de geboorte van je kind is er een groeicurve bijgehouden. Deze curve is door het consultatiebureau overgedragen aan de schoolarts. Het eerste wat de jeugdverpleegkundige doet is wegen en meten. Het testen van het gehoor en de ogen hoort ook bij dit onderzoek waarin eventuele bijzonderheden uit het verleden (zoals trommelvliesbuisjes) meteen worden meegenomen. Het onderzoek op vijf- / zes- jarige leeftijd is heel algemeen en duurt niet langer dan 20 minuten. Het onderzoek op tien- / elf- jarige leeftijd duurt iets langer en gaat dieper in op de te verwachten lichamelijke ontwikkeling (pubertijd) en de hygiëne in het algemeen. De arts wil dan ook graag weten wat de thuissituatie is, hoe het gaat op school, en wat je kind leuk vindt om te doen in zijn of haar vrije tijd.

Een onderzoek door de schoolarts, altijd doen!

Problemen signaleren en onderkennen. De schoolarts en de jeugdverpleegkundige doen eigenlijk niet anders. Als de groeicurve plotseling afwijkt gaan ze op zoek naar de oorzaak en als het gedrag en de beleving van een kind ongebruikelijk is volgt er een onderzoek. Een onderliggende ziekte of een allergie kan op die manier snel worden opgespoord. Kinderen die veel klagen over hoofdpijn hebben mogelijk behoefte aan een bril en tegenvallende schoolcijfers zijn soms te wijten aan een slecht gehoor. De schoolarts onderzoekt, denkt mee en kan indien nodig ook doorverwijzen naar een gespecialiseerde arts.

Ontwikkelingsproblemen, zorg dat je er op tijd bij bent!

Ben je ongerust, of zijn er bijzondere vragen, schrijf ze dan op het invulformulier dat je hebt ontvangen van de GGD. Als je denkt dat je kind mogelijk kleurenblind is, omdat dit in de familie voorkomt, vraag dan in groep twee om een kleurentest. Ben je ongerust omdat je denkt dat je kind op tien- / elf- jarige leeftijd veel te hard groeit, praat er dan over met de schoolarts. Vraag wat je moet doen en zorg dat ook de huisarts op de hoogte is van deze problematiek. Ook de mondelinge uitspraak en de fijne en grove motoriek van kinderen zijn belangrijk en moeten soms worden bijgestuurd met behulp van therapie.

De schoolarts, noodzakelijk of overbodig?

De jeugdverpleegkundige vraagt tijdens het gesprekje soms naar de eetgewoonten van je kind, wil graag weten hoe het thuis gaat, en of je kind zich veilig voelt. Als ouder moet je je daardoor niet aangevallen voelen, want het zijn hele belangrijke vragen. Vragen, waarvan de antwoorden iets vertellen over de hygiëne en de eetgewoonten bij je thuis. Heb je dit als ouder(s) goed voor elkaar, dan mag je daar gewoon heel trots op zijn. Het is namelijk niet overal zo. In het jaar 2003 overleed een meisje met de naam Savannah op 3-jarige leeftijd door ondervoeding. Dat dit kon gebeuren ondanks de verschillende controlemomenten en de extra hulpverlening in het gezin schokte heel Nederland. Sindsdien zijn de controles door de schoolarts en de jeugdverpleegkundige minder algemeen en wordt er ook meer doorgevraagd.

Ik heb een schoolarts nodig, maar mijn kind wordt dit jaar niet onderzocht

Als je je als ouder zorgen maakt over je kind in een periode dat de schoolarts geen onderzoek doet, dan kun je zelf een afspraak maken met de Jeugdgezondheidzorg (JGZ) in je eigen regio. Je kunt hier terecht met vragen over groei en ontwikkeling. Denk hierbij aan problemen met het gehoor, het zien van kleuren, zindelijkheid en pestgedrag. Ook als je als ouder advies of begeleiding nodig hebt bij de opvoeding van je kind(eren) kun je hier terecht.