Wat is coeliakie bij kinderen?

Coeliakie is een veel voorkomende kwaal, zowel bij volwassenen als bij kinderen. Het ontdekken van de aandoening is niet altijd even makkelijk vast te stellen. Uit recent onderzoek blijkt dat één op de duizend kinderen in Nederland symptomen van deze ziekte vertonen. Coeliakie wordt ook wel in de medische wereld gluten intolerantie genoemd. In dit onderstaand artikel 'Wat is coeliakie bij kinderen' lees je wat de symptomen zijn en hoe het wordt ontdekt. Het is immers niet altijd eenvoudig om coeliakie bij je kind op te sporen.

Enkele aandachtspunten bij het vaststellen van coeliakie

Coeliakie komt veel voor en teistert soms hele families. Als je kind coeliakie heeft, kunnen ze een paar symptomen hebben. Maar dat is niet altijd even duidelijk. Hoe dan ook, wanneer coeliakie wordt vastgesteld moet een strak glutenvrij dieet worden gevolgd. Belangrijke aandachtspunten wat je moet weten over deze aandoening, zijn:

• het is een auto-immuunziekte
• de oorzaak wordt in verband gebracht met een abnormale reactie van het immuunsysteem van je kind op gluten
• gluten is een eiwit dat in tarwe, gerst, rogge en soms haver voorkomt
• raadpleeg je huisarts als je een vermoeden hebt dat je kind coeliakie heeft
• je kind heeft misschien een bloedtest of biopsie nodig om te kijken of ze coeliakie hebben
• de enige behandeling is het volgen van een strikt glutenvrij dieet

Wat betekent coeliaki eigenlijk?

Coeliakie is een auto-immuunziekte. Het wordt in de hand gewerkt door een abnormale reactie van het immuunsysteem van je kind – tegen infecties – op gluten. Gluten bevat een eiwit dat voorkomt in rogge, gerst en tarwe. In sommige gevallen ook in haver. Het immuunsysteem van je kind beschouwt gluten als een bedreiging voor het lichaam. In een poging het lichaam tegen die dreiging te beschermen, maakt het immuunsysteem speciale glutenbestrijdende antilichamen aan. Wanneer je kind coeliakie heeft, beschadigen deze antilichamen de binnenwand van de dunne darm. De dunne darm van je kind is bekleed met kleine vingerachtige uitsteeksels. In het medisch vakjargon ook wel villi genoemd. Villi wordt afgebroken en neemt voedingsstoffen op. Bij coeliakie beschadigt gluten de villi zodat ze plat worden en het oppervlak van de darm afneemt. Dit heeft tot rechtstreeks gevolg dat je kind mogelijk onvoldoende vitamines (foliumzuur) en mineralen (ijzer en calcium) opneemt.

Hoe vaak komt coeliakie bij kinderen voor?

Ongeveer één op duizend kinderen in Nederland kunnen deze stoornis hebben. Tot tachtig procent van hen weet niet dat ze dit ziektebeeld hebben. Het kan invloed hebben op kinderen van elke leeftijd nadat ze voedsel zijn gaan eten dat gluten bevat. Naaste familieleden van iemand met coeliakie hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze ziekte. De afwijking kan zich ook ontwikkelen bij kinderen met andere auto-immuunziekten zoals type 1 diabetes en schildklieraandoeningen. Het komt ook vaker voor bij kinderen met gerelateerde chromosoom aandoeningen zoals het syndroom van Down.

Wat zijn de symptomen?

Als je een zwaar vermoeden hebt dat je kind aan coeliakie lijdt, is het aanbevolen om je huisarts te raadplegen. Vertel meteen je arts wanneer een familielid deze ziekte heeft. Je kind heeft wellicht een test nodig om de ziekte vast te stellen. Het is belangrijk om coeliakie goed te diagnosticeren, omdat het een levenslange aandoening is. Vaak treden volgende symptomen op:

• grote en dikke poep die stinkt
• heel vaak diarree
• hardlijvigheid (constipatie)
• voortdurend scheten laten
• onverklaarbare gewichtstoename
• bij oudere kinderen gewichtsverlies
• bloedarmoede en/of laag ijzergehalte
• geen normale groei
• een buik die opgezwollen is
• regelmatig overgeven en misselijkheid
• vaak prikkelbaar gedrag
• vermoeidheid

Hoe wordt de ziekte vastgesteld?

Volgende stappen kunnen worden ondernomen:

Bloedtest

Je huisarts regelt een bloedtest. Je wordt onderworpen aan een bloedtest die speciaal wordt uitgevoerd om de ziekte op te sporen. Deze test meet glutenbestrijdende antilichamen in het bloed om te zien of je kind coeliakie heeft. Deze antilichamen liggen vaak hoger bij mensen die onbehandeld zijn tegen de kwaal. Je kind moet ongeveer een maand voor de test gluten eten. Je huisarts kan ook controleren op sommige vitamine- en mineraalspiegels in de bloedwaarden van je kind, met name ijzer. Er wordt vaak ook een HLA-test uitgevoerd die de erfelijke aanleg voor coeliakie aantoont. Niet alle kinderen hebben deze HLA-test nodig.

Biopsie en endoscopie

Je kind heeft in sommige gevallen een biopsie nodig. Daarvoor wordt een endoscopie uitgevoerd. Dit is een eenvoudige dagprocedure. Je kind ondergaat een verdoving. De arts gebruikt een flexibele buis met een camera aan het uiteinde. De betrokken arts zal de buis door de mond van je kind in zijn of haar maag en vervolgens naar de dunne darm voeren. De arts neemt verschillende kleine monsters – biopsieën – van de dunne darm van je kind. Personeel van het laboratorium zullen vervolgens de genomen stalen onder een microscoop onderzoeken om te bevestigen of je kind gluten intolerantie heeft. Het kan één tot twee weken duren om de definitieve resultaten te krijgen.

Welke behandeling bestaat er?

De enige verzorging is dat je kind een strikt glutenvrij dieet volgt. Hierdoor kunnen de villi in de darmen opnieuw groeien. Nadat alle gluten uit het dieet zijn verwijderd, keert je kind over een paar maanden terug naar een normale gezondheid. Wanneer je kind weinig ijzer of andere vitamines of mineralen heeft gehad, moet er mogelijk een supplement worden genomen tot de darmen genezen.

Maar wat houdt glutenvrij eten in?

Een glutenvrij dieet betekent het verwijderen van voedingsmiddelen die gluten bevatten zoals tarwe, haver, gerst en rogge uit de voedingsgewoonte van je kind. Je kind moet levenslang dit dieet volgen en moet alle bronnen van gluten uitsluiten. Het eten van kleine hoeveelheden eiwitten kan verdere schade aan de darm van je kind veroorzaken en de groei beïnvloeden. Het is belangrijk om een diëtist in te schakelen en het juiste advies te krijgen over een glutenvrij dieet. Je moet vele gewone voedingsmiddelen vervangen door glutenvrije alternatieven. Volgende producten zullen van de boodschappenlijst moeten worden geschrapt:

• broden
• biscuits
• pasta
• granen

Hoe kan je als ouder je kind helpen met deze kwaal?

Wanneer de diagnose definitief is vastgesteld, zal dit in het begin voor het hele gezin een hele aanpassing vergen. Lees hier enkele tips hoe je je kind hiermee kan helpen:

Leg uit wat er te wachten staat

Kinderen kunnen zich snel aanpassen aan een nieuw dieet en voedingsgewoonte. Misschien voelen ze zich al een tijdje ziek. Met het volgen van het dieet gaan ze zich beter in hun vel voelen.

Het hele gezin erbij betrekken

Het is belangrijk om coeliakie uit te leggen aan het hele gezin, inclusief broers en zussen. Misschien wil je speciale ruimtes vrijmaken in je kast door glutenvrije producten te markeren met een smiley. Producten die niet glutenvrij zijn kan je bij voorkeur labelen met een waarschuwingssticker om ervoor te zorgen dat iedereen de boodschap krijgt.

Koken voor het hele gezin

Wanneer je voor het gezin kookt, kan je veel gerechten glutenvrij maken door bepaalde ingrediënten zoals bouillonblokjes te veranderen. Het is belangrijk om verstandige maatregelen te nemen om besmetting met glutenbevattend voedsel in de keuken te vermijden. Dit geldt vooral voor broodroosters.

Regelmatig controleren

Het is belangrijk dat je kind regelmatig wordt gecontroleerd door de diëtist of huisarts. Dit is om ervoor te zorgen dat je kind herstelt zoals verwacht. Je arts zal de groei van je kind in de gaten houden. Ze kunnen ook een bloedtest doen om te kijken of de niveaus in verband met de gluten intolerantie weer normaal zijn. Dit kan wel enige tijd duren. Soms meer dan een jaar voor dat de antilichaam spiegels weer normale waarden hebben. Het controleren kan ook nuttig zijn om te zien of je kind het dieet stipt naleeft.

Neem contact op met de school van je kind

Zorg ervoor dat de school of het kinderdagverblijf van je kind weet dat je kind gluten intolerantie heeft. Kinderen delen vaak lunchboxen wat besmettelijk kan zijn. Soms bevat speelmateriaal eveneens gluten.