Dag en nacht ritme

Slaap kindje slaap… Je baby heeft na de geboorte een grote behoefte aan slaap. Hoeveel slaap precies, dat hangt af van kind tot kind. Of je kind gemakkelijk inslaapt of regelmatig wakker wordt is ook zeer individueel. Goed slapen is niet altijd evident. In dit artikel geven we een overzicht van wat je mag verwachten en ook enkele tips en tricks voor een goede nachtrust.

Slaap is voor een baby een heel onvoorspelbaar. Tijdens het eerste levensjaar verandert er heel veel. Het beste wat je kunt doen is ervoor te zorgen dat de omstandigheden optimaal zijn, hoe gemakkelijk of moeilijk je baby ook slaapt. Zorg voor een rustige en liefdevolle omgeving. Vaste rituelen voor het slapengaan bewijzen ook heel vaak hun nut en geven een gevoel van veiligheid.

Er bestaan nogal wat mythes over de slaap bij baby's

Zo zijn veel mensen muisstil als de baby slaapt. Maar dit is eigenlijk niet altijd nodig, een baby hoort graag gewone dagelijkse geluiden die vertrouwd klinken. In een rustige, ongedwongen omgeving zal er ook minder snel stress ontstaan.

In feite heeft de baby al in de buik van de mama een slaap-waakritme ontwikkeld. Dit gebeurt vanaf de zesde maand van de zwangerschap. Vreemd genoeg slapen baby's vooral wanneer je als mama heel actief bent. Anderzijds zijn ze tijdens de nacht dan weer heel actief. Helemaal op het einde van de zwangerschap opent het kind de ogen als het wakker wordt. Dan wordt de baby voor het eerst het verschil tussen dag en nacht gewaar.

Hoe ontwikkelt het slaap-waakritme zich?

De eerste drie maanden slaapt je baby in totaal 16 tot 17 uur per dag. Dit klinkt zalig, maar in de praktijk is dit maar zelden meer dan drie uur na elkaar. Ook 's nachts zal je baby om de paar uur wakker worden. Het kindje kent immers gewoonweg nog niet het verschil tussen dag en nacht. Het patroon is eten, slapen, eten, even wakker zijn en weer slapen. Er bestaan echter tips en tricks om je baby te laten wennen aan het dag- en nachtritme. Tijdens de nachtelijke uren kun je best de rust bewaren en niet te veel licht en geluid maken. Na een week of zes gaat het kindje daardoor 's nachts telkens iets meer slapen. Onderzoek heeft trouwens aangetoond dat baby's van moeders die 's nachts heel actief zijn later ook moeilijk kunnen doorslapen 's nachts.

Van vier tot zes maanden verandert het slaapritueel ook weer opnieuw. Vanaf de vierde maand is er in principe al een heel goed slaap-waakpatroon. De nachtvoedingen vallen weg en 14 tot 15 uur slaap per nacht volstaan. Het gebeurt al eens dat je baby ruim 8 uur na elkaar slaapt. De slaap zelf wordt ook dieper en daardoor gaat je baby minder snel wakker worden. Dit is de ideale maand om een vast slaapritueel in te voeren: een boekje voorlezen, een liedje zingen, een knuffel geven, het zijn allemaal zaken die een gevoel van geborgenheid geven en je kind rustig maken voor het slapengaan.

Grote veranderingen tussen 7 en 9 maanden

Tussen 7 en 9 maanden evolueert het slapen nog verder. In deze maanden gaat je spruit ongeveer 14 uur per dag slapen. Soms gebeurt het al eens dat je kindje 9 uur na elkaar slaapt. Maar dit kun je niet veralgemenen. Sommigen slapen nog 5 tot 6 uur na elkaar. Ook overdag zijn er dutjes nodig, meestal zo’n 2 of 3 dutjes.

Tussen 7 en 9 maanden leert je baby heel veel nieuwe dingen. Kruipen, rollen, spelen, je kindje ontdekt echt wel de wereld. Het krijg heel wat stimuli te verwerken. Dit kan op twee manieren een effect hebben: ofwel slaapt je baby niet zo goed, ofwel slaapt hij echt als een roos. Typisch voor deze periode zijn dromen waaruit je kind huilend wakker wordt. Dit heeft te maken met de enorme hoeveelheid informatie die je kind in deze periode leert te verwerken.

Dag en nacht ritme: een middagslaapje

Van 10 maanden tot een jaar slapen baby's nog steeds ongeveer 14 uur per dag. Heb je een goede slaper in huis, dan kan het al eens gebeuren dat je kind tot 14 uur aan een stuk slaapt. Overdag wordt dit dan aangevuld met één of twee slaapjes van een uur of twee. Ook dit hangt sterk af van kind tot kind. Sommige baby's hebben voldoende met een kort middagslaapje, anderen slapen de hele middag door. Sommige kinderen zijn heel beweeglijk en willen geen tijd verliezen met te slapen, anderen zijn rustiger van nature en gaan daardoor ook makkelijker inslapen.

Wat zijn mogelijke problemen met het slapen in deze periode?

Verlatingsangst

Vanaf ongeveer 8 maanden kan er bij je kind verlatingsangst optreden. Dit kan voor slaapproblemen zorgen. Verlatingsangst kan zich bijvoorbeeld manifesteren op het moment dat je je kind in zijn bedje legt en vervolgens weg wil gaan. Of je kind kan midden in de nacht wakker worden en beginnen huilen. Een goede remedie tegen verlatingsangst is het opbouwen van een leuk slaapritueel. Dit kan er bijvoorbeeld in bestaan een verhaaltje voor te lezen als je kind in zijn bedje ligt of een liedje te zingen en zo geleidelijk aan een rustige en veilige sfeer op te bouwen na de drukte van de dag.

Doorslapen

Veel ouders stellen zich de vraag vanaf wanneer hun kind goed zal doorslapen.

Binnen de pedagogie verstaat men onder doorslapen een onafgebroken slaap vanaf middernacht tot de ochtendvoeding zo rond zes uur. Dit wil zeggen een langere onafgebroken periode tussen twee voedingen. Voor veel ouders betekent doorslapen hetzelfde als hun eigen slaapritme. Grosso modo is dit dan van 23u. tot 7u. 's morgens.

Hou er rekening mee dat dit voor een baby dus nog een beetje anders ligt, maar vanaf zes maanden is er dus niet echt nog een noodzaak tot nachtvoeding. Ontwaakt je kind op dat moment, dan betekent dit dat het bijvoorbeeld door een externe stimulus wakker wordt of door een droom.

Tips & Tricks

Slaapproblemen kun je niet zomaar oplossen. Maar er zijn wel enkele hulpmiddelen die helpen bij het ontwikkelen van een dag- en nachtritme.

Laat je kind wennen aan normale licht. Als het 's avonds donker wordt treden hormonale stoffen in werking die je kind slaperig maken, maar evengoed maakt daglicht 's morgens je kind wakker. Dus je kunt bijvoorbeeld 's morgens de gordijnen rustig opendoen om je kind op een gewoon uur wakker te laten worden.
Stop niet plots met je gewone huiselijke taken als je kindje slaapt. Je baby is gewone huiselijke geluiden gewend en kende die zelfs al van in de baarmoeder.
Als je kind overdag wakker is, en het weer laat het toe, is het zeker een goed idee om 's morgens een wandeling te maken in de buitenlucht. Dit helpt om de zogenaamde biologische klok in werking te laten treden.
's Nachts is de kinderkamer dan best weer zo donker mogelijk. Let een beetje op met nachtlichtjes. Als je baby gewoon is om in een klare omgeving te slapen, kan het gebeuren dat het 's nachts last krijgt om zonder extra licht te slapen.
Een algemeen geborgen en veilig gevoel is heel bevorderlijk voor de slaap. Als je overdag veel praat en speelt met je kindje, voelt het zich gelukkig, en zal het over het algemeen minder last hebben van verlatingsangst.

Wat moet je echt niét doen?

Geen slaapritueel houden en je kind heel onregelmatig laten slapen. Baby's hebben veel deugd van rust en regelmaat en een vaste routine is een goede garantie op een goede slaap. Het moment waarop je de pyjama van je kindje aantrekt, nog een liedje zingt en een voeding geeft is belangrijk. Wat je zeker niet moet doen is je kind in bed leggen en denken dat het wel vanzelf snel in slaap zal vallen.

Vermijd ook drukke activiteiten in de avond. Houd het rustig.
Houd de inrichting van de slaapkamer eenvoudig en functioneel. Felle kleuren, leuke knuffels en heel veel speelgoed? Tof, maar het is niet zo bevorderlijk om rustig in slaap te vallen.
Je kind lang “ophouden” in de hoop dat het dan langer zal doorslapen is ook geen goed idee. Het beste is om vaste tijdstippen in te bouwen, ook al is je kind nog niet helemaal echt moe.
Laat je het te lang opblijven, dan krijgt het geleidelijk aan een slaapachterstand.
Let ook een beetje op met allerlei truukjes zoals wiebelen of bewegen. Dit kan je kind heel snel in slaap doen vallen, maar dan zal het evengoed snel weer wakker worden.
Hou het bedje of wiegje klein en knus. Je baby heeft negen maanden in de baarmoeder bij de mama gezeten. Daardoor houdt het van geborgenheid en warmte. Een wiegje of klein bedje geeft ook een geborgen gevoel om te slapen. Een groot bed is minder geschikt om dit gevoel te geven.

Besluit

Een goed slaapritme vinden is een hele uitdaging. Je baby ondergaat in zijn eerste jaar heel wat veranderingen, waardoor ook het slaappatroon wijzigt. Als ouder doe je er goed aan om consequent en geduldig een slaapritueel op te bouwen. Vermijd te veel prikkels voor het slapengaan. Slaapwel!