Discussi‘ren met je kind, hoe doe je dat?

Het is al moeilijk genoeg om uit te leggen wanneer de knuffel zogenaamd door de wasmachine wordt opgegeten. Of hoe hun fiets op school werd gestolen. Het voelt onmogelijk om de echt grote onderwerpen, zoals geweld, racisme, drugs en andere belangrijke onderwerpen, onder woorden te brengen. Maar iedereen moet moeilijke onderwerpen met zijn kind kunnen bespreken.

Kleine en grote problemen

Er zijn veel moeilijke onderwerpen in het dagelijks leven en in de wereld in het algemeen. Onder alle omstandigheden moet je proberen een openhartig, maar meelevend, gesprek met je kind te beginnen wanneer zich problemen voordoen. Hieronder volgen enkele tips en algemene richtlijnen voor het bespreken van elk moeilijk onderwerp met kinderen van twee tot elf jaar op basis van de ontwikkeling van het kind;

Een echte discussie moeilijk met kinderen tussen twee en zes jaar

Jonge kinderen hebben niet genoeg levenservaring om sommige elementen van complexe, moeilijke onderwerpen te begrijpen. Evenmin hebben ze een goed begrip van abstracte begrippen zoals oorzaak en gevolg. Omdat zij en hun primaire relaties, moeder, vader, broers en zussen, grootouders, vrienden, enz.het middelpunt van hun wereld zijn, wenden ze zich vooral tot hen als er iets misgaat. Ze zijn erg gevoelig voor de emotionele toestand van hun ouders en zijn misschien bezorgd dat ze iets hebben gedaan dat je van streek maakt. Dit alles maakt het een uitdaging om grote problemen uit te leggen en met zulke jonge kinderen te bespreken. Aan de andere kant zorgt het ervoor dat je je kinderen beter kunt wapenen tegen blootstelling aan de media. Meestal kunnen ze na een korte uitleg doorgaan. Als je toch nog een discussie of gesprek moet aangaan, houd dan rekening met de volgende adviezen:

• Doe het rustig aan met zowel woorden als gebaren. Stel ze gerust en vertel ze dat hun familie en vrienden veilig zijn. Een knuffel kan ook wonderen verrichten;
• praat over de gevoelens van het kind en die van jou. Vertel hen dat het oké is om een tijdje bang of verdrietig te zijn. Als je boos bent, maak dan duidelijk dat het niet om je kind gaat;
• ontdek wat je kind weet. Misschien begrijpt het niet helemaal wat er aan de hand is. Vraag je kind of het begrijpt wat er is gebeurd voordat je het probleem verder bespreekt;
• discussieer met je kind zonder vooroordelen. Als je over mensen praat, vermijd dan om hun etniciteit, hun gewicht enz. te beschrijven. Zeg bijvoorbeeld niet die “dikke kerel” of die “zwarte jongen”, enz.
• gebruik woordenschat, ideeën en relaties waarmee ze vertrouwd zijn. Roep een recente, vergelijkbare situatie in hun leven op waarmee ze kunnen vergelijken;
• gebruik basistermen voor gevoelens als: gek, verdrietig, bang, gelukkig en verrast. Jonge kinderen begrijpen emoties, maar ze begrijpen niet altijd hun mentale impact.

Communiceren en discussiëren met kinderen tussen zeven en elf jaar

Omdat kinderen in deze leeftijdsgroep kunnen lezen en schrijven, worden ze vaker blootgesteld aan inhoud die niet geschikt is voor hun leeftijd. Jongere kinderen weten nog steeds niet wat echt is of wanneer iemand doet alsof. Als kinderen abstract kunnen denken, dingen ervaren en zichzelf kunnen uitdrukken, worstelen ze soms met moeilijke onderwerpen. Terwijl deze kinderen geleidelijk minder afhankelijk worden van hun ouders, stilaan in de puberteit komen en onafhankelijk met de media communiceren, komen ze in aanraking met gewelddadige videogames, hardcore pornografie, verontrustend nieuws zoals massaschietpartijen en aanzetten tot haat. Ze moeten al die zaken kunnen bespreken zonder zich te schamen. Hier volgen enkele tips hoe je een discussie of een gesprek met een kind van die leeftijd aangaat. 

• Wacht op het juiste moment. Op deze leeftijd hebben kinderen nog steeds een grote kans om naar je toe te komen als ze iets angstaanjagends hebben gehoord. Je kunt voelen of ze iets willen bespreken, maar als ze het niet ter sprake brengen, heb je niet het gevoel dat je moeilijke onderwerpen hoeft aan te snijden totdat ze erom vragen. Het gaat ook niet altijd om wereldproblemen. Meestal gaat het om problemen op school, seksualiteit, familieproblemen enz.
• Vraag je kind wat ze hebben gehoord als hun vrienden op school veel over een bepaald onderwerp praten. Beantwoord vragen eenvoudig en direct, maar probeer het niet te veel en te lang uit te leggen. Het baart hen alleen nog meer zorgen;
• creëer een veilige ruimte voor een discussie. Maak je kind duidelijk dat sommige problemen moeilijk te bespreken zijn, zelfs voor volwassenen. Laat je kind gewoon praten en word vooral niet boos. Je kind moet het gevoel hebben dat het alles kan zeggen en vragen wat het wil;.
• zorg voor de juiste context en perspectief waarin je iets moeilijks met je kind bespreekt. Kinderen moeten de omstandigheden rond een onderwerp begrijpen om het volledig te kunnen plaatsen. Voor een misdaad kun je hen proberen uitleggen wat racisme, haat, verkrachting enz. is. Maak hen duidelijk dat geen enkele misdaad die in een bepaalde context gepleegd is, kan worden gerechtvaardigd;
• als je kind online in aanraking gekomen is met materiaal dat geschikter is voor volwassenen, wek dan hun nieuwsgierigheid. Laat ze vragen stellen en geef duidelijke antwoorden. Als het op pornografie aankomt, moeten ze aan het einde van de discussie beseffen dat het niet om liefde of romantiek gaat. Op die manier krijgen ze niet het verkeerde beeld van seks. Geef ze bijvoorbeeld een boek waarin ze de juiste informatie over liefde en seksualiteit kunnen leren kennen;
• wees tijdens een discussie met je kind altijd gevoelig voor de emoties en het temperament van je kind. Vertel hoe je je voelt en vraag je kind hoe het zich voelt. Als je zelf boos of verdrietig bent, maak het dan duidelijk. Stel de discussie, wanneer nodig uit tot het rustiger is. Als het gaat om de schoolresultaten, probeer dan de waarde van de resultaten te zien met perspectief op hun toekomst. Geef je kind de kans om erover na te denken en kom er later op terug.
• Door goed te overleggen met je kind kun je kritisch denken stimuleren. Stel open vragen om je kind te helpen dieper na te denken over serieuze onderwerpen. Vraag hen naar hun mening en waarom ze zo denken. Maak ze duidelijk dat ze niet de enige zijn die met een probleem worstelen.

Probeer een discussie met je kind altijd positief af te sluiten. Misschien is nog niet alles opgelost, maar probeer optimistisch te zijn. Vertel je kind dat het altijd met problemen naar je toe kan komen, ook als je het er soms niet mee eens bent.