Uitscheuren tijdens de bevalling: waardoor komt dit?

Een van de grootste angsten van vele aanstaande moeders is wel het uitscheuren tijdens de bevalling. Ook wel een ruptuur genoemd in vaktermen. We hebben allemaal wel horror verhalen gehoord van andere moeders die in geuren en kleuren vertelden hoe ze waren uitgescheurd en hoe verschrikkelijk dat was, of dat nou in een film of op tv was, of iemand die we persoonlijk kennen. Natuurlijk wil niemand uitscheuren tijdens de bevalling, gelukkig gebeurt dit ook absoluut niet bij iedereen. Maar waardoor komt het nou eigenlijk dat sommige vrouwen uitscheuren tijdens de bevalling? Is het wellicht te voorkomen?

Het verloop van een bevalling

Hier zal misschien weinig nieuws aan zijn voor je, maar om te begrijpen hoe het komt dat sommige vrouwen uitscheuren tijdens de bevalling, is het handig om eerst het verloop van een bevalling te begrijpen. Voor de volledigheid beginnen we daar dus bij.
Tijdens een bevalling wordt het kindje door middel van weeën steeds verder door het geboortekanaal geduwd (de vagina). Wanneer het hoofdje van het kindje eenmaal bij de uitgang is gekomen, begint het lastige gedeelte. De spieren, het weefsel en de huid van de vagina en het perineum moeten in korte tijd zoveel oprekken dat het hoofdje van het kindje er door heen past en vervolgens ook nog het lijfje. Tijdens dit proces kan een vrouw dus uitscheuren.

Waardoor komt het?

Er zijn verschillende oorzaken waardoor een vrouw kan uitscheuren tijdens de bevalling.

• De bevalling gaat te snel
• De ligging van het kindje
• Groot kindje
• Kunstverlossing door middel van vacuüm pomp of verlostang
• Soepelheid van de huid en het onderliggende weefsel

De bevalling gaat te snel

Een snelle bevalling is op zich heel fijn, want je hebt zo minder lang het ongemak en de pijn van een bevalling, en je hebt snel je kindje in je armen. Maar het heeft helaas ook zijn nadelen. Om je bevalling door te komen zonder uit te scheuren is het namelijk belangrijk dat de huid en het weefsel van je vagina de tijd krijgt om op te rekken. Hoe langer je doet over de uitdrijving van je kindje, hoe minder kans je hebt op uitscheuren. Als je kindje er snel uit komt met veel kracht, dan kan het weefsel rond je vagina dat namelijk niet bijhouden en dan heb je grote kans dat je uitscheurt.
Je verloskundige of de gynaecoloog die je bij staat tijdens de bevalling zal er alles aan doen om dit te voorkomen door je constant aanwijzingen te geven over wanneer je mag persen en wanneer je even moet stoppen. Volg deze aanwijzingen dus altijd op om de kans op uitscheuren zo klein mogelijk te houden. Dit kan soms moeilijk zijn als je persdrang hebt, maar vertrouw er op dat je verloskundige of gynaecoloog weet wat je moet doen.

De ligging van het kindje

De meeste kindjes liggen voor de bevalling netjes ingedaald met het hoofdje in het bekken, maar sommige kindjes hebben een afwijkende ligging. Met een dwarsligging wordt eigenlijk altijd voor een keizersnede gekozen dus daar gaan we het nu niet over hebben. Maar wel over stuitligging, want wanneer je kindje in stuitligging ligt kan je gewoon natuurlijk bevallen. Echter heb je dan wel een grotere kans op uitscheuren dan wanneer je kindje in hoofdligging ligt. Je kindje kan in volkomen of onvolkomen stuitligging liggen, dit maakt ook nog verschil. Bij een volkomen stuitligging ligt je kindje namelijk met zijn of haar kontje naar beneden en de beentjes omhoog, en bij een onvolkomen stuitligging ligt je kindje met de beentjes omlaag. In dat laatste geval zal hij of zij dus waarschijnlijk eerst met de voetjes naar buiten komen. Bij een volkomen stuitligging is de kans op uitscheuren iets groter.

Groot kindje

Als je een grote baby hebt dan is de kans op uitscheuren vanzelfsprekend ook groter dan wanneer je kindje wat kleiner is. Dit wordt vooral vaak gezien bij zwangerschappen die langer duren dan 40 weken, zeker wanneer de zwangerschap richting de 42 weken gaat. Kindjes hebben dan al die extra tijd in de buik om aan te komen waardoor ze een zwaarder geboortegewicht hebben en dus ook meer omvang. Je vagina zal dan dus meer moeten oprekken om het kindje er uit te laten, wat meer kans geeft op uitscheuren.

Kunstverlossing door middel van vacuüm pomp of verlostang

Wanneer de bevalling niet vordert zoals men graag zou willen, dan kan een verloskundige of gynaecoloog ervoor kiezen om het kindje op de wereld te brengen met behulp van een vorm van kunstverlossing. Bijvoorbeeld omdat de pers weeën nemen afnemen of niet sterk genoeg zijn, of omdat het kindje in nood komt. Afhankelijk van de situatie kan worden gekozen voor een vacuüm pomp of een verlostang. De kans op uitscheuren, ofwel een ruptuur wordt hiermee direct groter. Vaak omdat er enige haast bij komt kijken wanneer er voor deze middelen gekozen wordt en de vagina dus minder tijd krijgt om op te rekken, maar ook omdat de pomp of tang eerst ingebracht moet worden en daarvoor moet er ruimte gecreëerd worden. Vaak komt het in deze gevallen daarom niet eens tot uitscheuren, omdat de verloskundige of gynaecoloog ervoor kiest om eerst een episiotomie uit te voeren. Dat betekend dat ze de vagina gaan inknippen.

Soepelheid van de huid en het onderliggende weefsel

Iets wat ook met name van invloed is op de kans op uitscheuren, is de mate van soepelheid en de elasticiteit van de huid bij de vagina en het perineum en het onderliggende weefsel. Dit verschilt dus per vrouw, er zijn vrouwen die krijgen meerdere kinderen zonder ook maar een scheurtje op te lopen. Maar er zijn ook vrouwen die bevallen van een kleine baby maar wel flink uitscheuren. Hier kan je dus weinig aan doen, het is een genetisch aspect. Wel kan je naar aanloop van je bevalling het perineum masseren met speciale olie, zodat het zo soepel mogelijk is. Of dit daadwerkelijk helpt is de vraag, maar baat het niet, dan schaadt het niet.

Gradaties

Wist je dat er ook gradaties zijn in uitscheuren? Rupturen tijdens een bevalling worden opgedeeld in 3 gradaties:

• Eerstegraads ruptuur
• Tweedegraads ruptuur
• Derdegraads ruptuur

Eerstegraads ruptuur

Hierbij scheurt alleen het slijmvlies en het perineum iets uit. Er is meestal weinig bloedverlies en meestal zijn hechtingen niet nodig, maar soms wordt er toch gehecht afhankelijk van de plaats van de scheur. Dit soort rupturen komen bij ongeveer 30% van de vrouwen voor.

Tweedegraads ruptuur

Hierbij is niet alleen het perineum en het slijmvlies uitgescheurd, maar ook het onderliggende weefsel van de bekkenbodem. Deze rupturen worden altijd inwendig en uitwendig gehecht. Tweedegraads rupturen komen minder voor dan eerstegraads rupturen, maar zijn niet ongewoon.

Derdegraads ruptuur

Dit wordt ook wel een (sub)totaalruptuur genoemd, hierbij is de vagina totaal uitgescheurd van het perineum tot de anus. Dit soort rupturen worden vaak onder verdoving gehecht op de operatiekamer. Dit overkomt gelukkig maar weinig vrouwen, 2 op de 100.

Kan je uitscheuren voorkomen?

Zoals je nu weet zijn er verschillende oorzaken waardoor je kan uitscheuren. Er zijn een paar dingen die je kan doen om de kans op uitscheuren te minimaliseren. Belangrijk is dat je zo ontspannen en kalm mogelijk blijft tijdens je bevalling, hoe onmogelijk dit ook lijkt. Hierdoor zal je bevalling soepeler verlopen en kun je beter de aanwijzingen van je verloskundige of gynaecoloog opvolgen. Hij of zij weet bovendien precies wanneer er door geperst kan worden of wanneer de huid even tijd nodig heeft om op te rekken. Door de aanwijzingen op te volgen heb je de minste kans op uitscheuren.

Hulpmiddel

Wat niet veel vrouwen weten is dat je je vagina ook kan voorbereiden op je bevalling met een speciaal hulpmiddel. Hiermee plaats je een soort ballonnetje in je vagina, wat je door middel van een handpompje langzaam op pompt. Je traint je vagina zo als het ware om op te rekken voor de bevalling. Hierdoor zul je bij je bevalling aanzienlijk minder kans hebben op uitscheuren.
Wees trouwens niet bang dat het permanent resultaat geeft, het weefsel daar beneden is allemaal erg elastisch en alles zal altijd haar oude vorm weer aannemen. En wees gerust, deze hulpmiddelen kunnen ook geen bevalling opwekken want het rekt alleen de uitgang van de vagina op. Ben je echt bang om uit te scheuren, dan is dit wellicht een optie.

Laat het op je afkomen

Uiteindelijk heb je weinig invloed op wat er gebeurt met je lichaam tijdens je bevalling. Sta er daarom open in en laat het op je afkomen, luister naar je lichaam en de verloskundige of gynaecoloog en dan komt het goed. Ook als je wél iets uitscheurt.