De pincetgreep

Baby’s doorstaan fysieke veranderingen aan motorische vaardigheden in de eerste twee jaren van hun leven. Deze fysieke veranderingen kunnen verdeeld worden in de grove en de fijne motoriek. Grove motoriek verwijst namelijk naar de fysieke vaardigheden, die de grote lichaamsdelen gebruiken. Die dus betrekking hebben op het hele lichaam. Goede voorbeelden hiervan zijn: het recht op zitten, het kruipen en het lopen.

De fijne motoriek aan de andere kant ontwikkelt de kleinere en meer precieze bewegingen, zoals de handen en de vingers. Fijne motoriek is anders dan grove motoriek, die minder precisie vereist om deze handelingen uit te voeren.

Wat is de pincetgreep?

Wanneer een kindje de leeftijd van drie maanden heeft bereikt, is het vermogen ontwikkeld om naar een object te grijpen. Bij vier maanden wordt het grijpen steeds nauwkeuriger. Het grijpvermogen wordt steeds beter gecoördineerd. De fijne motoriek zal steeds geraffineerder worden. Dit zal heel duidelijk merkbaar zijn wanneer een kindje elf maanden is en objecten van de grond zal oprapen, zoals een knikker of dopje. Naarmate ze ouder worden gebruiken ze hun duim en wijsvinger die samen een cirkel vormen. Dit wordt de pincetgreep genoemd.

Naarmate de pincetgreep zich ontwikkelt zal er dagelijks iets anders te zien zijn. Door succesvolle ontwikkeling van de pincetgreep op jongere leeftijd, zijn de kleintjes tussen één en drie jaar in staat werkjes te bouwen met hun handen. Er worden dan ook torens gebouwd met blokken en krabbelen ze met een potlood of een pen. Vervolgens zijn deze kleintjes zover dat ze eenvoudige puzzeltjes oplossen of ronde pinnen in ronde gaten plaatsen. Hier laten ze vaak ook zien welke hand de voorkeur krijgt; het begin van de ontwikkeling van links -of rechtshandig.

Ontwikkelingsschema voor de motorische ontwikkeling

Omschrijving pincetgreep

Een pincet greep is een soort vingerklem, die de baby zal ontwikkelen tussen 9 en 12 maanden. Het kindje gebruikt hierbij de wijsvinger en de duim samen om een object in te knijpen, voordat het wordt vastgegrepen en opgepakt. Het helpt de kleine begrijpen hoe dingen op te pikken. Zodra het kind leert de pincetgreep te gebruiken, kan deze zichzelf met succes voeden met de vingers en een lepel gebruiken. Geleidelijk verfijnen de vaardigheden en leert de kleine voorwerpen met beide handen te pakken.

Het belang van de fijne motorische vaardingheden

Anno 2018, een tijdperk van de technologie, is het nog steeds belangrijk om met gemak een pen of potlood vast te houden. Een kind heeft een sterke fijne motoriek nodig om een pen correct vast te houden, om te bewegen op alle gecompliceerde manieren die nodig zijn, om met precieze letters en vormen te tekenen.

Een schaar op de juiste manier leren vast te houden, bijvoorbeeld, is een levenslange vaardigheid. Hiervoor is een goede spierontwikkeling nodig om de duim, wijsvinger, middelvinger en pols nodig om de bladen van de schaar te openen en te sluiten.

Ook het spelen van een muziekinstrument vereist fijn geslepen motoriek. Denk aan de eisen waaraan de handen en vingers moeten voldoen bij het spelen van video spelletjes en of een mobiele telefoon. Deze kleine vingers moeten in staat zijn deze bewegingen zo precies mogelijk te doen.

Als eerst oefenen baby’s hun kleine spieren uit wanneer ze objecten beginnen te grijpen. De bewegingen zijn niet verfijnd om te beginnen en is het in feite een kwestie van geluk mocht iets in hun handen belanden. Ze blijven oefenen totdat ze uiteindelijk peuters worden en experts zijn in het nemen van wat zij precies willen.

Wanneer de spieren in de hand van een peuter worden geoefend, worden de bewegingen gecontroleerd en nauwkeurig. Het begint deze aanvankelijke “vuistgreep” te verfijnen in wat misschien wel de belangrijkste fijne spierbeweging in de hand is, die de pincetgreep wordt genoemd.

Het versterken van de spieren in de vingers (en duim) kost werk en gelukkig zijn de kleintjes erg ijverig. Als ouders kun je veel doen om het kind de gelegenheid te bieden om te oefenen, te bewegen, de vingermusculatuur te controleren en de pincetgreep te versterken.

Activiteiten om de pincetgreep te helpen bevorderen bij baby’s

• Het stimuleren van de pincetgreep betekent simpelweg dat de kleine ontdekkingsreiziger vaak de vingers zal onderzoeken. Laat het kind genieten van het aanraken en manipuleren van speelgoed.
• Laat de kleine een paar zachte hapjes, zoals gekookte worteltjes of rozijnen pakken uit eigen bord. Gebruik kleine sok-handschoenen, die het kind verplichten alleen wijsvinger en duim te gebruiken. Houd harde voedingsmiddelen, zoals rauwe wortels en noten weg om verstikkingsgevaar te voorkomen.
• Versterk de wijsvinger. Door de kleine te laten wijzen naar voorwerpen met de wijsvinger, is de eerste fase van de grijpkracht ontwikkeling. Dit kan door:
  • het kind te stimuleren om op foto’s in boeken te wijzen.
  • met speeldeeg te spelen. Laat het kind erin drukken om gaten te maken.
  • je baby knoppen te laten drukken.
  • de kleine iets uit een zak te laten halen en die vervolgens weer in te zetten.
• Laat je kind ook met huishoudelijke voorwerpen oefenen voor de ontwikkeling van de pincetgreep. De kleine heeft voldoende oefening nodig. Voorbeelden:
  • eenvoudige keuken items, zoals: bekers, lepels en kommen, enz., zijn altijd manieren om plezier te hebben tijdens het leren.
  • om het kind voorwerpen in containers te laten vallen en helpen om ze te scheiden. Dit helpt spierbewegingen van de hand, pols en individuele vingers te versterken.
  • plak papier op de grond en laat je kind krabbelen.

Speelgoed die de greep stimuleren

Wijzerplaten om te draaien zijn goede knijperspellen, die baby’s helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden, die nodig zijn om de pincetgreep onder de knie te krijgen.

Spelen met speelgoed, waarbij er geknepen en uit elkaar getrokken wordt, zijn aan te raden. Ballen van verschillende grootten en structuren stimuleren de baby om te gooien of erin te knijpen. Deze helpen bij de ontwikkeling van de handspieren en het vermogen om te coördineren.

Laat de baby spelen met speeltjes zoals stapelringen en alfabetblokken van verschillende vormen, maten en structuren. Laat het kind kiezen, gooien, opnieuw kiezen, stapelen of omgooien.

Wees extra voorzichtig met kleine voorwerpen waarop de kleine zich kan verstikken. Geef het kind één of twee items tegelijk om te oefenen. Teveel items kunnen verleidelijk zijn.

Wat gebeurt er na de ontwikkeling van de pincetgreep?

Het grijpen zal veel gemakkelijker gaan wanneer de greep goed is ontwikkeld. Het verkennen van baby’s houdt schudden, bewegen, gooien en draaien in. De mond is niet langer hun primaire sensorische leermeester. Beide handen worden gebruikt om de grootte, hardheid, textuur, gewicht en andere eigenschappen te bepalen.

Pincetgreep is nodig bij latere activiteiten zoals schrijven, kleuren met kleurpotloden (om goed een potlood vast te houden) en het knippen met een schaar. De voorkeur van het kind voor het gebruik van linker -of rechterhand komt langzaam naar voren, hoewel het zich volledig kan ontwikkelen met twee of drie jaar.

Wanneer moet je je zorgen maken?

Elk kind ontwikkelt op eigen tempo. Probeert je kind geen inhaalslag te maken, is die er waarschijnlijk nog niet klaar voor. Geef het kind meer tijd en zet die niet onder druk. Hoewel het bereiken van mijlpalen belangrijk is, is het begrijpen van de ontwikkelingsstadia van een baby even belangrijk. Je kan je zorgen beginnen te maken wanneer het kind de pincetgreep na twaalf maanden nog niet heeft ontwikkeld. Evalueer de fijne motoriek van je baby en kijk of die geen ergotherapie nodig heeft.

Houd er rekening mee dat te vroeg geboren baby’s een beetje later mijlpalen bereiken dan hun leeftijdsgenoten. Andere mogelijke oorzaken van vertraagde ontwikkeling van de pincetgreep kunnen ook genetische aandoeningen zijn, zoals cerebrale parese en autisme. Maak contact met je huisarts om eventuele twijfels op te helderen.