Jokkende kleuters: hoe ga je ermee om?

Jokken is iets wat bij ons hoort als mensen. Het is bewezen dat iedereen wel eens liegt. Maar natuurlijk zijn er verschillende gradaties van liegen. Aan de ene kan heb je bijvoorbeeld het zogenoemde 'leugentje om bestwil'. Dit kan bijvoorbeeld een leugen zijn die je gaat vertellen, omdat je iemand anders niet wilt kwetsen. Het is dus een gezonde vorm van liegen. Het is namelijk niet verstandig om altijd eerlijk te zijn. Maar natuurlijk kan er ook in hele andere contexten gelogen worden. In een context waarin het wel zeer schadelijk is en het zelfs maatschappij-ontwrichtend zijn. Zo zijn er veel wereldleiders die regelmatig liegen. Dit is dan wel zeer schadelijk. Of mensen die bijvoorbeeld liegen in hun relatie en zijn vreemdgegaan. Er zijn kortom vele vormen van liegen.

Ook kinderen liegen of jokken regelmatig. Jokken is eigenlijk hetzelfde als liegen maar meer een lichte vorm. Jokken kun je eigenlijk wel zien als een leugentje om bestwil. Jokt jouw kind regelmatig? En weet je dat hij of zij jokt? Dan is het verstandig om dan wel actie te ondernemen. Maar hoe ga je ermee om als je kind jokt of liegt. In dit artikel zal onderscheid worden gemaakt tussen jokken en liegen. Er zullen voorbeelden worden gegeven van beide vormen. Vervolgens zal per vorm worden uitgelegd hoe je hier het beste mee kunt omgaan.

Verschillende vormen van jokken

Laten we allereerst beginnen met jokken. Dit is de milde vorm van liegen. Kinderen doen dit regelmatig, maar hoe ga je er als ouder mee om. Er zullen nu een aantal voorbeelden worden genoemd, zodat jij weet hoe je er in die situatie mee om moet gaan. Dit kan dan ook als voorbeeld dienen voor andere situaties die niet beschreven zijn, maar wel gelijkwaardig zijn.

Stiekem koekjes gegeten

Kinderen houden van koek en snoepjes. Dat is algemeen bekend en het liefst eten ze er zoveel mogelijk van. Dat is natuurlijk ook niet geheel onlogisch, want kinderen snappen de gevolgen van het eten van veel koekjes en snoepjes niet. Het kan bijvoorbeeld zijn dat ze zich er werkelijk misselijk van eten. Als ouder ben je daar dus ook bewust van en om die reden verberg jij natuurlijk altijd de koekentrommel. Je weet dan zeker dat je kind er niet bij kan. Maar soms kan het zo zijn dat je kind toch een gewiekste methode heeft gevonden om een koekje te pakken. Je bent dan even naar de wc of let niet op, en ziet dan plots dat er een koekje weg is, of dat je kind dat koekje nog in de mond heeft. Op dit moment is het natuurlijk tijd voor een confrontatie. Maar wat moet je dan precies zeggen?

Oplossing:

Het belangrijkste is om hier rustig mee om te gaan. Een kind is tenslotte een kind en dat is geen tragedie. Vraag je kind of hij of zij een koekje heeft gepakt. Gaat je kind jokken en ontkent hij of zij het? In dat geval is het verstandig om het gelijk te vragen. Ontkent je kind? Vraag het dan nogmaals en zeg dat hij of zij niet mag jokken. Ontkent je kind nog steeds, dan kun je hem of haar een vermaning geven. Zeg dat het duidelijk is dat er een koekje weg is en dat het weinig zin heeft om daarover te jokken. Meestal volstaat deze vermaning en je kind zal het niet weer doen. Jokt je kind echter weer, herhaal deze handeling dan. Het feit dat je kind jokt kan ook voortkomen uit angst. In dat geval is het juist verstandig om daarover te praten met je kind. Dat hij of zij gewoon eerlijk kan zijn. En dan is er natuurlijk helemaal niets aan de hand.

jokken over schoolresultaten

Waar kinderen ook regelmatig over liegen, is over hun schoolresultaten. Erg logisch vaak, want veel kinderen maken zich daar zorgen over. Als ouder ben je zeer begaan bij de toekomst van je kind. Voor een ouder is het dan ook lastig om te accepteren als een kind geen goede schoolresultaten heeft. Zeker wanneer hij of zij zijn best niet doet. Veel ouders stellen dan ook sancties in voor kinderen die slechte schoolresultaten behalen. Veel ouders geven hun kinderen bijvoorbeeld huisarrest en dergelijke. Daarom gaan kinderen natuurlijk ook jokken over hun schoolresultaten. Enerzijds omdat ze hun ouders niet teleur willen stellen. Maar ook omdat ze anders problemen kunnen krijgen met hun vrije tijd. Misschien mogen ze dan niet meer op de computer, of bijvoorbeeld een maand niet meer buitenspelen totdat de resultaten weer beter zijn. Dit werkt in ieder geval jokken in de hand. Als ouder kom je er regelmatig pas later achter als ze de schoolresultaten niet goed zijn. Bijvoorbeeld tijdens een ouderenavond, of bij het verkrijgen van de rapporten. Vaak is het dan al te laat.

Oplossing:

Als ouder is het belangrijk om transparant hiermee te zijn. Het is algemeen bewezen dat hard straffen niet werkt. De motivatie moet juist van binnen komen bij een kind. Je moet dus ook niet boos worden, maar daarentegen je kind juist motiveren. Laat hem de waardes van goed onderwijs zien. Wat de gevolgen later zijn als je geen diploma's hebt en nog veel meer. Op die manier kun je je kleuter bewust maken van het belang van goede resultaten. Als je kind kleuter is, is dit nog niet van groot belang, maar het is belangrijk dat je kind school gewoon leuk vindt en de vakken ook. Het jokken zal dan minder voorkomen.

Verschillende vormen van liegen

Hierboven zijn enkele voorbeelden van jokken genoemd. Dit zijn onschuldige vormen, maar als je kind over bepaalde zaken glashard liegt, dan is het in de regel verstandig om in te grijpen.

Liegen en iemand anders de schuld geven.

Bij kinderen is het zo dat ze regelmatig dingen slopen. Ook kan er iets anders gebeuren. Dit kan per ongeluk gaan, maar ook expres. Kinderen houden immers van spelen en dan kan er altijd iets kapot gaan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je kind gaat voetballen en bijvoorbeeld een raam heeft gebroken. Dit wordt meestal niet gewaardeerd door ouders, maar het kan ook zijn dat het bij iemand anders is. Mocht er ergens een raam kapot zijn, dan kan het zijn dat je je kind gaat vragen of hij of zij dat heeft gedaan. Mocht hij of zij dan zeggen dat iemand anders het heeft gedaan, dan ben je in de regel altijd geneigd om je eigen kind te geloven. Kom je er echter achter dat je kind het heeft gedaan, maar iemand anders op de schuld heeft gegeven? Dan is dat natuurlijk foute boel. Niet alleen liegt je kind dan, maar deze laat ook nog iemand anders opdraaien voor zijn of haar eigen fout. Mocht dit gebeuren dan is het verstandig om snel actie te ondernemen en je kind te vermanen.

Oplossing:

In deze situatie is een vermaning in de regel een van de weinige effectieve oplossingen. Als je hier namelijk niets van zegt, dan is de kans groot dat je kind vaker gaat liegen om dergelijke situaties. Hij of zij komt er dan namelijk ongestraft mee weg. Dit wil je natuurlijk niet, want je wilt wel dat je kind authentiek blijft. Ga dus altijd het gesprek met hem of haar aan. Waarom loog ze? Was ze bang? Waarom werd de schuld aan iemand anders gegeven? Had hij of zij een hekel aan die andere persoon? Zo kun je er achter komen wat de oorzaak is en vervolgens kan er dan naar een oplossing worden gezocht om het liegen tegen te gaan.

Pathologisch liegen

Een andere vorm van liegen is het zogenoemde pathologisch liegen. Dit is een ziekelijk vorm van liegen waarbij mensen zonder reden de waarheid verdraaien. Vaak zit er geen enkele reden achter, maar liegen ze stelselmatig. Het kan dan gaan om de kleinste dingen, maar ook om grotere zaken. Zo kan het zijn dat iemand zich anders voor gaat doen. Als je merk dat je kind regelmatig liegt om absurde dingen, is het verstandig om actie te ondernemen. Hier kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. Anders is er immers een kans dat het liegen ernstige vormen gaat aannemen en dat wil je natuurlijk voorkomen.

Oplossing:

Je kunt er allereerst met je kind over praten, maar vaak beseft je kind zelf niet dat hij of zij dit doet. Om die reden kan het soms ook verstandig zijn om een instantie in te schakelen. Je kunt bijvoorbeeld naar een huisarts gaan en die kan je kind dan doorsturen naar een kinderpsycholoog. Deze kan dan met je kind praten en nagaan of er misschien wat aan de hand is. Misschien valt het ook allemaal wel mee, maar je kunt beter heengaan dan uiteindelijk helemaal niets doen.