Alles wat je moet weten over de 13 wekenecho voor zwangere vrouwen

Hij zóu er eind 2020 al zijn… Maar omdat het RIVM tegen capaciteitsproblemen aanliep, werd er toen voor gekozen om de aftrap van de 13 wekenecho in Nederland nog een half jaar uit te stellen. Inmiddels kan de kwaliteit van zorg wél gegarandeerd worden! Daarom kunnen vrouwen er sinds 1 september 2021 voor kiezen om in de 13e week van hun zwangerschap een echo te laten maken. Tijdens dit onderzoek kijkt een echoscopist of er iets te zien is dat erop zou kunnen wijzen dat je kindje een lichamelijke afwijking heeft.

De nieuwe 13 wekenecho is in het leven geroepen om lichamelijke afwijkingen bij ongeboren baby’s in een vroeg stadium van de zwangerschap op te sporen. De echo is helemaal vrijwillig en moeders die ervoor kiezen, zijn voorlopig verplicht om hun gegevens vrij te stellen voor wetenschappelijk onderzoek. Of je wel of niet kiest voor een echo in de 13e week is dus iets om serieus te overwegen. Om aanstaande moeders te helpen een weloverwogen keuze te maken, zochten wij alles uit wat je moet weten over deze echo.

Wat is de 13 wekenecho?

De echo rond de 13e week van de zwangerschap is een nieuw onderdeel van de prenatale screening. Prenatale screening is het onderzoek dat vroeg in de zwangerschap gedaan wordt. Een onderdeel van de prenatale screening waar de meeste mensen al wel bekend mee zijn, is de 20 wekenecho. Tijdens de 20 wekenecho kijkt de echoscopist ook of er redenen zijn om te denken dat een kindje een lichamelijke afwijking zou kunnen hebben.

Waarom de 13 wekenecho?

In feite heeft de 13 wekenecho hetzelfde doel als de echo die je al langer kunt krijgen rond de 20e week van de zwangerschap: kijken of een kindje een lichamelijke afwijking heeft. Een kindje met een aangeboren lichamelijke afwijking is een kindje waarvan in de baarmoeder al zeker is dat het niet gezond geboren kan worden.

Een aantal van dit soort afwijkingen kan al in een vroeg stadium van de zwangerschap opgespoord worden. Voorbeelden van zulke afwijkingen zijn een open rug, een open schedel of een waterhoofd. Maar ook bepaalde afwijkingen aan het hart, de nieren of de botten kunnen zichtbaar zijn op een echo.

Voor zowel ouder als kind kunnen zulke afwijkingen het leven heel zwaar maken. Door deze aandoeningen in een vroeg stadium op te sporen, kunnen de ouders zelf kiezen of ze het kindje wel of niet geboren laten komen. Tot 1 september hadden we hier alleen de echo rond de 20e week voor. Omdat veel (soms ernstige) lichamelijke aandoeningen al rond de 13e week zichtbaar blijken, is ervoor gekozen om nog een extra echo aan te bieden is die fase van de zwangerschap.

Onderdeel van een wetenschappelijke studie

Op dit moment kom je als zwangere vrouw alleen in aanmerking voor de 13 wekenecho als je meedoet aan de wetenschappelijke studie die gekoppeld is aan het lanceren van deze nieuwe echomogelijkheid. Het gaat om een studie van Het Universitair Medisch Centrum Utrecht en het Leids Universitair Medisch Centrum.

De onderzoekers van deze twee academische ziekenhuizen brengen komende jaren in kaart wat de voor- en nadelen zijn van de nieuwe echo. Op basis van de resultaten besluit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport of de 13 wekenecho in Nederland opgenomen wordt in het vaste pakket. Op dit moment is de inschatting dat de resultaten van het onderzoek in 2024 bekend zijn. In de studie gaan de onderzoekers onder andere kijken hoe zwangere vrouwen, partners en zorgverleners de dertienwekenecho in de praktijk ervaren.

De voorbereiding

Als je voor het eerst bij je verloskundige komt, vraagt ze jou of je meer informatie wilt over de 13 wekenecho. Is jouw antwoord daarop ‘ja’, dan is de eerste stap een uitgebreid gesprek met je verloskundige over alles wat erbij komt kijken. Uiteindelijk is het aan jou of je wel of niet besluit om mee te doen. Denk voor je de beslissing neemt goed na over wat je tijdens je zwangerschap allemaal al wilt weten over je kindje (en wat niet). Het is ook belangrijk om stil te staan bij wat je zou doen als zou blijken dat je kindje een lichamelijke afwijking heeft.

Wanneer kun je de 13 wekenecho laten doen?

Dat de echo plaatsvindt rond de 13e week zal je wel duidelijk zijn! Maar het tijdsframe waarin je in aanmerking komt voor deze echo is in de praktijk heel nauwkeurig vastgesteld. Je kunt deze echo laten maken vanaf het moment dat je 12 weken en 3 dagen zwanger bent, tot en met 14 weken en 3 dagen zwanger.

Zo gaat de 13 wekenecho in zijn werk

Het maken van de 13 wekenecho doet geen pijn en is niet gevaarlijk voor jou of je kindje. Een echoscopist beweegt een echokop over je buik en maakt zo een echo waarop hij kan zien of er mogelijk iets mis is met je kindje. Ook je kindje voelt niks van de echo. Alles bij elkaar duurt het maken van de echo ongeveer een half uur.

Hoe gaat het verder?

Na de echo hoef je niet in spanning te zitten. De echoscopist kan meteen zien of er reden is om aan te nemen dat jouw kindje een lichamelijke afwijking heeft. Je krijgt de uitslag van de 13 wekenecho dan ook meteen. Bij 95 van de 100 zwangerschappen ziet de echoscopist geen reden om meer onderzoek te doen. Deze moeders kunnen na het onderzoek direct naar huis om het goede nieuws te vieren.

Als er wél aanleiding is om te denken dat het kindje een lichamelijke afwijking heeft, kun je kiezen voor aanvullend onderzoek om meer te weten te komen. Dit aanvullend onderzoek bestaat uit uitgebreid echoscopisch onderzoek, een vlokkentest, vruchtwateronderzoek of bloedonderzoek.

Iets om over na te denken

Het is misschien verleidelijk om meteen ‘ja’ of ‘nee’ te zeggen, maar het is echt goed om even rustig na te denken of de 13 wekenecho iets voor jou is. Als je het alleen maar leuk vindt om je kindje even te zien, kun je beter wachten tot een andere gelegenheid. En wil je het sowieso niet weten als je kindje een afwijking heeft, dan kun je deze echo ook beter overslaan.

Overweeg je de 13 wekenecho te laten maken, denk dan goed vooraf goed na over hoe je het zou vinden als jouw kindje een lichamelijke afwijking zou hebben. Ga de moeilijke vragen hierbij niet uit de weg. Dit betekent dat je jezelf ook moet toestaan om na te denken over de vraag of je een kindje met een ernstige afwijking eventueel weg zou laten halen. Dat is natuurlijk wel het laatste waar je over na wilt denken als je zwanger bent, maar je wilt er al helemaal niet overvallen worden als het aan de orde is.

Veel mensen onderschatten bovendien de onzekerheid die erbij komt kijken als uit de echo naar voren komt dat het kindje mogelijk een afwijking heeft. Zowel de echo als het aanvullende onderzoek zijn niet honderd procent betrouwbaar. Weet jij hoe je daarmee om zou moeten gaan? En hoe zit dat voor je partner?

Vergoeding

Het gesprek dat je vooraf met je verloskundige voert en het echoscopisch onderzoek zelf kosten je niks. Je moet er wel rekening mee houden dat eventueel vervolgonderzoek in sommige gevallen afgaat van het eigen risico. Dit kun je het beste nakijken in de polis van je ziektekostenverzekering.

Twijfels?

Twijfel je of je deze echo wilt? Dat is heel begrijpelijk. Het is nou eenmaal verre van een pretecho. Hoewel de kans groot is dat alles ‘gewoon’ goed is, kan de uitslag je behoorlijk bezig houden. Praat erover met je partner en met andere vrouwen die voor dezelfde keuze staan. Het is ook goed om je verloskundige bij je twijfels te betrekken. Zij weet precies waar jij tegenaan loopt en kan je helpen om de keuze te maken die bij jou past.