Tandenknarsen

Het is voor een ouder een zalig gevoel als 's avonds de kindjes op bed liggen, goed gevoed, netjes gewassen en veilig onder de lakentjes. En dan plots hoor je een vreemd geluid over de babyfoon, iets wat je eerder nog niet hoorde. Een zacht krakend geluid dat jouw kind produceert door het opeenklemmen en over elkaar schuiven van de tandjes. Bruxisme, de term voor tandenklemmen of tandenknarsen, is het krachtig op elkaar klemmen van de kaken terwijl men de tanden heen en weer schuift. Dit maakt een krassend en schurend geluid en komt bijna uitsluitend voor tijdens het slapen.

Niet enkel volwassenen doen aan tandenknarsen, ook een groot deel van de kinderen heeft daar last van. Naar men schat zou een kleine 20% van de kinderen, waarbij het vaker bij meisjes voorkomt dan bij jongens, last hebben van bruxisme. Kinderen die tandenknarsen zijn zich er helemaal niet van bewust en ook weten ouders vaak niet dat het gebeurt. In veel gevallen is het de tandarts die het ontdekt omdat door het over elkaar schuren van de tanden het tandglazuur gaat barsten en de tanden een abnormale slijtage vertonen. In slaaplaboratoria doet men nog steeds onderzoek en kunnen de mondbewegingen geregistreerd worden. Opvallend is dat tandenknarsen vooral gebeurt in de tweede slaapfase en niet in de Remslaap.

Wat is de oorzaak van tandenknarsen?

Dat kinderen hun kaken op elkaar klemmen terwijl ze slapen ligt helemaal niet aan bijvoorbeeld een misvormd gebit. Het tandklemmen komt even vaak voor bij kinderen met een perfect en gezond gebit dan bij kinderen wiens tandjes door moeder natuur niet helemaal op de juiste plaats gezet werden. Sommige artsen beweren dat het zou gaan om een slaapstoornis waarbij de oorzaak te zoeken is in de hersenen of het zenuwstelsel.

Bij volwassenen die hun nachten vullen met knarsende geluiden te produceren wordt gesuggereerd dat overmatig drank- of tabaksgebruik, stress en teveel koffie of drugs aan de oorsprong zou liggen van hun probleem. Dit is iets wat bij kinderen uiteraard is uitgesloten.

Er wordt wel eens gezegd dat een kind wat met zijn tanden knarst tijdens de slaap, de gebeurtenissen van de dag niet heeft verwerkt en het op één of andere manier toch een uiting zou zijn van stress. Wetenschappelijk is dit niet bewezen. Indien je merkt dat jouw kind bruxisme heeft kun je proberen uit te vissen of het vaker gebeurt na een drukke dag of dat er geen verschil is met andere dagen. Gaat het kleintje inderdaad met zijn tandjes tekeer wanneer het last heeft van onverwerkte stress overdag, doe je er goed aan om voor het slapen gaan voor een extra ontspannend moment te zorgen. Wanneer je echter de oorzaak niét kent is het beter om je te focussen op de oplossing.

Wat zijn de gevolgen van tandenknarsen?

Naast het feit dat het knarsend geluid storend kan zijn wanneer zusje of broertje dezelfde kamer deelt heeft bruxisme ook nadelige gevolgen voor heel het gebit en de spieren die zich in de nabijheid van de mond bevinden.

• De tandjes verslijten snel en zijn na een tijdje niet meer scherp
• Er kunnen stukjes afbreken van het tandglazuur
• De tandkroon of tandwortel kan in ernstige gevallen afbreken en een hoop pijn teweegbrengen
• De kauwspieren kunnen pijnlijk gaan aanvoelen na een tijd
• De constructie van het gezichtje kan veranderen doordat de kauwspieren in volume gaan toenemen

Kan tandenknarsen voorkomen of genezen worden?

Genezen kan bruxisme niet omdat het eigenlijk geen ziekte is. Het enige wat je kunt doen is proberen om het op één of andere manier onder controle te krijgen. Niet omdat het gevaarlijk is maar wel omdat de kans bestaat dat er blijvende schade aan het gebit veroorzaakt wordt. Het eerste wat je kunt doen is een afspraak maken bij de tandarts om het gebitje van jouw kind te laten nakijken op eventuele onregelmatigheden in de stand van de tandjes. Wanneer er inderdaad vastgesteld wordt dat daar een probleempje zit kan bijvoorbeeld een beugel uitkomst bieden.

Denk vooral niet in de richting van medicatie. Tegen tandenknarsen bestaat nog helemaal geen medicijn en het enige wat in ernstige gevallen zou kunnen voorgeschreven worden zijn medicijnen tegen parkinson of antidepressiva, iets wat vooral bij kinderen uitgesloten is én er nog lang niet genoeg onderzoek gedaan werd naar de werking ervan bij bruxisme. Er zijn een aantal dingen die je zou kunnen proberen maar ze geven helemaal geen garantie dat jouw kleintje stopt met tandenknarsen.

Ontspanningsoefeningen

Wanneer je merkt dat jouw kind last heeft van spanningen of onverwerkte emoties en daardoor gaat knarsen met de tandjes kun je, op maat van het kind, oefeningetjes doen om tot rust te komen voor het slapengaan.
Een warm badje met lavendelolie of een relaxerende kindermassage kunnen bijdragen tot een rustige nacht. Indien je niet weet hoe te beginnen aan een kindermassage kun je een afspraak maken bij een professionele kindermasseur of fysiotherapeut. Zij kunnen jou perfect aanleren welke handelingen je kunt doen en welke olie je eventueel kunt gebruiken.

Gebitsbeschermer gebruiken

Wanneer jouw kind heel hard met zijn tandjes knarst is het een optie om, in overleg met de tandarts, een gebitsbeschermer aan te laten meten. Deze 'splint', zoals een beschermplaatje genoemd wordt, is vervaardigd uit stevig plastic en helemaal op maat van het mondje van jouw kind gemaakt. Dit bitje zorgt ervoor dat de tanden elkaar niet meer kunnen raken en wordt in de meeste gevallen op de bovenste tandjes geplaatst bij het slapen gaan. Echt een afdoend middel is het niet omdat, wanneer jouw kindje het niet draagt, het knarsen opnieuw begint maar als tijdelijke oplossing is het zeker geschikt.

Duur in aankoop zijn deze splints niet maar door slijtage kun je ze niet veel langer dan een aantal jaren gebruiken, afhankelijk van hoe hard het kind er op bijt. Intussen bestaan er ook al verstelbare stints, die dus niet op maat gemaakt worden maar die je zelf kunt aanpassen. Of deze goedkopere versie veilig en doeltreffend is weet men niet en vermits een gebit van een kind toch ontzettend belangrijk is, doe je er goed aan om het via de tandarts aan te schaffen.

BruxStop

In de handel kun je een apparaatje kopen, BruxStop, maar dit is niet aan te raden voor kinderen. Het is een pulsapparaat dat verbonden is met een elektronische voeler die op de bovenste tanden vastgemaakt wordt. Wanneer de spanning in de kaakspieren langer dan een paar seconden aanhoudt gaat deze een licht elektrische schokje geven waardoor de kaken zich weer gaan ontspannen. Voor kinderen gaat dit alleen betekenen dat hun nachtrust verstoord wordt en dat is net wat je niet wil. Ook is het een prijzig apparaatje en zijn er nog geen resultaten bekend van onafhankelijk onderzoek.

BruxApp

Je kunt het zo gek niet bedenken of er bestaat wel een app voor. De BruxApp werd ontwikkeld om mensen die last hebben van tandenknarsen op verschillende manieren te helpen.

• Het kan vaststellen of iemand tijdens de slaap met de tanden knarst of niet
• Het bepaalt de ernst van bruxisme
• Het helpt bij het vergroten van het bewustzijn aangaande het nachtelijke tandengeknars
• De app is makkelijk te gebruiken en de slaap wordt niet verstoord

Tevens werk je ook mee aan het opsporen van mensen met bruxisme waarbij een team van deskundige experts, via de app, onderzoek doen naar de aandoening