Hoe weet ik of mijn kind hoogbegaafd is?

Het ouderschap komt met unieke bijverschijnselen waar je nooit aan gedacht had. Zo is het pronken van je kinderen een veelvoorkomende eigenschap van de ouders op het schoolplein. Wanneer Jantje A heeft, heeft Keesje B. Wanneer het woord 'hoogbegaafd' valt, zul je zien dat al gauw meerdere kinderen in de klas hiermee (zelf-) gediagnosticeerd worden. Maar wat is hoogbegaafd nu eigenlijk? Heb jij het vermoeden dat jouw zoon of dochter hoogbegaafd is? In dit artikel leggen we uit wat dit nu eigenlijk betekent en hoe je dit kunt herkennen bij jouw zoon of dochter.

Slim of hoogbegaafd?

Hoge cijfers halen op school en goed met de les mee kunnen komen. Nou dan is jouw zoon of dochter zeker wel slim! Maar dit is heel iets anders dan hoogbegaafd. Slim zijn zit meer in het kunnen behappen van theoretische kennis. Hoogbegaafd zou je beter kunnen omschrijven als een eigenschap van iemand. Hoogbegaafden zijn inderdaad vaak slim, maar dit laat zich niet altijd uitten in de beste cijfers of goede resultaten. Dit is eerder zichtbaar in het snel kunnen zien van verbanden, eigen oplossingen bedenken en een autodidactische houding. Dit houdt in dat hoogbegaafden kinderen eenvoudig zelf dingen kunnen leren en weinig informatie nodig hebben om het complete plaatje te snappen. Dit heeft minder te maken met goed leren, opletten en daardoor successen behalen op school.

Een veelgemaakte fout is dat hoogbegaafden kinderen het uitmuntend doen op school. In veel gevallen is dit juist het tegenovergestelde omdat scholing niet gericht is op de manier van denken van hoogbegaafden. Hier zullen we later verder op ingaan.

Hoogbegaafden kinderen leren beter down-up dan top-down. Dat betekent dat zij beter beginnen bij het complete plaatje en dan vanzelf de details kunnen bedenken. Op scholen wordt over het algemeen juist top-down onderwezen. Kleine gebeurtenissen of zaken worden volledig uitgelegd om vervolgens het hele plaatje te kunnen begrijpen.

Verbanden kunnen zien

Kenmerkend aan hoogbegaafd zijn, is het snel kunnen herleiden van verbanden. Als A + B, C is, dan moet C-B, A zijn. Door snel verbanden te kunnen zien, zullen hoogbegaafden snel(ler) kunnen leren en begrijpen. Dit houdt in dat zij minder lang uitleg nodig hebben en dat zij uit zichzelf de les snappen. Dit kan lastig zijn voor juffen en meesters omdat dit over kan komen als ongeïnteresseerd.

Verbanden kunnen zien, slaat niet alleen op rekenkundige formules, ook begrijpend lezen, taalgebruik en het leren van nieuwe talen is daardoor een stuk eenvoudiger voor hoogbegaafden.

Creativiteit

Het eenvoudig kunnen ontdekken van verbanden is ook handig op creatief vlak. Dit is ook kenmerkend voor hoogbegaafden. Zij zijn niet alleen uitmuntend op het gebied van intellect, maar het zijn ook vaak creatieve uitblinkers. Zij kunnen op jonge leeftijd al goed tekenen of muziek maken. Het ontdekken van composities of het tekenen van ingewikkelde structuren op jonge leeftijd is eenvoudig voor hoogbegaafden.

Taalgebruik

Een opvallend verschijnsel is het taalgebruik van kinderen die hoogbegaafd zijn. In veel gevallen is de taalontwikkeling op een hoger niveau dan de leeftijdsgenoten. Dit is merkwaardig omdat zij vaak dezelfde sociale contacten hebben. Wanneer jouw zoon of dochter woordkeuzes of zinsconstructies gebruikt die eigenlijk veel te moeilijk zouden zijn, kan dit een teken zijn dat jouw zoon of dochter hoogbegaafd is. Dit is al goed te merken op jonge leeftijd. Het heeft weer alles te maken met het beter kunnen inzien van verbanden. Hierdoor kan een hoogbegaafd kind op jonge leeftijd al eenvoudig de grammatica begrijpen voor oudere kinderen.

Een gevolg hiervan is dat jouw zoon of dochter ook vaak beter kan lezen. Hij of zij leest op jonge leeftijd al boeken voor oudere kinderen. Hierdoor gaat de taalontwikkeling nog sneller

Concentratie en verveeldheid

Hoogbegaafd zijn is niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Veel mensen denken dat hoogbegaafd zijn samen gaat met super slim zijn en daardoor nooit moeite hoeven doen om iets tele begrijpen. Het tegendeel is vaak waar. Zeker op jonge leeftijd kunnen hoogbegaafden kinderen juist de plank mislopen. Doordat zij veel beter zelf kunnen leren en beter down-up dan top-down leren, zijn ze vaak minder succesvol op school. Hoogbegaafde kinderen komen juist vaak moeilijker mee en hebben problemen met concentreren. Dit komt doordat zij vaak zelf het probleem al hebben uitgevogeld en hier vervolgens nog een hele les naar moeten luisteren. Zij zullen eerder afleiding zoeken en kunnen daarom door juffen en meesters gezien worden als 'moeilijk'.

Door het gebrek aan intellectuele prikkels op school, kunnen hoogbegaafden kinderen zich ook sneller vervelen. School is saai en daardoor zullen zij minder goed hun best gaan doen. De kans is groot dat jouw hoogbegaafde zoon of dochter vervolgens zelf uitdaging gaat zoeken. Dit kan zijn door te tekenen tijdens de les of eigen lessen te maken. Wanneer dit niet opgepikt wordt als een symptoom van hoogbegaafdheid, kan dit tot veel problemen leiden op school.

Sociale ontwikkeling

Hoogbegaafden kinderen hebben niet altijd de perfecte sociale aansluiting met kinderen van hun eigen leeftijd. Het zijn vaak buitenbeentjes van de klas of kunnen moeilijk hechte vriendschappen maken. Dit heeft alles te maken met het feit dat zij vaak op intellectueel gebied een stuk ouder zijn dan leeftijdsgenoten. Het komt vaak voor dat zij liever met oudere kinderen of volwassenen omgaan. Dit komt doordat deze meer op een lijn zitten met jouw zoon of dochter.

IQ test

Kun jij ja en amen zeggen op al het bovenstaande als het gaat om jouw zoon of dochter? De kans is dan erg groot dat jouw zoon of dochter hoogbegaafd is. Een manier waarop dit getest kan worden, is aan de hand van een IQ test. Kinderen die hoogbegaafd zijn, zullen buitengewoon hoog scoren op de IQ test. Dit komt omdat deze test alles te maken heeft met snel verbanden kunnen zien en logisch nadenken. Komt jouw kind hoog uit de test? Dan is jouw kind zeker hoogbegaafd.

Hoogbegaafdheid heeft vele voordelen voor jonge kinderen, maar het is niet alleen rozengeur en maneschijn. Het is zoveel meer dan 'alleen maar slim zijn'. Je doet er als ouder goed aan om op jonge leeftijd al een IQ test te laten doen wanneer je het vermoeden hebt dat jouw zoon of dochter hoogbegaafd is. Vervolgens kun je altijd een coach in de hand nemen om samen met jouw zoon of dochter beter om te leren gaan met zijn of haar problemen op school. Want in tegenstelling dan dat men doet vermoeden, jonge kinderen die hoogbegaafd zijn, hebben vaak juist problemen op school. Hun verveling of gebrek aan concentratie wordt gezien als laksheid in plaats van een gebrek aan intellectuele prikkeling. Kun jij het bovenstaande herkennen in jouw zoon of dochter? Laat dan eens een IQ test doen om te zien of hij of zij hoogbegaafd is.