Cyberpesten: wat is het en hoe ga je ermee om?

Pesten is, helaas, nog steeds iedere dag aan de orde. Waar vroeger sommige kinderen het vooral op en rond het schoolplein moesten ontgelden, is er door de komst van internet een heel nieuwe manier van pesten ontstaan. Hierdoor worden kinderen niet alleen tijdens schooltijden gepest, maar ook online wanneer ze thuis zijn. Dit wordt cyberpesten genoemd. Het uitschelden, beledigen en afkraken gebeurd dan via sociale netwerken of in chats. Maar liefst acht procent van de Nederlandse jongeren geeft in verschillende enquêtes aan ooit te hebben geleden onder cyberpesten. Het is dus belangrijk dat ouders goed weten wat deze nieuwe manier van pesten precies is en wat je kunt doen als je kind eronder lijdt. In dit artikel lees je er over en krijg je tips die je van pas kunnen komen, ook als je vermoedt dat je kind meedoet aan cyberpesten.

Wat is cyberpesten precies?

Waar het pesten op het schoolplein vaak fysiek is, is cyberpesten verbaal en online. Deze manier van pesten vindt plaats op internet en sociale netwerken zoals Instagram, Facebook, TikTok en Whatsapp. Hierbij kan het gaan om privé berichten de gestuurd worden naar het slachtoffer waarbij er nare opmerkingen worden gemaakt of wordt gescholden. Ook kan het gaan om het delen van foto’s of filmpjes waarvan het slachtoffer niet wil dat die door anderen wordt gezien. Een ander kenmerk is het buitensluiten van het slachtoffer van bepaalde chatgroepen. Dit alles heeft een zeer traumatiserende werking op zowel volwassenen als kinderen. Vaak is het zelfs zo dat cyberpesten veel heftiger is dan het pesten van vroeger. Dit komt omdat internet de mogelijkheid aan de pester geeft anoniem te blijven. Dit zorgt voor veel frustratie, omdat het gepeste kind dan niet weet uit welke hoek de dreiging komt. Het is veel gemakkelijker een nare opmerking te maken en mensen tegen elkaar op te zetten vanuit een veilig huis, dan wanneer iemand dit face-to-face doet. Een privé foto of filmpje wordt daarnaast gemakkelijk met één druk op de knop gedeeld. Ook maakt deze vorm van pesten meer indruk, omdat er voor het slachtoffer geen ontkomen aan is. Smartphones en computers zijn een vast onderdeel van het dagelijks leven, dus het pesten zal ook elk moment aanwezig zijn.

Hoe kun je cyberpesten herkennen?

Één van de kenmerkende dingen van cyberpesten is dat het niet in het openbaar gezien wordt. Alles vind plaats via een scherm en dus is het lastiger op te merken. Toch is het belangrijk dat je als ouders goed in de gaten hebt of je kind lijdt onder cyberpesten en gelukkig zijn er een aantal aanwijzingen waardoor je het pesten kunt herkennen en aan de bel kunt trekken. Merk je bijvoorbeeld dat je kind de laatste tijd de telefoon weglegt of een scherm afsluit wanneer je zijn of haar kamer binnenkomt? Dat kan betekenen dat hij of zij niet wil dat je iets ziet. Daarbij kan het voorkomen dat je kind zijn of haar mobiel niet aan je wil uitlenen, omdat je er dan achter zou kunnen komen wat er aan de hand is. Wat vaak ook een teken is, is dat je kind stiller is dan normaal, droevig is zonder direct zichtbare reden of zich vaker terugtrekt naar zijn of haar kamer. Ook een toename van angst en buikpijn kan een teken zijn dat je kind erg gestrest is en niet goed in zijn of haar vel zit. Het is duidelijk dat deze tekenen ook met iets anders te maken kunnen hebben, maar het is belangrijk dat wanneer je dit merkt als ouder, je met je zoon of dochter praat en probeert er achter te komen wat er aan de hand is.

Als je kind wordt gepest

Als je erachter komt dat je kind online wordt gepest, is het belangrijk dat je hem of haar zo snel mogelijk de juiste hulp biedt. Probeer daarbij vooral niet de woede de overhand te laten nemen, je kind heeft daar namelijk niets aan. Communiceer goed, geef aan dat het goed is dat je kind naar je toe is gekomen of erover praat. Bij cyberpesten is het daarnaast belangrijk dat je zo veel mogelijk bewijs van het pesten verzamelt. Dit doe je bijvoorbeeld door het maken van een screenshot van een chat. Als de pesters anoniem zijn, blokkeer dan direct de accounts op alle sociale media. Als de pesters bekenden van school zijn, dan is het belangrijk contact op te nemen met leerkrachten, zodat ook daar het probleem kan worden aangepakt. Leer je kind daarnaast ook te stoppen met reageren op nieuwe chats of berichten en het direct te melden wanneer hij of zij opnieuw wordt lastig gevallen. Daarnaast is het aan te raden hulp te zoeken bij een derde, vooral als je merkt dat je kind door het pesten psychologische schade heeft opgelopen.

Vermoed je dat je kind een ander pest?

Het kan natuurlijk ook voorkomen dat je vermoedt dat je kind de pester is. Ook dan zijn er bepaalde zaken waar je rekening mee moet houden. Allereerst is praten heel belangrijk. Maak duidelijk dat pesten absoluut niet kan en vertel wat de gevolgen kunnen zijn. Probeer er ook achter te komen waarom je kind pest. Vaak ligt er onzekerheid aan ten gronden. Leer je kind dat een ander daarvoor niet hoeft te boeten en dat pesten niet de oplossing is. Zoek ook in dit geval eventueel psychologische hulp. Daarnaast is het uitdelen van een passende straf ook noodzakelijk. Stel bijvoorbeeld een regel in waarbij je zijn of haar smartphone iedere dag controleert en dat excuses aan het slachtoffer wordt gemaakt. Wat doe jij verder als ouder als je kind een pester is? 

Tips

Er zijn een aantal dingen die je als ouder kunt doen om cyberpesten te voorkomen. Zet de computer bijvoorbeeld op een centrale plek in de woonkamer. Zo kun je meer controle uitoefenen. Praat er daarnaast regelmatig over met je kind, ook als er nog niets aan de hand is. Het moet voor je kind duidelijk zijn dat als er iets naars op internet gebeurd, dat met jou besproken kan worden. Daarnaast is ook voorlichting belangrijk over hoe je je op internet gedraagt. Daarbij hoort dat anonieme, gemene berichten sturen niet oké is.