Is melk inderdaad de witte motor voor je kleuter en hebben kinderen melk nodig om sterke botten te krijgen? Of is het een verkooppraatje van de melkindustrie. Geeft melk alle nodige voedingsstoffen of kunnen we deze ook elders vandaan halen? En wat dan met lactose intolerantie? Het is vaak moeilijk om de ware aard van voeding te achterhalen omdat reclame niet objectief. Als bewuste ouder ben je verantwoordelijk voor de gezondheid van je kleuter en wil je alleen maar het beste voor je kind. Jij bent degene waarvan het volledig afhankelijk is en zorgen voor een optimale gezondheid is best een zware verantwoordelijkheid.

Daarom is het verstandig om de pro's en contra's van melk af te wegen en te bekijken hoe je je kleuter een degelijke basis meegeeft als het om zijn of haar gezondheid gaat. Is melk gezond voor je kleuter?

Wiens woord men spreekt…

Rond 1930 stortten de zuivelfabrieken zich op een grootschalige landelijke reclame waarbij moeders werden aangespoord om meer melk te gaan gebruiken in de huishouding. Omdat het resultaat niet was zoals men hoopte deden ze er in 1957 een schepje bovenop. Toen werden alle registers opengetrokken en met, aan het fascisme grenzende posters, werden ouders bijna verplicht om hun kroost minstens drie glazen melk per dag op te dringen. De M-brigade werd opgericht en algauw telde deze stichting meer dan honderdduizend jonge leden. Het feit dat ze een herkenbaar embleem op de mouw gespeld kregen en andere geschenken zal aan de snelle groei van de stichting niet vreemd geweest zijn.

De witte motor of de witte sloper?

Omdat de wereld nog in opbouw was na de oorlog en er een overschot was aan melkproducten, nam de zuivelindustrie dankbaar gebruik van deze periode. De overtuiging dat melk rijk is aan calcium en men dit nodig had om een sterke botstructuur op te bouwen werd zwaar gepromoot. Tegenwoordig is men niet meer zo overtuigd van de goede gevolgen van melk consumeren en gaan steeds meer stemmen op dat het gebruiken van melk hart- en vaatziekten veroorzaakt. Onderzoekers beweren dat eiwitten, die ingenomen worden door melk te drinken, de opname van calcium afremt. Caseïne en de hormonenpreparaten die vaak toegediend worden aan koeien worden verdacht de oorzaak te zijn van verschillende soorten kanker.

De grote boosdoener voor de negatieve bevindingen rond melkgebruik zou lactose of melksuiker zijn. Zo werd o.a. aangetoond in een Zweeds grootschalig onderzoek dat mensen die veel melk gebruiken in hun dieet, vaker botbreuken vertoonden dan wie geen of nauwelijks melk dronk. De overtuiging dat lactose niet zo gezond is, is gestoeld op het feit dat dezelfde test gedaan werd bij mensen die geen melk maar yoghurt gebruikten en zij zelden tot geen botbreuken opliepen. Ook houdt men caseïne verantwoordelijk voor het verstoren van groeihormoon igf-1. Ons lichaam, zo stelt een andere onderzoeker, heeft de mogelijkheid om lactose af te breken, maar worstelt nog steeds met melkeiwitten.

Matigheid schaadt niet, ook al is het opvallend dat een product het blijkbaar nodig heeft om op alle manier gepromoot te worden door de zuivelindustrie. Men waarschuwt vooral voor zoete melkdrankjes met of zonder vruchten want intussen is het duidelijk dat suiker en suiker vervanger sowieso geen gezonde keuze is.

Zijn er gezonde alternatieven voor koemelk?

Er wordt vaak beweerd dat melk van geiten, schapen en paarden gezonder is dan koemelk. Ze zijn allemaal even rijk aan hoge dosissen eiwitten en mineralen die melk eigenlijk helemaal ongeschikt maakt voor kinderen tot de leeftijd van ongeveer anderhalf jaar. Wel zijn de vetzuurmoleculen veel kleiner wat er voor zorgt dat deze lichter verteerbaar is dan koemelk. Zowel de niertjes, die nog niet helemaal volgroeid zijn, als het spijsverteringsorgaan worden overbelast bij het drinken van dierlijke melk. Degelijk en grootschalig onderzoek werd helaas nog niet gevoerd over dit onderwerp, wat ervoor zorgt dat er geen zwart op wit bewijs gevoerd kan worden.

Tegenwoordig kun je bij de supermarkten alternatieven vinden die 100% plantaardig zijn en in principe een goed alternatief kan zijn voor wie zich de vraag stelt 'is melk gezond voor je kleuter'. Denk maar aan amandelmelk, soja-, hennep-, cocos- en havermelk die bijna overal verkrijgbaar zijn. Deze melksoorten zijn lactosevrij en zitten boordevol antioxidanten, kalium, ijzer, fosfor en andere mineralen. Op zich dus een prima alternatief maar ook hier is voorzichtigheid geboden. Meestal, en dan vooral bij sojaproducten, wordt gebruik gemaakt van gemodificeerde en genetisch gemanipuleerde planten die veel minder voedzaam zijn dan de organische of biologische.

To Bio or not to bio

Organische producten zijn per definitie niet biologisch maar biologische teelt is altijd organisch. Misschien een beetje verwarrend maar dit komt vooral omdat de Engelse benaming voor biologisch met 'organic' aangeduid wordt. Hier spreken we over organisch wanneer we plantaardig bedoelen. De meerprijs die je betaalt voor plantaardige melksoorten van biologische teelt weegt niet op tegen de rijke voedingswaarde die ze te bieden hebben. Wanneer je je dus afvraagt 'Is melk gezond voor je kleuter?' zul je begrijpen dat deze vraag niet zo eenvoudig te beantwoorden is. Een goede balans vinden in de voor-en-tegens zal wellicht de beste oplossing geven. Alles hangt af van de gesteldheid van jouw kleuter en de hoeveelheid melk die hij gebruikt.