Tweetalig onderwijs: Hoe jonger hoe beter?

Er zijn steeds meer basisscholen waar kinderen in plaats van in groep 7, al in groep 1 Engelse les krijgen. In Nederland zijn er verschillende typen basisscholen om uit te kiezen. Tegenwoordig kun je dus ook kiezen of je voor een basisschool wilt gaan waar jouw kind al op jonge leeftijd een vreemde taal leert. Vraag jij je af of tweetalig onderwijs iets voor jouw kind is op jonge leeftijd? Wij zetten alle voor- en nadelen van tweetalig onderwijs op vroege leeftijd op een rijtje.

Vroeg vreemdetalenonderwijs (vvto): wat is het?

Tweetalig onderwijs op jonge leeftijd wordt vroeg vreemdetalenonderwijs (vvto) genoemd. Deze term houdt in dat leerlingen al vroeg een vreemde taal aangeboden krijgen. Vaak gaat het om kinderen die al in groep 1 een andere taal leren. Meestal is dit Engels, maar het kan ook Duits, Frans of Spaans zijn. De nadruk ligt in de onderbouw op het begrijpen en leren spreken van een vreemde taal. Op een oudere leeftijd leren de kinderen ook lezen en schrijven in de tweede taal.

In Nederland zijn er ruim 1.150 basisscholen die vroeg vreemdetalenonderwijs aanbieden, zegt het Nuffic, de Nederlandse organisatie voor internationalisering in onderwijs. In de wet is opgenomen dat het basisscholen is toegestaan om 15 procent van de lestijd te besteden aan Engels, Frans of Duits. Dit is omgerekend zo’n vier uur per week. Voor het aanbieden van Spaans als tweede taal heeft een basisschool een speciale ontheffing nodig.

Waarom kiezen voor vvto?

Er zitten verschillende voordelen aan het kiezen van vvto. Een kind pikt een tweede taal namelijk makkelijker op, hoe jonger hij of zij deze aangeboden krijgt. Kinderen zijn dan ook niet bang om een tweede taal te spreken, een spelletje te spelen in een tweede taal of te zingen in een vreemde taal. Door kinderen op vroege leeftijd al spelenderwijs in aanraking te laten komen met een vreemde taal, gaat het leren van deze taal zo goed als vanzelf. Hoe jonger hoe beter gaat met tweetalig onderwijs op bepaalde vlakken wel degelijk op.

De hersenen van jonge kinderen worden extra gestimuleerd door een tweede taal te leren. Ze ontwikkelen dus een talenknobbel door al zo jong mogelijk aan een vreemde taal te worden blootgesteld. Daarbij maakt het leren van een vreemde taal kinderen internationaal bewust. Op latere leeftijd kan het erg praktisch zijn om vreemde talen te spreken op een hoog niveau. Hierdoor vergroot het bijvoorbeeld de kans om binnen te komen bij bepaalde opleidingen of zelfs later in de carrière.

Sterkere academische prestaties

Tweetaligheid zou een positieve invloed hebben op academische prestaties. Kinderen die tweetalig onderwijs hebben genoten op jonge leeftijd kunnen makkelijk tussen talen schakelen. Hierdoor ontwikkelen ze een flexibele manier van denken die ze helpt bij het oplossen van problemen en abstract denken. Deze zaken zijn beide erg belangrijk bij het leren van nieuwe dingen. Ook helpt dit kinderen bij het filteren van irrelevante informatie. Zeker in een later stadium van hun leven is dit ontzettend handig.

Daarbij wijst onderzoek uit dat tweetaligheid er niet alleen voor zorgt dat het brein beter wordt in het leren van nieuwe talen, maar de kinderen ook respectvoller en meer accepterend maakt richting andere culturen. Hierdoor vermindert het ingebouwde vooroordelen. Kinderen die al op jonge leeftijd een vreemde taal aanleren zijn dus een stuk minder gelimiteerd in hun denken en opent vele deuren.

Sociale en emotionele voordelen

Wanneer kinderen vloeiend communiceren in een andere taal profiteren ze niet alleen van academische voordelen, maar dit versterkt ook het sociale en emotionele bereik van kinderen. Kinderen die al jong tweetalig onderwijs hebben genoten of tweetalig worden opgevoed zijn over het algemeen beter in het herkennen van sociale signalen. Ook overwinnen ze gemakkelijker verlegenheid in groepen, hebben ze meer zelfvertrouwen en hebben ze sterkere luistervaardigheden. Dit komt van pas bij allerlei sociale aangelegenheden, van het maken van nieuwe vrienden tot het integreren in een onbekende of nieuwe omgeving.

De nadelen van tweetalig onderwijs op vroege leeftijd

Niet iedereen is overtuigd van de voordelen van vroeg vreemdetalenonderwijs. De tegenstanders geven aan dat het nauwelijks effect zou hebben om kinderen al jong een tweede taal te leren op school. Hierdoor zou het niet voor de voorsprong zorgen waarvoor sommige ouders hiervoor kiezen. Ook bestaat er een risico dat het aanleren van een vreemde taal op vroege leeftijd ten koste gaat van het Nederlands.

Ook is het belangrijk om goed na te vragen bij de basisschool die je op het oog hebt hoeveel tijd ze aan de tweede taal besteden. Het blijkt dat dit sterk verschilt tussen tweetalige basisscholen, waardoor er bij het doorstromen naar het middelbare onderwijs geen sprake is van een gelijkwaardig niveau.

Tweetaligheid op het kinderdagverblijf

De taalvaardigheid van jouw kind kan nog eerder ontwikkeld worden. Zo kun je kiezen voor een tweetalig kinderdagverblijf. Waar veel traditionele kinderdagverblijven eerst focussen op de ontwikkeling van één taal, voordat de kinderen geïntroduceerd worden aan een volgende taal op latere leeftijd, worden de kids hier op veel jongere leeftijd blootgesteld aan een tweede taal. Doorgaans gebeurt dit door middel van constante blootstelling aan de vreemde taal en ESL les. Op kinderdagverblijven gaat het meestal om de combinatie van Nederlands en Engels.

Een belangrijke voorwaarde bij het leren van een vreemde taal op zo’n jonge leeftijd, is dat het kind actief ondersteund en gestimuleerd wordt. Ook moet je kind de taal leren van iemand die deze uitstekend beheerst. Een tweetalig educatief programma op de opvang bereid je kind voor op de volgende stapjes in het leven. Zo is er een optimale aansluiting op zowel het Nederlandse schoolsysteem als het schoolsysteem van de International School.

Schooladvies na vroeg tweetalig onderwijs

Leerlingen die vvto hebben gedaan op de basisschool en dit tweetalig onderwijs willen voortzetten, kunnen kiezen voor een tto-school. Hier krijgen ze, net als op de basisschool, een gedeelte van de lessen op het voortgezet onderwijs in het Engels. Dit is niet alleen mogelijk op het vwo, maar ook op havo- en vmbo-niveau. Het is natuurlijk zonde als je kind in de brugklas weer van voren af aan zou moeten starten met het Engels waar op de basisschool al zoveel aandacht aan besteedt, is. Daarom hebben verschillende basisscholen en middelbare scholen afspraken over een doorlopende leerlijn. Zo kunnen leerlingen bijvoorbeeld een IEP Eindtoets Engels maken aan het eind van de basisschool periode. Hiermee kan het ERK-niveau van de leerling bepaald worden.