Medicijngebruik tijdens borstvoeding

Een versterkt afweersysteem voor de baby en de hechting tussen moeder en kind zijn slechts twee van de vele redenen die genoemd worden om voor borstvoeding te kiezen. Voor moeders die aan de medicijnen zitten vormt dit een dilemma. Er is namelijk veel onduidelijkheid over de vraag of borstvoeding en medicijngebruik wel gecombineerd kunnen worden.

Vaak denken mensen dat dit niet zo is. Dat is ook logisch want de bijsluiters van de meeste medicijnen raden af om deze te combineren met borstvoeding. Voor moeders die medicatie gebruiken is er echter goed nieuws: niet in alle gevallen hoeven zij te kiezen tussen hun eigen gezondheid en die van hun baby. In sommige gevallen kunnen moeders gewoon doorgaan met hun medicijngebruik tijdens de borstvoeding. Dit kan bepaald worden op basis van verschillende factoren, zoals de conditie van de baby en het type medicijn. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over medicijngebruik tijdens de borstvoeding.

Hoe wordt moedermelk eigenlijk gemaakt gemaakt?

Om te begrijpen hoe medicijnen de gezondheid van een baby zou kunnen beïnvloeden is het belangrijk om te weten hoe jouw lichaam moedermelk produceert. De lichaam van het moeder breekt de eiwitten, koolhydraten en vetten bijna helemaal af. Het resultaat van deze spijsvertering zijn bouwstenen, die via de darm in het bloed terechtkomen. Vervolgens kunnen de melkklieren in de borst de bouwstenen uit het bloed opnemen, en daarmee moedermelk produceren. In deze melk zitten suikers en eiwitten die alleen door de melkklieren gemaakt en dus uniek zijn in een lichaam. Deze melkklieren selecteren alleen de stoffen uit het bloed die nodig zijn voor het produceren van melk, en functioneren dus als een soort filter.

Beïnvloedt medicatie de gezondheid van mijn baby?

Of jouw medicijnen invloed kunnen hebben op jouw moedermelk en dus jouw baby hangt af van verschillende factoren.

Ten eerste hangt het effect van medicatie af van het type medicijn dat wordt ingenomen. Zoals hierboven beschreven, wordt moedermelk geproduceerd met bouwstenen die uit het bloed gehaald worden. Via het bloed kunnen medicijnen in de moedermelk terecht komen. Jouw medicatie kan dus alleen in de moedermelk terechtkomen, als zich daarvan een hoge concentratie in het bloed bevind. Dit is niet bij alle medicijnen het geval. Als een geneesmiddel oraal ingenomen wordt, dan zal een gedeelte daarvan al door de jouw lever zijn afgebroken tegen de tijd dat het in jouw bloed en dus de moedermelk terecht komt. Als de medicatie via een injectie wordt ingebracht, dan bereikt juist een hogere concentratie het bloed direct.

Ten tweede wordt de invloed van medicatie bepaald door de conditie van de baby zelf. Zo zijn oudere en gezondere baby’s beter in staat om het medicijn af te breken. Voor kinderen tussen 6 en 18 maanden is het risico bijvoorbeeld laag, terwijl baby’s jonger dan vier maanden een matig risico lopen bij het binnenkrijgen van bepaalde geneesmiddelen. Voor pasgeborenen of baby’s die prematuur geboren zijn is het risico erg hoog, omdat bij deze groepen de nieren en lever in mindere mate in staat zijn om de stoffen in het bloed af te breken. Daarnaast is het natuurlijk ook van belang hoeveel moedermelk de baby’s binnenkrijgen, aangezien dit de concentratie van de medicinale stoffen in het bloed beïnvloedt.

Wat kunnen de gevolgen zijn van medicijngebruik tijdens de borstvoeding?

Ten eerste kan medicatie de kwaliteit en de kwantiteit van produceerde moedermelk beïnvloeden. Welk effect geneesmiddelen hebben op de moedermelk hangt af van de werkzame stoffen. Zo bevorderen stoffen zoals domperidon en metoclopramide de melkproductie. Onder andere Bromocriptine, clomifeen en ergotamine remmen de productie van moedermelk juist af. Naast de hoeveelheid, kunnen stoffen zoals oestrogenen ook de samenstelling van de melk veranderen. Bovendien kunnen medicijnen die oxytocine de ‘toeschietreflex’ verhinderen. Hierdoor begint de melk niet direct te stromen zodra de baby aan de borst zuigt.

Medicatiegebruik tijdens het de borstvoeding heeft in het ergste geval ook een direct effect op de baby. De verschijnselen verschillen per geneesmiddel. Antibioticamiddelen brengen diarree teweeg, bij het gebruikt van psychische geneesmiddelen treed er sufheid op, en allergiepillen veroorzaken prikkelbaarheid. Als je baby minder drinkt en meer huilt dan kan dit er op wijzen dat uw medicatie problemen veroorzaakt.

Praktisch advies

• Bij het kiezen van de medicatie zijn er verschillende dingen die je in acht kan nemen. Zo is het verstandig om medicijnen die niet noodzakelijk zijn, zoals kruidenpreparaten en supplementen te vermijden. Kies ook altijd voor een medicijn dat in beperkte mate wordt opgenomen door het gehele lichaam, zoals inhalatietherapie of lokale therapie. Ook kan je geneesmiddelen selecteren die in beperkte mate worden opgenomen in de moedermelk. Dit zijn bijvoorbeeld medicijnen met een hoge eiwitbinding, zwak zure geneesmiddelen en medicatie die ook door kinderen ingenomen mag worden.
• Neem bij het besluit over medicatie tijdens de borstvoeding de conditie van het kind in overweging. Jongere en zieke baby’s zijn minder goed in staat om stoffen in hun bloed af te breken. Het is ook belangrijk om te kijken naar de verhouding van borstvoeding tot het andere voedsel dat de baby binnenkrijgt. Als de baby ook veel andere vormen van voeding binnenkrijgt, wordt hij of zij minder aan de stoffen blootgesteld.
• Als de medicatie van korte duur is, kan je ook tijdelijk stoppen met de borstvoeding. De melk wordt tijdens deze periode afgekolfd en niet gebruikt. De baby kan dan voeding uit de fles krijgen, of moedermelk van voor het medicijngebruik.
• Als het langdurig gebruik van geneesmiddelen noodzakelijk is, kan je soms in overleg met de dokter doorgaan met de borstvoeding. Dit is het geval dat de mogelijke negatieve gevolgen van de medicijnen bij baby’s nauwelijks voorkomen. De baby wordt dan wel goed in de gaten gehouden. Daarnaast is het een optie om een gedeeltelijk over te stappen op melk uit de fles, om de blootstelling aan het medicijn te verminderen.
• Het is altijd belangrijk om je arts of apotheker over het medicijngebruik tijdens de borstvoeding te raadplegen. Zij hebben meer informatie over de stoffen die in medicijnen zitten en of het verantwoord is om door te gaan met het nemen van bepaalde geneesmiddelen.