Hoe herken je dyslexie?

Dyslexie is een specifieke leerstoornis bij het lezen. Kinderen met dyslexie hebben problemen met het nauwkeurig en vloeiend lezen. Ze kunnen ook moeite hebben met begrijpend lezen, spellen en schrijven. Maar hoe herken je dyslexie? Hier lees je hoe je de symptomen van dyslexie kan ontdekken. Een kleine handleiding hoe je het best dyslexie benadert en strategieën die je bij je thuis kan uitproberen.

Wat is de omschrijving van dyslexie?

Dyslexie is een levenslange aandoening die het moeilijk maakt voor mensen om te lezen. Het is geen uitzondering op de regel hoeveel kinderen met dyslexie kampen. Sommige deskundigen beweren dat het aantal tussen vijf en tien procent ligt. De reden waarom experts dit niet helemaal kunnen inschatten, heeft te maken dat dyslexie op verschillende manieren kan worden gedefinieerd. Dyslexie is vooral een probleem met het nauwkeurig en vloeiend lezen. Kinderen kunnen problemen ondervinden bij het beantwoorden van vragen over iets dat ze hebben gelezen. Maar wanneer het voor hun wordt voorgelezen, hebben ze misschien helemaal geen problemen. Maar dyslexie kan ook wel andere vaardigheden veroorzaken, waaronder:

• begrijpend lezen
• spelling
• schrijven
• wiskunde

Sommige buitenstaanders beweren dat dyslexie een visueel probleem is. Ze zien het als kinderen die letters omkeren of achteruit schrijven. Maar dyslexie heeft helemaal niets te maken met het gezichtsvermogen of het lezen van brieven in de verkeerde richting. Om alle vooroordelen over dyslexie de kop in te drukken: dyslexie is ook niet het probleem van intelligentie omdat de kinderen net zo slim zijn als hun leeftijdgenoten. Gelukkig zijn er voldoende ondersteuningen, onderwijsbenaderingen en strategieën om hen te helpen en te gedijen op school.

Tien successtory's van beroemdheden die dyslexie hebben

Kinderen met dyslexie kunnen voor veel uitdagingen staan. Maar wetende dat anderen dezelfde uitdaging hebben gehad en met lof slaagden in hun beroepsloopbaan, kan een enorme bron van aanmoediging zijn. Deel deze dyslexie triomfen met je kind:

• Richard Branson, dyslexie
• Whoopi Goldberg, dyslexie
• Albert Einstein, dyslexie
• Cher, dyslexie en dyscalculie
• Mick Fleetwood van Fleetwood Mac, dyslexie
• Wubbo Ockels, dyslexie
• Jamie Oliver, dyslexie
• Jennifer Anniston, dyslexie
• Tom Cruise, dyslexie
• Leonardo Da Vinci, dyslexie

De symptomen van dyslexie:

Hoe herken je dyslexie bij je kind? Daarvoor zal je enkele parameters in acht moeten nemen. Dyslexie beïnvloedt mensen in verschillende mate. Daarnaast kunnen de symptomen van kind tot kind verschillen. Over het algemeen ontdek je het langzamerhand omdat je kind onnauwkeurig is bij het lezen en problemen heeft met de spelling. Bij sommige kinderen kan dyslexie ook van invloed zijn op schrijven, wiskunde en taal.

De betekenis over decoderen van woorden

Een belangrijke herkenning van dyslexie bij kinderen is dat ze heel veel moeite hebben met het decoderen van woorden. Dit is het vermogen om letters aan klanken aan te passen en vervolgens die vaardigheid te gebruiken om woorden nauwkeurig en vloeiend te lezen. De hoofdreden waarom kinderen moeite hebben met decoderen is dat ze vaak worstelen met meer basale vaardigheden in het onderbewustzijn. Dit is het vermogen om individuele geluiden in woorden te herkennen. Problemen met deze vaardigheid kunnen al in de kleuterklas voorkomen.

Dyslexie herkennen op verschillende leeftijden

Bij sommige kinderen wordt dyslexie pas later herkend als ze moeite hebben met meer ingewikkelde vaardigheden. Deze kunnen grammatica, begrijpend lezen, vloeiend lezen, zinsstructuur en meer diepgaand schrijven omvatten. Kinderen met dyslexie kunnen lezen best vermijden, zowel hardop als voor zichzelf. Ze kunnen zelfs angstig en gefrustreerd geraken tijdens het lezen. Dit kan zelfs gebeuren nadat ze de basisprincipes van het lezen helemaal onder de knie hebben. Tekenen van dyslexie kunnen er op verschillende leeftijden heel anders uitzien. Hier zijn enkele voorbeelden van herkenning van dyslexie:

Peuter

• heeft moeite om te herkennen of twee woorden rijmen
• heeft het moeilijk met het wegnemen van het begingeluid van een woord
• problemen met het aanleren van nieuwe woorden
• heeft vooral problemen met het herkennen van letters en die te matchen met geluiden

Lagere school

• heeft problemen met het weghalen van het middelste geluid van een woord of het mengen van verschillende geluiden om een woord te maken
• vergeet snel hoe woorden moeten worden gespeld nadat ze zijn bestudeerd
• door woordprobleem is wiskunde een struikelblok

Middelbare school

• springt vaak over kleine woorden bij het voorlezen
• leest niet op het verwachte niveau
• geeft de voorkeur aan meerkeuze vragen of geeft korte antwoorden

Mogelijke oorzaken van dyslexie

Wetenschappers hebben nog niet precies vastgesteld wat de oorzaak is van dyslexie. Ze weten wel dat genen en hersenverschillen een rol spelen. De hersenen kunnen veranderen. Studies tonen aan dat de hersenactiviteit bij mensen met dyslexie verandert nadat ze de juiste begeleiding hebben gekregen. Enkele mogelijke oorzaken van dyslexie:

Genen en erfelijkheid

Dyslexie komt heel vaak voor in gezinnen. Ongeveer veertig procent van broers en zussen van kinderen met dyslexie heeft dezelfde moeite met lezen. Maar liefst vijftig procent van de ouders van kinderen met dyslexie heeft het ook. Wetenschappers hebben ook een aantal genen gevonden die verband houden met problemen bij het lezen en verwerken van taal.

Hersenen anatomie en activiteit

Studies hebben hersenverschillen aangetoond tussen mensen met en zonder dyslexie. Deze verschillen komen voor in hersengebieden die betrokken zijn bij belangrijke leesvaardigheden. Die vaardigheden zijn: hoe geluiden in woorden worden weergegeven en herkennen hoe geschreven woorden eruit zien.

Hoe wordt dyslexie nu eigenlijk vastgesteld?

De enige manier om er achter te komen of je kind dyslexie heeft, is door middel van een evaluatietest. Je kan dat privé laten uitvoeren of op school wat volledig gratis is. Het hebben van een diagnose zorgt ervoor dat je kind begeleiding krijgt op school. Maar voor dat je een evaluatie aanvraagt, is het belangrijk om eventuele medische problemen uit te sluiten. Zo kan de arts van je kind bijvoorbeeld kijken naar zicht- of gehoorproblemen. Er zijn ook professionele mensen zoals klinische psychologen of schoolpsychologen die een nauwkeurige diagnose kunnen stellen. Een evaluatietest onderwerpt je kind aan verschillende doelgerichte testen. Een psycholoog zal op zoek gaan naar andere dingen die het leren van je kind in de weg kunnen staan. Die kunnen onder meer ADHD en geestelijke gezondheidsproblemen omvatten. ADHD komt trouwens vaak samen voor met dyslexie. Sommige kinderen die worstelen met lezen kunnen ook angst of depressie hebben.

Hoe kan je nu je kind helpen met dyslexie?

Eén van de vaak gebruikte methodes is het aanschaffen van audioboeken. Als je kind moeite heeft met lezen, kan het helpen om boeken hardop voorgelezen te horen terwijl gedrukte woorden worden getoond. Dit kan worden gedaan door naar een audioboek te luisteren terwijl je kind tegelijkertijd in een boek bladert. Die tekst-naar-spraak methodologie is één van de betere leervormen die wordt toegepast bij kinderen met dyslexie. De school van je kind en de lokale bibliotheek kunnen ook geweldige bronnen zijn voor gratis gesproken boeken.

Drie tips hoe je dyslexie in de praktijk benadert

Kinderen met dyslexie kunnen extra moeite hebben met het leren van 'gezichtswoorden'. Dat zijn woorden dat een kind herkent en leest, zonder dat het woord kan worden uitgesproken. Sommige van deze woorden voldoen niet aan de standaard spellingregels. Enkele tips om die woorden te helpen ontcijferen bij je kind.

Ga in detail

Kinderen met leesproblemen kunnen hulp nodig hebben bij het opmerken van alle details in een nieuw woord. Vooral als het woord een ongebruikelijke spelling heeft. Neem bijvoorbeeld het woord deur. Leer je kind door eerst het woord (in de huiskamer) te laten zien en het vervolgens hardop voor te lezen. Laat vervolgens je kind de letters in het woord zeggen. Vraag welke klinkers je kind in het woord ziet. Welke letter in het begin, in het midden en op het einde van het woord? Dit helpt kinderen het woord te analyseren en in detail te verwerken.

Een ezelsbruggetje maken

Soms kunnen kinderen een trucje vinden om hen te helpen moeilijke woorden te onthouden. Kinderen komen misschien met een rijm waarin het woord voorkomt of iets dat ze associëren met dat woord. Ze kunnen ook proberen een zin te verzinnen die het woord aangeeft. Als je kind moeite heeft om het te onthouden, kan je kind altijd een ezelsbruggetje bedenken.

Iets aanleren op visueel gebied

Vertel je kind om goed naar een woord op een kaart te kijken. Probeer er een foto van te maken en hou het vervolgens in gedachten. Vraag welke letters je kind in haar hoofd ziet. Oefenen met visualiseren kan kinderen helpen nieuwe woorden te onthouden, lezen en spellen.