Naar het middelbaar onderwijs – een grote stap

De overgang van het basis- naar het middelbaar onderwijs is een grote stap voor kinderen. Ze laten een vertrouwde omgeving achter, waar ze lief en leed gedeeld hebben. Vervolgens staat er een compleet nieuw hoofdstuk voor de deur, waar ze best zo efficiënt mogelijk op voorbereid worden. Ze bevinden zich op een soort van kantelpunt tussen het speelse leven en het ouder worden.

Binnen het middelbaar onderwijs wordt een basis gelegd tot verdere ontplooiing. Er komt veel bij kijken – gloednieuwe vakken, examens, meerdere leerkrachten en een groeiende nieuwsgierigheid. Dit kan best overweldigend zijn. Wanneer je kind met een gezonde dosis zelfvertrouwen en een glimlach aan dit avontuur kan starten, weet je dat hij, of zij, gelanceerd is. Het is en blijft een uitdaging, die zeker niet onoverkomelijk is. Er bestaat een zee aan manieren waarmee je je kind op weg kunt helpen – wij zochten het tot op de bodem uit…

Wat maakt het middelbaar onderwijs zó spannend?

Je kind zal het zich ongetwijfeld herinneren – het gevoel de oudste op school te zijn. Stoeien met klasgenoten, het dagelijkse reilen en zeilen regelen, waken over jongere broers en zussen – niets is te gek; de school ligt aan hun voeten. Het middelbaar is in aantocht en dit voelt reuze-spannend! Wanneer het uiteindelijk van start gaat, behoren ze plots weer tot de jongste leeftijdsgroep. Dit is een heuse aanpassing. Het middelbaar brengt namelijk nieuwe verantwoordelijkheden met zich mee, die een zekere mate van zelfstandigheid vereisen. Geduld, behulpzaam- en verdraagzaamheid worden op de proef gesteld.

De locatie van een nieuwe school ligt misschien niet meer erg vlakbij huis. Je kind zal zich moeten verplaatsen, en wanneer je werk de andere kant uit ligt, gebeurt dit met de fiets of het openbaar vervoer. Je kind bouwt weerbaarheid op, maar het blijft een zenuwslopende start; zowel voor jou als ouder als voor je kind. Een tip van goud die we je graag meegeven: trek er samen op uit en oefen de nieuwe route. Op deze manier combineer je quality-time met een nuttig doel.

“Ben ik in Hogwarts beland?!” – je hoort het je kind al denken bij aankomst op de eerste schooldag. Duizenden leerlingen, gehaaste leerkrachten en een gebouw om van op te kijken. Letterlijk. Het is uitdagend het overzicht te bewaren. Leerlingen worden in wel vijf verschillende lokalen per dag verwacht en ze noemen hun leerkracht nu bij achternaam.

Ook op lesspecifiek vlak kunnen er heel wat hindernissen naar boven komen. Huiswerk wordt plots een bos aan papieren, onverwachte toetsen jagen zenuwen de hoogte in en examens werken het geheel passend af. Het aanleren van een geschikte studiemethode, die bij de individuele noden en wensen van je kind past wordt sterk aangewezen.

Goed begonnen, is half gewonnen

Wanneer je je kinderen betrekt in het A-Z van deze nieuwe start, kan het vertrouwen groeien. Dit is cruciaal, wetende dat er veel op hen afkomt. Ze moeten weten dat ze veilig en welgesteld zullen zijn in de gekozen onderwijsinstelling. Wanneer er problemen of obstakels plaatsvinden, moeten ze weten bij wie ze terecht kunnen voor een begeleiding, babbel of luisterend oor.

Zelfvertrouwen ontwikkelt zich op verscheidene manieren. Wij zochten de voornaamste voor je uit en geven je heldere tips waarmee je deze kan stimuleren…

Cognitief zelfvertrouwen

Waar blinkt je kind in uit? Op welke gebieden is er ruimte voor verbetering? Heeft je kind een aanleg tot taal, of eerder wiskunde? Werkt je kind graag creatief of op rede gericht? In welke mate is je kind zich bewust van zijn of haar eigen capaciteiten en werkpunten?

• Hoe te stimuleren?

Plan een fijne middag met je kind en maak van de gelegenheid gebruik om inspiratie op te wekken. Initieer een conversatie over zijn of haar grootste dromen en ambities. Vragen die je kunt stellen variëren van “wat wil je later graag worden?” tot “wat is je allergrootste passie?”. Vertel daarnaast over je eigen interesses, en welke zaken je in hem of haar herkent. Misschien was je als kind zelf ook net dat tikkeltje beter in wiskunde dan in talen. Motivatie en verbeelding zijn de beste stimuli voor je kind.

Sociaal zelfvertrouwen

Hoe groot of klein was de vriendengroep in het basisonderwijs? Hoe sterk was deze? Werd je kind gepest? Hoe gaat je kind om met conflict? Komt hij of zij op voor zichzelf en anderen? Waar hecht je kind belang aan in contact met anderen? Wanneer sociale contacten in het basisonderwijs goed gingen, biedt dit uiteraard positieve vooruitzichten naar het middelbaar toe. Wanneer dit niet het geval was, hoeft dit niet per se iets negatiefs te betekenen. Leerlingenbegeleiding kan steeds ondersteuning bieden, indien dit nodig zou zijn.

• Hoe te stimuleren?

Connectie met anderen vormt het ultieme ingrediënt tot het algehele welbevinden van je kind. Het is de hoeksteen waarop jongeren kunnen bouwen, zowel aan zichzelf als de wereld die hen omringt. Aansluiting bij een recreatieve club zoals ballet, gymnastiek, tennis, theater, tekenschool, schaken,… kan veel nieuwe contacten met zich mee brengen. Op deze manier komen je kinderen meerdere soortgenoten tegen – in die zin dat ze eenzelfde interesse of passie delen. Ze leren samen te werken, er voor elkaar te zijn en zich te amuseren. Bespreek met je kind hoe zich voor te stellen, hoe te reageren op kritiek of uitdagende medeleerlingen en hoe nieuwe vrienden te maken.

Intrapersoonlijk zelfvertrouwen

Hoe zelfzeker is je kind? Hoe zit het met zelfredzaamheid? Hoe gaat je kind om met emoties? Gelooft je kind in zijn of haar eigen doen en laten?

• Hoe te stimuleren?

Hoe het staat met het zelfvertrouwen van je kinderen, hangt nauw samen met meerdere doorslaggevende pijlers. Het eindeloze nature-nurturedebat komt hierbij van pas. Los van genen en omgeving, zijn er talrijke zaken die je kan ondernemen om het zelfvertrouwen van je kind te prikkelen. Wees zijn of haar grootste supporter, en je bent al halfweg.

Om af te vinken

Om de start van het schooljaar zo vlot mogelijk te laten verlopen, zijn er enkele acties die je vooraf best afvinkt van je takenlijstje. Wij zochten de must-do’s voor je uit…

• Welke materialen moet je kind meenemen? Krijgen ze een passer van de school of moet deze aangeschaft worden? Zijn er mogelijkheden een broodje of soep te eten tijdens de middag? Of wordt lunch zelf voorzien?
• Organiseert de school een introductie voor nieuwe leerlingen? Zo ja, wanneer vindt deze plaats? Bereid enkele vragen voor die je ter plaatse aan het onderwijzend personeel kan stellen.
• Plan in hoe je je kind gaat begeleiden bij huiswerk en dergelijke. Wanneer je een vaste structuur hanteert, worden deze momenten ook voor je kind minder zenuwslopend.

Hoe zit het als ouder?

Je kind is zeker en vast niet de enige die nerveus is – als ouder weet je maar al te goed welke bezorgdheden eraan te pas kunnen komen. Zal mijn kind het redden? Gelukkig bestaat er een brede waaier aan tools die je als ouder kan raadplegen om jezelf van zo veel mogelijk zorgen te ontdoen…

• Organiseert de school een ouderavond? Deze valt normaal gezien in dezelfde week als de introductie voor nieuwe leerlingen. Het is een ideale manier om andere ouders te leren kennen, net als de toekomstige leerkrachten van je kind.
• Spreek met andere ouders die zich in dezelfde boot bevinden. Het is voor werkelijk iedereen een spannende verandering. Put steun uit elkaar en ga na hoe anderen met bepaalde zaken omgaan.
• Lees je in – een online forum, wetenschappelijk onderbouwde artikels en meer kunnen een zekere gemoedsrust brengen. Ook voor je kind kan lectuur nuttig zijn – denk hierbij aan Hoe overleef ik de brugklas? – Francine Oomen, SurvivalKID – Luc Descamps