Waterpokken bij je kind: Wat nu?

Waterpokken, wie heeft die vervelende rode en jeukende bultjes niet gehad? Het is een onschuldige kinderziekte, die wel heel vervelend kan zijn. Voor hoogzwangere vrouwen en pasgeboren baby’s kunnen waterpokken gevaarlijke complicaties opleveren. In dit artikel vertellen we je alles over de waterpokken. Wat is het? Welke symptomen kun je herkennen? En wat moet je doen als je kind ziek wordt?

Wat zijn waterpokken?

Waterpokken is een van de klassieke kinderziektes en heeft meestal een onschuldig verloop. Het is een infectieziekte, die bekend staat om zijn blaasjes en rode jeukende vlekjes. Het wordt veroorzaakt door het varicella zoster virus en zodra je ziek wordt, maak je gelijk antistoffen tegen dit virus aan. Het komt dan ook zelden voor dat iemand voor de tweede keer waterpokken krijgt. Iedereen kan waterpokken krijgen en in Nederland heeft 95% van de volwassenen het ooit gehad.

Wat zijn de symptomen van waterpokken?

Meestal begint waterpokken met hangerigheid. Kinderen voelen zich niet zo lekker, hebben wat keelpijn of zien er verkouden uit. Soms is er ook wat verhoging en koorts. Hierna ontstaan de kleine rode vlekjes. Meestal beginnen ze op de romp en breiden ze zich uit over de rest van het lichaam. Waterpokken kunnen werkelijk overal zitten, in het haar, in de mond, in de neus of oren of op de geslachtsdelen. Gek genoeg zitten er in verhouding op de armen en benen meestal minder plekjes.

De vlekjes veranderen binnen zes tot twaalf uur in blaasjes en deze blaasjes kunnen erg gaan jeuken. De blaasjes zijn gevuld met helder vocht wat na enige tijd troebel wordt. Uiteindelijk drogen ze in en verschijnen er korstjes op de blaasjes. Omdat er iedere keer weer nieuwe plekjes verschijnen, vertoont het lichaam vaak meerdere stadia van de huidaandoening. Kinderen zijn meestal niet heel erg ziek van waterpokken maar als er hevige jeuk is, maakt dit de ziekte toch heel ongemakkelijk.

Zijn waterpokken besmettelijk?

Waterpokken zijn heel besmettelijk. Het virus zit meestal in de neus of de keel van iemand die besmet is en wordt via niezen, hoesten en praten verspreid. Kleine druppeltjes uit de keel of neus van de besmette persoon dwarrelen door de lucht en worden weer door een ander ingeademd. Ook het vocht uit de blaasjes is zeer besmettelijk. Maar ook als er nog geen blaasjes zijn, kan het virus worden overgebracht. Iemand is besmettelijk al twee dagen voor de vlekjes verschijnen en totdat de blaasjes zijn ingedroogd. Als je kind besmet wordt, duurt het meestal nog 10 tot 21 dagen eer dat hij of zij waterpokken krijgt.

Waterpokken bij baby’s van drie maanden of jonger

Als een baby van drie maanden of jonger waterpokken krijgt, is het een stuk ernstiger. Bijvoorbeeld als jij als moeder nooit waterpokken hebt gehad. De baby heeft dan geen antistoffen in zijn bloed waardoor er meer complicaties kunnen zijn. Heb jij als moeder wel ooit waterpokken gehad dan heb jij ook die antistoffen aangemaakt en die heb je doorgegeven aan je baby via je placenta. Omdat de baby zelf nog geen volledig werkend afweersysteem heeft, is het prettig dat jouw afweerstoffen kunnen helpen. Waarschijnlijk krijgt de baby hierdoor slechts een milde vorm van de waterpokken. De kans bestaat dan wel dat de baby op latere leeftijd nog een keer waterpokken krijgt.

De pasgeboren baby

Als je als zwangere vrouw op het eind van je zwangerschap geïnfecteerd wordt met waterpokken en de blaasjes verschijnen tussen de vijf dagen voor de bevalling of tot twee dagen na de bevalling, dan is de pasgeboren baby over het algemeen ook geïnfecteerd. De moeder heeft dan het virus via de placenta overgedragen. Deze situatie brengt veel risico met zich mee voor je baby, bijvoorbeeld een ernstige longontsteking, hepatitis, meningo-encefalitis en gastro-enteritis. Als de besmetting van de baby plaatsvindt via derden, zoals via familieleden of de kraamhulp is het meestal minder ernstig. Dit heeft te maken met het feit dat de baby dan het normale besmettingspatroon doorloopt met de bijbehorende antistofopbouw.

Bescherming van de baby

De meeste baby’s zijn de eerste drie maanden beschermd tegen heftige gevolgen van waterpokken omdat zij van de moeder de maternale immuniteit hebben meegekregen. De meeste vrouwen hebben ooit de ziekte gehad, dus ook de meeste baby’s zijn daarom ongeveer de eerste drie maanden veilig door de antistoffen van de moeder. Maar als je baby drie maanden oud is, verdwijnen jouw antistoffen en de baby heeft ze zelf nog niet aangemaakt. Hierdoor is de kans groot dat de baby later alsnog waterpokken krijgt.

Mag je borstvoeding geven met waterpokken?

Ja, dat mag. Als je de waterpokken hebt gekregen rondom de bevalling, dan moet de kleine wel medicijnen krijgen om de ziekte te bestrijden.

Wat is het risico voor de baby tijdens de zwangerschap

Als je waterpokken krijgt tijdens je zwangerschap is dit vooral risicovoller tot 20 weken zwanger en vlak voor de bevalling. In het begin van de zwangerschap is het gevaarlijk omdat je zelf erg ziek kunt worden en hoge koorts kunt krijgen. Dit zou de weeën op kunnen wekken. De kans is klein dat je de ziekte overdraagt op de baby. Gebeurt dit wel, dan is de kans op afwijkingen bij de baby erg groot. Na de 20ste week heeft het weinig effect meer op de baby, totdat je weer vlak voor je bevalling bent en dan de ziekte krijgt.

Hoe kun je het waterpokkenleed verzachten?

De ziekte gaat vanzelf weer over, je kunt hier verder niets aan doen. Als kinderen erge jeuk hebben, kun je hiervoor een koelende lotion gebruiken die je bij de apotheek of drogist kunt kopen. Gebruik bij baby’s geen mentholgel of menthol-talkpoeder. Bij oudere kinderen kan dat wel. Als de blaasjes worden open gekrabbeld, blijven er vaak littekens achter of er kan een infectie ontstaan. De jeuk wordt ook alleen maar erger als ze veel gaan krabbelen. Aan oudere kinderen kun je dat uitleggen, maar bij baby’s is dat lastiger.

Houd in ieder geval de nageltjes kort en schoon of doe sokjes of handschoentjes bij de baby aan. De baby wassen met koud of lauw water geeft ook vaak verlichting en een bijtring of speentje uit de koeling geeft verlichting in de mond. Trek ook bij je baby losse en luchtige kleding aan, het liefst katoen. Zorg met regelmaat voor een schone luier, zodat de blaasjes niet kunnen gaan smetten of ontsteken. Ook is het fijn voor de baby om zonder luier te liggen, het schuren van de luier geeft meer jeuk.

Mag je je kind naar het kinderdagverblijf brengen?

In principe mag een kind gewoon naar de dagopvang met waterpokken. Het is wel verstandig om de leiding van het kinderdagverblijf te informeren als je de baby er naartoe wilt brengen. Zij kunnen dan andere ouders informeren. Heeft de kleine heel veel last, dan is hij of zij vaak beter af onder moeders vleugels. Wat betreft de besmetting, je kind was al besmettelijk voordat zij of hij pukkeltjes kreeg, dus het kwaad is waarschijnlijk al geschied en kan de besmetting niet meer voorkomen worden.

In bad of naar het zwembad

Je kind mag gewoon in bad met waterpokken, maar zorg dat het water niet warm is dat stimuleert namelijk alleen maar de jeuk. Dep de kleine voorzichtig droog. Als de korstjes ingedroogd zijn, weken ze misschien los in bad. Het zwembad is een minder goed idee. Het water en de omgeving is hier vaak te warm wat kan zorgen voor meer jeuk. Daarnaast is de kans op ontstekingen van de pokken groter.

Naar de huisarts?

Het is verstandig om met de kleine naar de huisarts te gaan als de waterpokken gaan ontsteken. Ook als je twijfelt over het verloop van de ziekte of als je niet zeker weet of je zelf de ziekte hebt gehad, kun je beter even contact opnemen. Vanzelfsprekend moet je bij ernstige ziekteverschijnselen gelijk naar de huisarts gaan. Het immuunsysteem van de baby in nog in ontwikkeling, dus pas op voor complicaties.

Ga naar de huisarts bij de volgende symptomen:

• Meer dan drie dagen koorts of verhoging
• Erg hoge koorts
• Kortademig
• Sufheid
• Kindje wil niet drinken
• Braken
• Grauwe huidskleur
• Ontsteken van blaasjes
• Erge keelpijn

Kun je inenten tegen waterpokken?

Je kunt vaccineren tegen waterpokken, maar deze inenting is niet opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Het vaccin kan gebruikt worden voor kinderen vanaf 11 of 12 maanden of bij volwassenen die niet eerder de ziekte hebben gehad. De kosten voor deze inenting worden niet vergoed door de basisverzekering en de vaccinatie is alleen op recept verkrijgbaar.

Mag je vliegen met waterpokken?

Meestal heb je een medische verklaring nodig om te kunnen vliegen met waterpokken. Het verschilt per maatschappij dus vraag dit vooraf even na.