Is een stripboek lezen slecht voor je kind?

Veel mensen kunnen zich het nog wel herinneren: je leest als kind een stripboek en het duurt niet lang of één van de ouders komt met de opmerking ‘Ga nu eens een echt boek lezen!’. Jarenlang was het een algemeen geaccepteerde gedachte, dat strips lezen slecht zou zijn voor kinderen. Nu je zelf kinderen hebt, zul je ongetwijfeld soms nog steeds dit stemmetje in je hoofd horen, als je je kinderen strips ziet lezen. Maar is het ook zo dat strips lezen slechts zou zijn voor kinderen?

Waarom hebben strips zo'n negatieve reputatie gekregen?

Om te achterhalen waarom decennia lang werd gedacht dat strips slecht zouden zijn voor kinderen, moet je een klein beetje op de hoogte zijn van de geschiedenis van het stripboek. In de Verenigde Staten kwam in 1933 het eerste echte stripboek uit. Dit was een geheel nieuwe genre in boekenland, maar ook razend populair. In de jaren 40 las een Amerikaans kind gemiddeld zo'n twaalf strips per maand. Dit zijn cijfers waar menig boekleverancier alleen maar van kon dromen. In 1954 verschijnt in Amerika het boek ‘Seduction of the innocent’ van de psychiater Fredric Wertham. Het boek werd in Amerika een bestseller, waar de verwerpelijkheid van strips centraal stond. Er zou volgens de schrijver wetenschappelijk zijn bewezen, dat er een verband bestond tussen strips en misdaad. En dat was nog niet alles. Strips zouden ook drugsgebruik en homoseksualiteit bevorderen. Klakkeloos werden de zogenaamde ‘wetenschappelijk’ bevindingen door de Amerikaanse overheid geaccepteerd. Dit leidde ertoe dat er een ‘Comic Code’ van kracht werd, waarbij redacteuren strips in de ban deden en er ontstonden bewegingen met grote aanhang, die een totaalverbod op strips wilden bereiken. Pas in 2010 werd bekendgemaakt dat alle wetenschappelijke bewijsvoering die Wertham in zijn boek aanvoerde, nooit heeft bestaan.

Hoe verging het in Nederland?

Vergeleken met de Verenigde Staten, ging het er in Nederland nog relatief braafjes aan toe. Eind jaren 40, na de Tweede Wereldoorlog, begonnen strips ook in Nederland populair te worden. Toen bleek dat strips als genre wel eens een blijvertje zou kunnen worden, kwamen de eerste negatieve commentaren van allerlei soorten deskundigen. Strips zouden namelijk voorkomen dat kinderen ‘echte’ boeken zouden gaan lezen. Strips zouden taalarmoede tot stand brengen en de fantasie van kinderen zouden door het lezen van strips afgestompt worden. Helaas was het in de praktijk zo, dat in veel strips ook best veel taalfouten stonden. Dit maakte de situatie er niet beter op. Zelfs Nederlands meest geliefde schrijfster voor kinderboeken, Annie M.G. Schmidt, was bikkelhard in haar oordeel over strips. Strips waren volgens haar ‘prul, lelijk, smakeloos en banaal’. Kinderen zouden worden gevormd tot ‘stripmensen’ en deze mensen kunnen onmogelijk echte lezers zijn. Ook de overheid grijpt in. In 1949 verbiedt de toenmalige minister van Onderwijs, alle strips uit het basisonderwijs. Vervolgens publiceert de overheid in 1952 het rapport ‘Maatschappelijke verwildering van de jeugd’. Hierin worden strips en de stripcultuur volledig met de grond gelijk gemaakt.

Negatieve propaganda over strips heeft geholpen

Nederland was in de jaren 40 en 50 behoorlijk conservatief. Dat de Nederlandse overheid besloot dat strips uit het onderwijs werden verboden, was natuurlijk wel het bewijs, dat strips een slechte invloed op kinderen hadden. Aangezien de bevolking nog helemaal niet kritisch was op de overheid, werd deze gedachte massaal aangenomen. In menig gezin werden strips volledig verboden en in andere gezinnen mochten kinderen af en toe een stripboek lezen, als ze ook maar ‘normale’ leesboeken zouden lezen. Vooral de gedachte, dat strips lezen slecht zou zijn voor de taalontwikkeling en leesvaardigheid van kinderen, leefde echt in de jaren 50. Zelfs de huidige vaders en moeders zullen nog steeds terugdenken aan vroeger, toen ze in sommige gevallen zelfs werd verboden om strips te lezen. Alle negatieve publiciteit en het ingrijpen door de overheid heeft er echt voor gezorgd dat er een cultuur is ingeslopen, waarbij jarenlang werd gedacht dat strips slecht zijn voor kinderen.

Reputatie van strips wordt beter

De jaren 60 staat bekend als een periode, waarin de jeugd zich afzet tegen het gedachtegoed van hun ouders en grootouders. Mensen staan meer open voor andere meningen en gedachtes en dit is ook van invloed op de reputatie van strips. In de jaren 60 begint het beeld wat iedereen over strips had, te kantelen. Dit komt vooral ook omdat deskundigen onderzoeksrapporten gaan publiceren, waaruit blijkt dat kinderen die strips lezen juist veel beter zijn in taal. Langzamerhand worden vanaf de jaren 70 stripverhalen ingezet voor educatief gebruik en met positieve gevolgen voor kinderen. Hoewel vandaag de dag sommige ouders nog steeds onbewust denken dat een leesboek beter is om te lezen dan strips, zijn strips algemeen geaccepteerd als onderdeel dat een kind vormt. Niet alleen in taal, maar ook in fantasie. Dit wordt ook bevestigd door talloze wetenschappelijke rapporten. Als je kind dus veel strips leest? Gewoon lekker laten lezen, want strips zijn juist goed voor kinderen.

Waarom zouden kinderen juist strips moeten lezen?

Laat je kinderen niet hetzelfde meemaken, wat jij vroeger meemaakte als kind dat strips las. Laat ze gewoon lekker hun strips lezen, dit is nog altijd beter dan helemaal niet lezen. Strips zijn tegenwoordig algemeen geaccepteerd als een leermiddel om woordenschat te leren. Er zijn dan ook diverse redenen waarom je kinderen juist wel strips moet laten lezen:

Met strips breiden kinderen hun woordenschat uit

Het is bewezen dat kinderen hun woordenschat juist uit kunnen breiden, door het lezen van strips. Het is een onjuist vooroordeel, dat er in strips geen moeilijke woorden voorkomen. Uiteraard zullen veel strips op een bepaald niveau zijn geschreven, zodat het gemakkelijk begrijpbaar is voor kinderen. Maar in de meeste strips worden moeilijke woorden niet geschuwd. Deze moeilijke woorden worden dan ook heel bewust gebruikt. Teksten in strips worden altijd heel compact weergegeven, waardoor de schrijver echt goed moet nadenken over de tekst. Als een schrijver een bepaald moeilijk woord kiest, dan houdt het niet in dat kinderen er niets meer van begrijpen. Sterker nog, juist omdat de tekst samengaat met een plaatje, kunnen kinderen vaak direct zien wat het moeilijke woord inhoudt. Juist in kinderboeken worden moeilijke woorden gemeden, omdat er geen plaatjes instaan en het kind het verhaal kan begrijpen. Kinderen lezen in strips dus wel degelijk moeilijke woorden en worden daarbij direct gewezen op de betekenis hiervan. Het is eigenlijk de perfecte methode om hun woordenschat uit te breiden.

Verhaalstructuren zijn beter te begrijpen

Begrijpend lezen, oftewel hoe zit de structuur van een verhaal in elkaar, is bij strips heel gemakkelijk te begrijpen. Oorzaken, gevolgen en oplossingen, komen in strips veelvuldig aan bod en in strips zit altijd een duidelijke verhaallijn. Hoewel dit veelal door plaatjes wordt weergegeven, kan een kind het verhaal pas optimaal begrijpen, als het ook de teksten leest. Wanneer kinderen de verhaallijnen in strips begrijpen, zullen ze ook in leesboeken veel gemakkelijker een verhaalstructuur kunnen herkennen.

Strips zijn een uitstekend middel om algemene kennis op te doen

Leren leren, woordenschat uitbreiden en verhaalstructuren begrijpen, kan allemaal door het lezen van strips. Maar naast taal, zijn strips één van de beste methodes voor kinderen, om algemene kennis op te doen. Stripverhalen spelen zich namelijk af in diverse tijdsvakken en werelddelen. Denk bijvoorbeeld aan Asterix & Obelix. Kinderen leren hier diverse zaken uit de oudheid. Strips met ridderverhalen, geven veel informatie over de middeleeuwen en Suske en Wiske reizen de hele wereld over, zodat kinderen diverse landen en steden leren kennen. Tijdens aardrijkskunde en geschiedenis zullen de kinderen automatisch denken aan de gelezen strips en tijdsvakken of highlights over bepaalde landen onthouden. Strips kunnen er dus voor zorgen dat de interesse voor bepaalde schoolvakken wordt aangewakkerd.

Kinderen leren goed observeren

Om bepaalde teksten in strips te kunnen begrijpen, zal een kind goed moeten observeren. Als er een woordgrapje wordt gemaakt, kan het kind aan de mimiek van de hoofdrolspeler zien hoe de grap opgevat moeten worden. Observeren van gezichtsuitdrukkingen, houdingen en woorden, is iets wat een kind in de praktijk langzaam zal leren. Strips kunnen hierbij een heel handig hulpmiddel zijn.

Strips zijn een hulp voor kinderen die moeite met lezen hebben

Niet ieder kind presteert op een hoog niveau. Er zijn ook kinderen die best veel moeite hebben met lezen. Sommige kinderen hebben een taalachterstand, er zijn kinderen met dyslexie of andere mentale problemen, of een kind kan zich maar moeilijk concentreren. Voor deze kinderen kan het lezen van een leesboek een hele beproeving zijn. Zoveel woorden en letters, is voor hen niet bij te houden. Het lezen van strips zal dan een verademing zijn. Er wordt gewerkt met kleine blokjes tekst, die relatief gemakkelijk te begrijpen zijn. Daarnaast wordt de tekst door middel van het plaatje uitgelegd. Kinderen met een leesafstand doen er juist goed aan om strips te lezen.

Strips lezen is ook gewoon leuk

Ondanks alle voordelen waarvan kinderen profiteren bij het lezen van strips, mag ook het belangrijkste doel niet uit het oog verloren worden: Strips lezen is erg leuk en geeft heel veel leesplezier. En dat is toch ook wat je voor je kind wilt? Dat zij zich in hun vrije tijd heel goed zelf kunnen vermaken op een wijze waarbij zij zich gelukkig voelen? Als je kind gewoon om het leesplezier strips leest, krijg je alle voordelen er voor niets bij!