Wat te doen bij constipatie bij je kind

Constipatie of hardlijvigheid is een aandoening van de spijsvertering die erg vervelend en pijnlijk kan zijn bij kinderen. Slechte kwaliteit van de stoelgang en buikpijn zijn de meeste symptomen bij jonge kinderen. Een herziening van eetgewoonten is één van de oplossingen om het darmstelsel te herstellen. Maar soms kunnen veranderingen in het gezin deze spijsverteringsstoornissen veroorzaken. Vijf procent van de kinderen heeft er ooit last van. In dit artikel “Wat te doen bij constipatie bij je kind” lees je over de oorzaken, symptomen en behandelingen.

Hoe werkt een spijsvertering?

De spijsvertering van voedsel is een proces dat begint bij de mond door te knabbelen. De voedingsmiddelen met drank en eten dalen eerst naar de slokdarm en bereiken de maag. Eenmaal in de maag ondergaat het voedsel een eerste spijsvertering. Achtereenvolgens kruisen ze de dunne darm en vervolgens de dikke darm waar sommige voedingsstoffen worden opgenomen die nodig zijn voor het functioneren van het lichaam. Het is tijdens de passage in het spijsverteringskanaal dat het ingenomen eten wordt afgebroken door de darmflora. De overblijfselen die het gevolg zijn van deze vertering, zullen de ontlasting vormen.

Wat zijn de symptomen van constipatie bij een kind?

De kenmerken

Verstopping van de darmen is een veel voorkomend verschijnsel bij kinderen, maar hangt vaak af op welke leeftijd je kind de kenmerken van obstipatie vertoont. Bij zuigelingen wordt het bijvoorbeeld vastgesteld door vertraging of moeite bij het verwijderen van de ontlasting naar de dikke darm gedurende tenminste één maand en twee maanden voor oudere kinderen. De vertraging in kwestie is vaak te wijten aan de langzame voortgang van de ontlasting naar de dikke darm. Dit is het fundamentele orgaan dat zorgt voor een goede werking van de stoelgang. De snelheid van de darmdoorvoer is verschillend, afhankelijk van de leeftijd van het kind. Naarmate je kind ouder wordt neemt het aantal ontlasting af vanwege de toename van de grootte van het spijsverteringskanaal in de loop van de tijd. Over het algemeen wordt geschat dat zuigelingenvoeding of flesvoeding minder dan één keer per dag wordt toegediend, terwijl deze frequentie bij zuigelingen die borstvoeding krijgen nogal wisselend is. Zodra het kind groter is geworden, worden minstens drie ontlastingen per week verwacht.

Goed om weten…

Bij zuigelingen die borstvoeding krijgen, kan deze regelmatigheid bij een stoelgang variëren van vijf tot zes keer per dag tot één om de zes of zeven dagen. Goed om weten is dat baby’s jonger dan twee maanden zelden zijn verstopt. Het zijn vooral de kinderen tussen de zes maanden en vier jaar die het vaakst worden getroffen door de darmaandoening. Maar zelfs als de ontlasting bij je kind afneemt, veroorzaakt dit geen probleem en hoef je je als ouder geen zorgen te maken. Men spreekt over een verstoring van de stoelgang of het verloop er van wanneer dat slechts af en toe gebeurt en wanneer de symptomen meer dan zes maanden aanhouden. Volgende symptomen gaan hiermee gepaard: de ontlasting is harder dan normaal waardoor maagklachten ontstaan en overgeven geen uitzondering op de regel is.

Hoe kan je het zelf opsporen bij je kind?

Verschillende tekenen kunnen ouders waarschuwen wanneer hun kind met constipatie wordt geconfronteerd. Hieronder de voornaamste kenmerken:

De ontlasting is moeilijk te omschrijven: ze zijn hard of klein of afwisselend groter wat resulteert in buikpijn tijdens de stoelgang
Afwisselend een stoelgang tussen hard en vloeibaar poepen. Soms wordt wel eens gesproken over valse diarree bij constipatie
De moeilijkheid van poepen ondanks de drang om naar het wc te gaan voor je kind
De afwezigheid van abnormaal harde ontlasting gedurende meerdere dagen
Pijn in de maag, een plotseling gebrek aan eetlust, opgeblazen gevoel in de maag

Op de leeftijd van zuigelingen zijn de symptomen die een constipatie veroorzaken bij voorkeur de hardheid van de ontlasting en de inspanning die het kind moet doen om tot een normale stoelgang te komen. Bij oudere kinderen is voornamelijk de tijd en de regelmaat van belang wanneer het poepen gebeurt.

Oorzaken van darmverstopping

Functionele hardlijvigheid

Bij vijfennegentig procent van de kinderen wordt hardlijvigheid vaak gekoppeld aan voeding- en gedragsproblemen zoals zindelijkheidstraining en stress. Hoewel deze darmverstoppingen het dagelijkse leven van de jonge kinderen moeilijk maken, blijft dit probleem bij het overgrote deel in de meeste gevallen tamelijk goedaardig. Men spreekt van functionele constipatie als de darmen geen blijvende littekens er aan overhouden. Verschillende gedragingen liggen aan de oorzaak van dit ongemakkelijk gevoel bij jonge kinderen. De oorzaken zijn vaak de volgende:

Bepaalde medicatie werkt dit in de hand
Onvoldoende vochtinname
Een verandering van levensstijl zoals eetgewoonten
Lichamelijke of emotionele stress
Verkeerde houding van je kind op het toilet
Een slecht geoefende zindelijkheidstraining

Organische hardlijvigheid

Bij vijf procent van de kinderen gaat constipatie bij je kind gepaard met een veel ernstigere complicatie die meestal na de geboorte vast te stellen valt of tijdens de eerste levensmaanden. Deze verstopping van de darmen is eerder gerelateerd aan een lichamelijke aandoening of medicatie. In medische termen wordt dit organische constipatie genoemd. Die ernstige oorzaken kunnen verband houden met volgende aandoeningen:

De ziekte van Hirschsprung: jaarlijks worden plus minus veertig baby’s in Nederland geboren. Het is een aangeboren afwijking van de dikke darm. Bij meisjes komt dit minder voor dan bij jongens.
Misvorming van de anus of sluitspier van het kind
Medicatie zoals krachtige pijnstillers die ook wel opioïden worden genoemd
Hormonale stoornissen die tot neurologische ziekten leiden zoals een aandoening van het ruggenmerg

De gevolgen van een constipatie bij een kind

Hoewel een betere levensstijl, in combinatie met een medicatie behandeling, kan helpen bij het stoppen van constipatie bij kinderen, kunnen in bepaalde gevallen blijvende complicaties optreden:

De aanwezigheid van anale kloven dat gepaard gaat met bloedverlies, zichtbaar op het toiletpapier of in het toilet. Het kind begint te huilen bij elke stoelgang
Herhaalde urineweginfecties, vaak bij meisjes en dat zorgt vaak voor een brandend gevoel. Wanneer ontlasting in de endeldarm blijft zitten wakkert dit het aantal microben aan en bijgevolg infecties
Moeilijk urineren
Fecale incontinentie wil zeggen dat het kind geen controle heeft over de ontlasting
Die darmverstopping kan duren tot volwassenheid

De behandeling van constipatie bij kinderen

De behandeling hangt vooral van de leeftijd van het kind af en ook het type aandoening waar je kind mee wordt geconfronteerd. In het geval van de zogenaamde functionele darmverstopping zal de behandelende arts of kinderarts beginnen met de voedingsbalans van het kind volgens de getuigenis van het kind. Gezonde levensstijl tips worden ook verstrekt aan ouders om het comfort van hun kind te verbeteren. Als de genomen maatregelen niet voldoende zijn, kan medicatie voor een oplossing zorgen. Vaak wordt het gegeven onder volgende vormen:

Smeermiddelen zoals paraffine olie om anale passage te bevorderen
Medicijnen om de ontlasting te verzachten

In het geval van de zogenaamde organische constipatie of gerelateerd aan een ernstig ziektebeeld, zal de gevolgde medische behandeling het mogelijk maken om de oorzaak van de ziekte uit te roeien en niet alleen de symptomen die je kind tegenkomt. Over het algemeen is het aanpassen van de levensstijl voldoende om dit soort spijsverteringsstoornissen te voorkomen.

Enkele tips wat je zelf kan doen om je kind te helpen

Als ouder heb je een belangrijke functie te vervullen wanneer je kind klaagt over buikpijn. Als er psychische oorzaken mee gemoeid zijn, is het superbelangrijk dat je als ouder je gaat verplaatsen in de leefwereld van je kind. Empathisch denkvermogen bij je baby of dreumes mag niet worden verwaarloosd. Heel veel oorzaken van buikpijn zijn vaak toe te schrijven aan stress en angst van het kind. Om die spijsverteringsstoornissen in de toekomst te voorkomen zal heel veel aandacht moeten worden besteed aan de schoolse omgeving van je kind en een bondgenootschap zoeken met de leerkracht en de schoolvrienden. Hierdoor wordt het spanningsveld verminderd. Een goede communicatie met je kind, actief samen iets doen en een goedlachse houding aannemen doet vaak wonderen. Volgende bijkomende hints kunnen belangrijk zijn:

Zorg voor gezonde voeding binnen het gezin zoals groente, fruit en voldoende vezelrijke ingrediënten
Verwaarloos de lichaamsbeweging niet door activiteiten op touw te zetten
Spoor aan tot regelmatig dagelijks ritme
Waak dat het gezonde eetpatroon zorgvuldig wordt opgevolgd
Blijf goed observeren dat er geen alarmsignalen door je kind worden gegeven