Vroeggeboorte

Normaal duurt een zwangerschap ongeveer 40 weken, maar in Nederland worden ieder jaar ongeveer tussen de 12.000 en 15.000 kinderen te vroeg geboren. Als we spreken over een vroeggeboorte dan bedoelen we niet de baby’s die met 38 of 39 weken geboren worden. Pas als een kindje al ruim voor de 37 weken geboren wordt, spreken we over een vroeggeboorte. Een baby die zo vroeg al geboren wordt, noemen we ook wel een premature baby.

Wanneer is er sprake van vroeggeboorte?

De 40 weken van de zwangerschap heeft de baby nodig om uit te groeien tot een voldragen kindje. Bij een vroeggeboorte is het dus vanzelfsprekend dat nog niet alles volledig ontwikkeld is. Als de baby tussen de 20ste en de 37ste week wordt geboren dan is het een vroeggeboorte die de nodig aandacht vraagt. Als de baby zelfs voor de 32 weken zwangerschap wordt geboren, is er sprake van extreme prematuriteit. Kinderen die geboren worden vanaf de 34ste zwangerschap week hebben bijna even goede overlevingskansen als een baby die wel voldragen is.

Vroeggeboorte na 24 weken

Men gaat er in Nederland vanuit dat een baby levensvatbaar is na een zwangerschap van 24 weken. Natuurlijk heeft de baby dan wel de nodige zorg van neonatologen nodig. In het ziekenhuis doen zij alles wat nodig is om de baby in leven te houden. Denk hierbij aan intuberen, ondersteunen met de ademhaling en heel veel warmtemanagement. Er worden geen bloeddruk ondersteunende medicaties gegeven of een hartmassage. Uit ervaring is gebleken dat de kwaliteit van het leven van de baby die hierdoor overleefd erg slecht is.

Vroeggeboorte voor 24 weken

Wordt het kindje geboren voor de 24 weken zwangerschap, dan is de levensvatbaarheid minimaal. Daarom zal er bij deze baby’s meestal een behandeling worden gestart die gericht is op het comfort en niet op het overleven. Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen, maar de kans dat een baby dit overleefd is bijzonder klein. Zelfs ouders van een baby die tussen de 24 en 26 weken zwanger wordt geboren, kunnen in overleg met de artsen kiezen voor dit comfort beleid of een actief beleid.

Wat zijn de overlevingskansen van de premature baby?

De overlevingskansen van een prematuur of te vroeg geboren baby zijn afhankelijk van het moment van de geboorte.

• Bij 25 weken ligt het percentage op 56 procent
• Bij 26 weken ligt het percentage op 71,50 procent
• Bij 27 weken ligt het percentage op 80-90 procent
• Bij 28 weken ligt het percentage al op 95 procent

Deze overlevingspercentages willen niet altijd zeggen dat de levenskwaliteit van de baby ook optimaal is. Kinderen die prematuur geboren worden, hebben nu eenmaal een grotere kans op geestelijke of lichamelijke complicaties. Dit is ook de reden dat ouders van prematuur baby’s tussen de 24 en 26 weken op een specifieke manier begeleid worden en de nodige voorlichting krijgen. De gynaecoloog en/of neonatoloog bereidt ze meestal al voor de geboorte voor op mogelijke complicaties en problemen die ze eventueel te wachten staan en geven ze dus de mogelijkheid om te kiezen voor een comfort beleid of een actieve behandeling. Veel ouders krijgen ook last van een posttraumatisch stresssyndroom als de premature baby op de intensive care wordt opgenomen.

Wat zijn vaak de complicaties bij vroeggeboorte?

Vaak hebben de baby’s bij een vroeggeboorte onrijpe longen en problemen met de bloedsomloop. In het sommige situaties zijn er ook nog hersenbloedingen of ernstige infecties. Een kindje wat te vroeg geboren is, heeft namelijk een grotere kans om een infectie te krijgen en deze infecties kunnen levensbedreigend voor ze zijn. Denk bijvoorbeeld aan een darminfectie. Daarom zal er bij prematuur kinderen ook altijd snel worden gestart met antibiotica.

Een prematuur of te vroeg geboren kindje is overigens niet hetzelfde als een dysmature baby. Een baby die na week 37 wordt geboren, maar een stuk minder weegt dan 2500 gram, wordt dysmatuur genoemd. Het is een baby met een te laag geboortegewicht.

De oorzaak van een vroeggeboorte

De meeste vroeggeboortes gebeuren spontaan, vaak zonder een duidelijke oorzaak. Ongeveer 20 procent van de vroeggeboortes ontstaan omdat ze kunstmatig worden opgewekt naar aanleiding van een medische oorzaak. Volgens een onderzoek van het Sainte-Justine University Hospital in Montreal blijkt dat vrouwen die zelf ook ooit een vroeggeboorte zijn geweest ook meer kans hebben ook een prematuur baby. Het is dus verstandig om dit tijdens de zwangerschap aan te geven bij de artsen. Bij een meerlingen zwangerschap is de kans ook wat groter op een vroeggeboorte.

Er zijn een aantal oorzaken die een rol kunnen spelen bij een vroeggeboorte:

• Bij een eerdere zwangerschap ook een vroeggeboorte
• Een verkorte baarmoedermond door bijvoorbeeld het deshormoon of een operatie
• Een vleesboom die te groot wordt tijdens de zwangerschap
• De leeftijd van de moeder, oudere vrouwen hebben meer kans
• Te veel vruchtwater kan druk op de vliezen veroorzaken, soms veroorzaakt door diabetes
• Een vaginale infectie die de vruchtzak infecteert
• Andere ontstekingen in het lichaam van de moeder
• Zwangerschappen die te snel volgen op de voorgaande zwangerschappen
• Het gebruik van medicatie die de vruchtbaarheid bevorderen
• Roken tijdens de zwangerschap

Signalen van een vroeggeboorte

Er zijn een aantal signalen die kunnen wijzen op een vroeggeboorte. Misschien is er niets aan de hand, maar het is verstandig om even je gynaecoloog of verloskundige te raadplegen bij de volgende symptomen:

Harde buik

Als de ‘harde buiken’ ineens pijnlijk worden en met een regelmaat lijken te komen en te gaan. Dit zou het gevoel van weeën kunnen zijn. Tijdens de zwangerschap heb je regelmatig krampen. Dit komt bijvoorbeeld doordat je baarmoederwand en de banden worden opgerekt of doordat je kind beweegt. Als de krampen ineens een stuk erger en pijnlijker zijn is het ook verstandig om de gynaecoloog of verloskundige te raadplegen, zeker als je hierbij ook harde buiken hebt.

Pijn in je onderrug

Pijn in je onderrug is ook niet gek bij een zwangerschap, zeker bij een meerlingenzwangerschap komt dit veel voor. Wanneer er ineens een regelmaat in deze pijn lijkt te zitten, bijvoorbeeld iedere tien of twintig minuten en je krijgt hierbij ook harde buiken, dan zou dit weleens een teken kunnen zijn dat de bevalling gaat beginnen. Probeer eerst eens een andere houding en bel anders de gynaecoloog of verloskundige.

Verlies van vruchtwater

Vaginale afscheiding tijdens een zwangerschap is heel gewoon. Die is over het algemeen dun en plakkerig. Vruchtwater daarentegen is niet plakkerig en hier drijven vaak witte vlokjes in. Daarnaast heeft vruchtwater een weeïge en zoete geur. Mocht je het gevoel hebben dat je vruchtwater verliest, neem dan contact op met je gynaecoloog of verloskundige.

Kun je een vroeggeboorte voorkomen?

Als er een vroeggeboorte dreigt te komen, kan deze aanstaande bevalling soms met succes afgeremd worden. Of dit lukt, is afhankelijk van een aantal factoren. Bij meer dan vijf centimeter ontsluiting wordt het al een stuk lastiger. Ook de conditie van de moeder en de baby moet worden bekeken. Daarnaast wordt er gekeken of de vliezen al zijn gebroken. Om de bevalling af te remmen moet de zwangere vrouw vaak in bed blijven en worden er soms weeënremmers gegeven. Helaas leveren de weeënremmers vaak maar een paar dagen respijt op.

Wat is een NICU?

Als een baby te vroeg wordt geboren, is een ziekenhuisopname noodzakelijk. In Nederland zijn er tien speciale afdelingen die gespecialiseerd zijn in prematuren. Deze Neonatale Intensive Care Units zijn verspreid over het hele land en op basis van beschikbaarheid wordt er bij een vroeggeboorte ergens een plek toegewezen. Het kan dus gebeuren dat ouders iedere dag kilometers moeten rijden om bij hun kindje te kunnen zijn op de NICU. Zodra de premature baby’s stabiel genoeg zijn, zullen ze worden overgeplaatst. Ze kunnen dan naar een ziekenhuis met een post-IC status.

Een emotionele periode

Als je kindje te vroeg wordt geboren, kom je in een emotionele molen terecht. Je bent angstig en bezorgd, de onzekerheid of het goed gaat komen drukt zwaar op je schouders. Je hebt verdriet om de baby en om de situatie, maar daarnaast ben je ook trots en blij als de kleine een stapje voorwaarts maakt. Doordat de bevalling hoogstwaarschijnlijk nog niet was gepland, heb je jezelf ook niet kunnen voorbereiden op de geboorte, je had je alles zo anders voorgesteld.

Waar is die roze wolk waar je op had moeten zitten? Misschien kun je niet eens iedere dag je baby zien omdat hij of zij zo ver weg ligt in een NICU. Hoe kun je zo een band opbouwen? Gelukkig kunnen we je geruststellen over het feit dat een vroeggeboorte hechtingsproblemen zou geven. Er zijn geen aanwijzingen voor hechtingsproblematiek bij kinderen gevonden. Daarnaast wordt je meestal in het ziekenhuis nauw betrokken bij de verzorging. Zodra de gezondheid van je kindje het toelaat, kun je misschien wel ‘buidelen’. Je baby wordt dan op je blote borst gelegd en dat voelt heel goed.

De kans op een posttraumatische stressstoornis

Afhankelijk van het tijdstip van de vroeggeboorte, de complicaties en de benodigde behandelingen kan het soms dagen, weken of maanden duren eer je kindje mee naar huis mag. Maar als alles goed gaat, komt die heuglijke dag wel. Neem alle tijd om rustig aan deze periode te wennen. Je hebt veel meegemaakt de laatste tijd en vaak dringt dit besef ineens tot je door als je kindje eindelijk thuis in zijn of haar eigen bedje ligt. Dit kan voor de ouders een terugslag geven.

Praat met lotgenoten en wees open en duidelijk naar familie en vrienden. Dit is geen gewone bevalling geweest en dit heeft een diepe impact gehad op zowel het kindje als de ouders en/of broers en zussen. Er zijn ouders die hierdoor zelfs een posttraumatische stressstoornis ontwikkelen, met flashbacks en angsten. Mocht je hier last van hebben, geef dit aan bij je huisarts, neonatoloog of gynaecoloog. Hier bestaat deskundige hulp voor.