Werkt straffen en belonen bij peuters?

Een peuterbrein werkt niet hetzelfde als een brein van een volwassene. Het kan daarom als ouder moeilijk zijn om het gedrag van jouw peuter te begrijpen. Straffen en belonen zijn begrippen die je leert tijdens de opvoeding. Maar werkt het ook al een jonge peuterleeftijd? In dit artikel lees je precies waarom het belangrijk is om goed gedrag te belonen en slecht gedrag te straffen bij peuters. Ook leer je hoe je dit het beste kunt aanpakken op jonge leeftijd.

Rolmodel

Goed voorbeeld, doet goed volgen. Dit gezegde is zeker waar als het gaat om de opvoeding van jouw kinderen. Van jongs af aan kopiëren kinderen het gedrag van hun ouders. Dit begint al bij het lachen en gekke bekken trekken, tot uiteindelijk ook het kopiëren van sociaal gedrag. De beste manier om jouw peuter oorzaak en gevolg bij te brengen, is door een goed rolmodel te zijn. Zo leren ze van jongs af aan al precies wat goed en slecht is.

Driftbuien emotionele ontwikkeling?

Peuters kunnen gekenmerkt worden aan hun extreme driftbuien. Dit zijn driftbuien waar je geen zinnig woord tussen kunt krijgen. Driftbuien zijn een belangrijk element van de emotionele ontwikkeling. De pure emotie die zij voelen, kunnen zij nog niet volledig vatten en uitten in woorden. Driftbuien horen dus eenmaal bij de ontwikkeling van jouw peuter. Toch is het niet de beste optie om ze oneindig lang door te laten razen. Je kunt ze dan het beste straffen met time-out tijd. Lees er meer over in ons artikel over hoe je omgaat met driftbuien. 

Time-out

Waar een week lang geen tv kijken een straf is die goed werkt bij kinderen, heeft dit op peuters geen invloed. De meest effectieve straf voor peuters is time-out tijd. Kies een rustige plek zonder prikkels waar jouw peuter totdat hij/zij bedaart is alleen moet zitten. Dit is het meest effectief wanneer dit dus buiten de rest van het huishouden om is. Dit kan op de trap of in de hal zijn. Op deze manier schenk jij geen aandacht aan de driftbui en heeft jouw peuter geen extra prikkels. De peuter kan dan zelf tot bedaren komen. Wanneer er geen aandacht is aan de driftbui en er niets aan gedaan wordt wat het erger maakt, kan jouw peuter na een paar minuten al weer helemaal over de driftbui heen zijn.

Door het instellen van een time-out, leert jouw peuter ook dat er gevolgen zijn. Slecht gedrag is een time-out waard. Hierdoor leert jouw peuter dat slecht gedrag een negatief gevolg heeft. Dit is een belangrijke ontwikkeling. Zo is de vraag: “Wil jij een time-out?” op een gegeven moment genoeg om het extreme gedrag te bedaren.

Belonen

Goed gedrag mag ook zeker niet vergeten worden. Belonen is een positievere benadering voor het leren van oorzaak-gevolg. Heeft jouw peuter moeite met eten? Dan is goed gedrag belonen de beste optie om jouw peuter altijd zijn of haar bord leeg te eten. Maak bijvoorbeeld een mooi schema op de koelkast waar je stickers kunt plakken. Iedere keer wanneer jouw peuter zijn of haar bord leeg heeft gegeten, mag er een sticker worden geplakt. In veel gevallen is de sticker alleen al een beloning. Maar je kunt ook bij een x-aantal stickers samen een cadeautje uitkiezen. Zo heeft jouw peuter iets om voor te weten en leert de peuter dat goed gedrag, goede gevolgen met zich meebrengt.

Moraal van het verhaal

Een verhaaltje voor het slapengaan is zoveel meer dan dat. Kinderverhalen zitten boordevol moraallessen. Een verhaaltje voor het slapengaan is dus een belangrijk element voor de ontwikkeling van jouw peuter. Deze verhaaltjes leren bijvoorbeeld dat de slechterik er altijd slecht vanaf is en dat het goede uiteindelijk altijd wint. Het zijn simpele levenslessen die een grote invloed kunnen hebben op het gedrag van jouw peuter. Zo willen zij natuurlijk de goede prins en prinses zijn en niet de grote boze wolf. Niet alleen straffen en belonen hebben invloed op de gedragsontwikkeling van jouw peuter. Ook kunnen kinderverhalen, educatieve tv programma's en het samen spelen met anderen een grote rol spelen bij het leren van sociaal aanvaardbaar gedrag op jonge leeftijd.

Spelen en leren

Peuters leren veel van straffen en beloningen, maar zij leren ook veel belangrijke sociale ontwikkelingen door te spelen. Door te spelen met leeftijdsgenootjes leren ze eerder de grens van henzelf en die van de ander te ontdekken. Ze leren wanneer hun gedrag niet op prijs wordt gesteld en dat samen spelen een stuk leuker is dan ruzie hebben. Peuters kunnen in veel gevallen zelf problemen tijdens het spelen oplossen en leren hier een stuk meer van dan door straffen en beloningen. Zorg er voor dat jouw peuter dus genoeg speelmaatjes heeft. Dit is van groot belang voor de sociale ontwikkeling van jouw peuter.

Consequent blijven

Hoe vaak heb je een ouder in de winkel tegen een peuter horen zeggen: “Ik zeg het nog één keer!” of “Ik tel tot 10”, zonder dat de peuter hier ook maar enigszins op reageert? Het is als ouder belangrijk om consequent te zijn in straffen en belonen. Wanneer peuters de ene keer wegkomen met gedrag, is een tweede keer natuurlijk ook mogelijk. Wanneer jij consequent blijft, ben je niet alleen streng, maar weten jouw kind(eren) ook precies waar zij aan toe zijn. Peuters hebben kaders nodig om te leren wat wel en niet kan.

Kun jij jouw peuter ook af en toe wel achter het behang plakken? De opvoeding tijdens deze jonge levensjaren kunnen voor ouders echt slopend zijn. Hoe leer je goed gedrag aan en hoe ga je om met slecht gedrag. De driftbuien die peuters zo kenmerken kunnen voor ouders moeilijk te begrijpen zijn. Het hoort nu eenmaal bij de ontwikkeling, maar je bent hier natuurlijk het liefst zo snel mogelijk vanaf. Door time-outs in te schakelen en goed gedrag te belonen, leert jouw peuter sociale kaders. Wat kan, wat mag en wat kan en mag dus echt niet. Als ouder moet je consequent zijn in jouw handelen, zodat jouw straffen en beloningen ook daadwerkelijk effect hebben. Het niet consequent blijven is een van de 10 opvoedfouten die ouders maken.