MESA/PESA en TESE behandeling bij azoöspermie

Lukt zwanger worden niet? Soms komt dit door onvruchtbaarheid van de man. MESA/PESA en TESE behandeling zijn vruchtbaarheidsbehandelingen voor mannen die geen zaadcellen in hun sperma hebben. Dit heet ook wel azoöspermie. Er zijn verschillende behandelingen die dit probleem kunnen verhelpen.

MESA/PESA en TESE behandeling bij azoöspermie

Soms lukt het niet om zwanger te worden. Wanneer dit langer dan een jaar duurt, wordt er vaak gestart met onderzoek naar de oorzaak hiervan. In sommige gevallen heeft de vrouw te maken met onvruchtbaarheid, maar in andere gevallen kunnen de vruchtbaarheidsproblemen bij de man liggen. In dat geval kunnen bepaalde behandelingen dit probleem oplossen.

Wat is azoöspermie?

Voor een bevruchting van een eicel van de vrouw, is een zaadcel van de man nodig. Bij azoöspermie zitten er geen zaadcellen in het sperma van de man, waardoor bevruchting dus niet mogelijk is. Er zijn twee soorten azoöspermie. De eerste is obstructieve azoöspermie. Hierbij zijn er eigenlijk wel zaadcellen, maar komen deze niet in het sperma terecht door een blokkade in de zaadleiders. Een veelvoorkomende oorzaak van obstructieve azoöspermie is een eerdere sterilisatie. Een hersteloperatie is vaak mogelijk, maar werkt niet altijd voldoende. De andere soort azoöspermie is de niet-obstructieve versie. In dit geval is er geen sprake van een blokkade, maar zit het probleem in de aanmaak van de zaadcellen.

Vaststellen van ontbreken zaadcellen

Om vast te kunnen stellen wat de oorzaak is van de vruchtbaarheidsproblemen, worden er drie spermamonsters onderzocht. Hierbij wordt gekeken of er sprake is van een verminderde hoeveelheid zaadcellen of dat de zaadcellen volledig afwezig zijn in het sperma. Zijn er helemaal geen zaadcellen? Dan wordt bekeken of er in het sperma wel fructose (een soort suiker) zit. Als er geen fructose in zit, is de kans groot dat de zaadleiders verstopt zitten. Er is dan dus sprake van obstructie, die vaak door middel van een chirurgische ingreep opgelost kan worden.

Als er wel fructose in zit, betekent dit dat er van een obstructie geen sprake is. De kans is dan dus groot dat er helemaal geen zaadcellen worden aangemaakt. In dat geval moet er naar een vervolgbehandeling gekeken worden. Overigens kunnen ook hormonen de oorzaak zijn van verminderde vruchtbaarheid. Een hormoonbehandeling kan dan soms uitkomst bieden.

Verschillende behandelingen bij azoöspermie

De behandeling bij het ontbreken van zaadcellen hangt dus af van de oorzaak ervan. Zelfs als er geen zaadcellen worden gevonden in het sperma, is in sommige gevallen bevruchting toch nog mogelijk. Daarvoor moeten dan zaadcellen uit de bijbal worden gehaald. Dit heeft alleen zin wanneer er sprake is van obstructie of een verstopping, waardoor de zaadcellen niet in het sperma terechtkomen. Er kan dan gekeken worden naar de mogelijkheid voor een MESA/PESA en TESE behandeling. Tussen deze behandelingen zitten overeenkomsten maar ook verschillen.

De MESA/PESA behandeling

PESA is een afkorting voor percutane epididymale sperma aspiratie. Met behulp van een hele dunne naald worden er bij deze behandeling zaadcellen gezogen uit de bijbal. Door een plaatselijke verdoving is dit vrijwel pijnloos. Bij de behandeling is er meestal een analist aanwezig, die ter plekke het opgezogen materiaal kan bekijken onder de microscoop. Worden er levende zaadcellen gevonden? Dan worden deze opgeslagen en bewaard. Uiteindelijk worden ze gebruikt voor een ICSI-behandeling bij de vrouw. Met behulp van hormonen worden daarbij meerdere eicellen tot rijping gebracht, waarna deze bevrucht worden met behulp van de gevonden zaadcellen.

De MESA behandeling (afkorting voor ‘microchirurgische epididymale sperma aspiratie’) is eigenlijk hetzelfde als de PESA behandeling, met één groot verschil: de MESA behandeling vindt plaats onder volledige narcose. De MESA/PESA behandelingen worden door een uroloog uitgevoerd.

TESE behandeling bij onvruchtbaarheid

TESE is een afkorting voor testiculaire sperma-extractie. Onder algehele narcose worden bij deze behandeling operatief zaadbuisjes verwijderd uit de testikels. Daarna worden met een heel klein naaldje de zaadbuisjes leeggehaald. De zaadcellen die bewegen worden apart gehouden en ingevroren. Zo blijven ze goed bewaard tot het moment waarop ze in een eicel worden gespoten voor bevruchting. De techniek van de TESE behandeling is erg ingewikkeld. Hierdoor wordt de behandeling in slechts een paar Nederlandse ziekenhuizen uitgevoerd.

Wetenschappelijk onderzoek behandelingen azoöspermie

De vruchtbaarheidsbehandelingen bij azoöspermie zijn allemaal nog vrij nieuw. Tot voor kort mochten alle behandelingen alleen worden ingezet voor onderzoek. Er was namelijk lange tijd niet voldoende informatie beschikbaar over de gevolgen voor de gezondheid van de kinderen die met de behandelingen worden verwerkt.

De afgelopen jaren is hier nationaal en internationaal onderzoek naar gedaan en tot nu toe lijkt het erop dat kinderen die na een MESA/PESA en TESE behandeling worden geboren net zo gezond zijn als kinderen die na alleen IVF of ICSI geboren zijn. Er is echter nog steeds geen lange termijnonderzoek, doordat de MESA/PESA en TESE behandeling wereldwijd pas sinds 1995 bestaat.

Zelf doen bij azoöspermie

Om de kansen op succes bij een MESA/PESA en TESE behandeling te vergroten, is het belangrijk om minimaal drie maanden voor de behandeling al zo gezond mogelijk te gaan leven. Dat wil zeggen dat het onder meer van belang is dat men stopt met roken en het drinken van alcohol. Ook is het goed om veel warmte ter hoogte van het kruis te vermijden. Dat wil zeggen dat onder meer elektrische dekens, saunabezoek en heet baden worden afgeraden.

Ook zware sportinspanningen kunnen van negatieve invloed zijn op de kwaliteit van de zaadcellen. Zo wordt aangeraden om niet meer dan één keer week aan sporten zoals spinning en wielrennen te doen. Een laatste belangrijk aandachtspunt is koorts en ziekte. Het aanmaken van zaadcellen duurt 74 dagen, maar ziekte en koorts kunnen aangemaakte zaadcellen in één keer vernietigen. In zo’n geval is het aan te raden om de ingreep uit te stellen, tot de termijn van 74 dagen weer bereikt is. De kans op succes van de MESA/PESA en TESE behandeling is dan namelijk groter.

Na de vruchtbaarheidsbehandeling

Na de MESA/PESA en TESE behandeling is het goed om een paar dagen rustig aan te doen. De eerste dagen kan de balzak nog gevoelig zijn. Paracetamol mag geslikt worden om dit te verminderen. Daarnaast wordt onder meer afgeraden om de eerste vier weken na de behandeling te sporten. Verder is het natuurlijk een kwestie van afwachten of het doel van de MESA/PESA en TESE behandeling uiteindelijk bereikt zal worden. Natuurlijk hoop je dat er gezonde zaadcellen gevonden worden, die vervolgens via IVF of ICSI voor bevruchting van een eicel kunnen zorgen. Een spannende periode dus, die hopelijk uiteindelijk eindigt in een positief resultaat!