Peuters die heel hard schreeuwen: ‘zelf doen’

Al een aantal jaren krijg ik op social media filmpjes van schattige peuters te zien. Soms in combinatie met schattige puppies. Blijkbaar weet het algoritme van Facebook en Instagram dat ik daar dol op ben. Sinds kort verrichten de peuters in die filmpjes ook nog eens – voor hun leeftijd – verbazingwekkende taakjes. ‘Zelf doen’, zoals zelf uit bed stappen, zich aankleden en uit een grote kan een beker melk inschenken.

Deze zelf doen-trend komt uit de Montessori-stroming, waarbij kinderen wordt geleerd om zo snel mogelijk dingen zelf te kunnen doen. Dit geeft zelfvertrouwen, een groter gevoel van verantwoordelijkheid én het geeft ze keuzemogelijkheden, waardoor je ook minder ‘gedoe’ krijgt. Lees ook: driftaanvallen van peuters die heel hard schreeuwen: ‘Zelf doen!’.

Als kinderen ouder worden kunnen ze steeds meer zelf doen

Als je kinderen nog baby zijn, zijn ze volledig afhankelijk. Eten, slapen, poepen, bij het aandragen en opruimen hebben ze uiteindelijk jou als ouder/verzorger nodig. Geen wonder dat je in die periode op je tandvlees loopt. Als ze ouder worden kunnen ze steeds meer zelf doen. Nadeel daarvan is dat ze ook alles zelf wíllen doen. Zelf schoenen aandoen, zelf de deur open en dicht doen, zelf in de auto stappen, zelf bepalen uit welke beker ze willen drinken.

Zelf doen is een lesje in geduld voor ouders

Het is voor ouders een lesje in geduld, dat zelf doen. Want dat kinderen iets willen, betekent nog niet dat ze het direct ook kunnen. En als het dan wel lukt, duurt het allemaal eindeloos. Een peuter kan gerust een huilaanval krijgen omdat jij de deur open hebt gedaan, terwijl zij het wilden doen. En dan alleen getroost zijn als je terug naar binnen gaat, op de bank gaat zitten en pas opstaat als de peuter de deur zélf open heeft gedaan. Het ouderschap is soms net een absurdistisch toneelstuk.

Ik vrees dat ik niet een hele goede Montessori ouder zou zijn. Ik wilde mijn kinderen nog weleens zelf hun melk laten inschenken, maar dan toch niet zonder de kan stiekem een beetje vast te houden.

Kinderen zelf verantwoordelijk maken

Toch had ik een aantal jaren geleden een ‘aha-moment’. Mijn oudste had een vriendje op bezoek en die bracht – zonder dat ik het hoefde te vragen – zijn bord naar de keuken. Ik vroeg de moeder van het vriendje hoe zij dat voor elkaar had gekregen, maar bij hen thuis was dit volstrekt normaal. Bij ons niet, dus ik besloot dat er iets moest veranderen.

Vanaf die dag waren onze kinderen verantwoordelijk voor het afruimen en afwassen na het avondeten. Ik heb het consequent volgehouden, en nu hoef ik het meestal niet eens meer te vragen. Heel soms schieten ze nog weleens weg in een onbewaakt ogenblik, maar dan roep ik ze terug en weten ze wel hoe laat het is. Maar het heeft wel lang geduurd voordat dit een automatisme was.

Zelf doen is leerzaam voor het kind en de ouder

Ik denk dus dat die filmpjes maar het halve verhaal laten zien; namelijk het eindresultaat. Het laat niet zien hoe vaak de kan melk al uit de handen van zo’n kleintje is gevallen en de melk over de hele tafel is gegaan. En ik denk ook dat het fijn is om je kinderen te kunnen helpen en kind te kunnen laten zijn.

Als ze straks uit huis zijn, kan ik namelijk niets meer voor ze doen, behalve af en toe vieze studentenkleren wassen. Waarschijnlijk kan ik tegen die tijd niet wachten tot ik een wasje voor ze mag draaien.