Afvallen tijdens de zwangerschap: een goed idee?

Zwanger en afvallen: een gevaarlijk samenspel? Wanneer je zwanger bent is het beter om niet te lijnen. Soms val je echter ongewenst af. Vaak is er geen reden tot paniek. Wanneer je zwanger bent, tikken de kilo’s aan. Logisch? Niet altijd. Er zijn vrouwen die al dan niet bewust afvallen terwijl je zwanger bent. Is dat een goed idee of moeten we ons zorgen maken? We maken een onderscheid tussen het onbedoeld afvallen tijdens de zwangerschap en het gericht lijnen. Uiteraard brengen we ook enkele aandachtspunten naar boven.

Risico van ondergewicht

Laten we alvast met de deur in huis vallen: ondergewicht is niet alleen nadelig voor het eigen lichaam maar evenzeer voor de ontwikkeling van de baby. We spreken van ondergewicht indien het BMI lager is dan 18,5. Voor een zesentwintig jarige vrouw met een grootte van ongeveer 174 cm, ligt die grens bijvoorbeeld rond een gewicht van 56 kilogram. Natuurlijk is dat BMI wel een stuk minder representatief aangezien het gewicht van de baby ook meespeelt. Bij twijfel ga je daarom best steeds langs bij een arts die een grondiger onderzoek kan verrichten.

Maar ook wanneer er geen sprake is van ondergewicht is het natuurlijk opletten geblazen: de baby heeft heel wat voedingsstoffen nodig waardoor gezond eten en eventuele vitamines tijdens de zwangerschap aangewezen kunnen zijn. Heb je te kampen met ondergewicht? Ga eerst langs bij jouw arts die jou eventueel zal doorverwijzen naar een diëtiste. De (gespecialiseerde) diëtiste kan dan een voedingsplan opstellen om te werken aan de gezondheid van zowel jezelf als van jouw ongeboren baby.

Oorzaken van afvallen tijdens de zwangerschap

Zelfs wanneer je niet lijnt, kan je afvallen terwijl je zwanger bent. Dat is niet eens zo abnormaal en vaak liggen enkele onschuldige gebeurtenissen aan de oorzaak. Zo kan (ochtend)misselijkheid of hyperemesis gravidarum aan de oorzaak liggen van het afvallen. Heb je te kampen met hevige misselijkheid tijdens de zwangerschap?

Dan ga je best langs bij de arts of gynaecoloog. Soms kan een behandeling zich opdringen maar meestal bieden medicijnen of aanvullende vitamines en supplementen voldoening. Ook indien indringendere oorzaken aan de basis liggen, zoals bijvoorbeeld problemen met de schildklier, is het belangrijk om je te laten begeleiden en behandelen door het gynaecologisch team en medisch deskundigen.

Weet echter dat de oorzaken vaak subtieler zijn. Afwijkend eetgedrag, minder sportief sporten (en verlies van zware spiermassa), kleine kwaaltjes, vermoeidheid, … Vooral tijdens de eerste maanden van de zwangerschap kunnen deze onschuldige oorzaken wel eens in afvallen resulteren. Duurt het langer? Dan ga je best op consultatie bij een medisch expert.

Lijnen en afvallen tijdens de zwangerschap

Voorafgaand aan de verwekking van het kind kan soms aangeraden worden om even te lijnen en het gewicht te optimaliseren. Van zodra je echter ook effectief zwanger bent, wordt lijnen dan weer afgeraden. Natuurlijk mag je wel gewichtstoename afremmen met een aangepast voedingsplan.

Waarom lijnen tijdens de zwangerschap een afrader is? Er is nu eenmaal het risico dat jouw baby een tekort zal krijgen van bepaalde voedingsstoffen. Bovendien komt tijdens de vetverbranding een beperkte hoeveelheid verontreinigde stoffen vrij die ook bij jouw baby terechtkomen. Vooral wanneer je op korte tijd veel vet verbrandt, kan dat negatieve gevolgen met zich meebrengen.

Risico’s van lijnen tijdens de zwangerschap

Dat lijnen tijdens de zwangerschap niet aan te raden is, haalden we reeds eerder aan. De reden waarom afvallen tijdens de zwangerschap wordt afgeraden? De nadelige gezondheidsrisico’s voor de baby.

Indien een baby tijdens de zwangerschap immers onvoldoende voedingsstoffen krijgt, neemt het risico op een vroegtijdige bevalling significant toe. Bovendien zal de baby een lager geboortegewicht hebben waaraan opnieuw enkele negatieve gevolgen zijn verbonden: gedragsproblemen, cognitieve achterstand, aanleg voor diabetes.

Vooral het moment waarop er een tekort ontstaan aan voedingsstoffen blijkt een grote rol te spelen. Zo zal een tekort aan voedingsstoffen tijdens de eerste helft van de zwangerschap de kans op cognitieve problemen of achterstanden drastisch verhogen. Ook aanhangende aandoeningen zoals depressiegevoeligheid, autisme of gedragsstoornissen worden gelinkt aan een tekort aan voedingsstoffen tijdens de eerste helft van de zwangerschap.

Tijdens de tweede helft van de zwangerschap zal een tekort dan weer eerder resulteren in een laag geboortegewicht of een vroeggeboorte, waarbij voornamelijk het risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2 zal stijgen.

Toch kan je verantwoord afvallen terwijl je zwanger bent

Wil dat zeggen dat je zomaar de kilo’s moet opstapelen tijdens de zwangerschap? Natuurlijk niet. Op lange termijn kan je immers een gewichtsafname bereiken door gewichtstoename zwangerschap per week te beperken. Kom je minder aan dan wat gebruikelijk is bij zwangere vrouwen? Dan zal je na de bevalling de kilo’s zien verdwijnen. Hoe je dat doet? Niet de focus leggen op het lijnen maar wel op een aangepast bewegingsplan en een gezond en evenwichtig eetpatroon dat bovendien geschikt is voor jouw baby.

Gemiddeld komen vrouwen tot 12,5 kilogram aan tijdens de zwangerschap. Onder andere de placenta, de vliezen, het vruchtwater en vochtophopingen verklaren dat hoge cijfer. Kom je slechts beperkt aan? Dan zal je na de zwangerschap enkele kilo’s kwijtraken. Bovendien kan je mogelijks profiteren van jouw nieuwe en gezonde voedingsgewoonten.

Niet aangeraden voor tienermama’s

Alhoewel we net aanhaalden dat verantwoord afvallen binnen beperkte lijnen wel degelijk kan, is het ten stelligste af te raden voor jonge tienermama’s. Zij zijn immers ook zelf nog in volle ontwikkeling. Krijgt een tienermama te weinig voedingsstoffen binnen? Dan kan haar lichaam de voedingsstoffen van de baby onttrekken met alle gevolgen van dien.

Vooral bij jonge mama’s is het aangeraden om een specifiek voedingsplan te volgen en zeker niet (te trachten) af te vallen. Hetzelfde geldt trouwens ook bij oudere vrouwen die zich op een risicoleeftijd bevinden. Bij hen is er vaak sprake van een moeilijkere bloedtoevoer waardoor ook de aanvoer van voedingsstoffen al snel onder druk komt te staan. Ook voor hen is het belangrijk om aanvullende vitamines in te nemen tijdens de zwangerschap. Uiteraard dient dat ook hier te gebeuren in samenspraak met de arts, gynaecoloog en/of voedingsdeskundige.

Ook opletten bij borstvoeding

Meestal wordt aangeraden om pas na de bevalling eventuele extra kilo’s te verliezen. Wanneer je borstvoeding geeft moet je echter blijven opletten. Vaak zal je ook dan een voedingsplan opgelegd krijgen. Wel is er vanaf dat moment extra ruimte om inspanningen te leveren. Een keertje zwemmen of snelrennen? Dat kan natuurlijk helpen om het lichaam opnieuw strak te krijgen. Een caloriebeperkend dieet? Dat doe je best pas nadat je gestopt bent met de borstvoeding.